8-0-0پیوست ۸-پ-۱

پیوست ۸-پ-۱

  • Wiki
  • مقررات ملی ساختمان
  • مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)
  • پیوست ۸-پ-۱

فهرست مطالب

    استانداردهای ملی ایران مرتبط با مبحث هشتم

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳۹۳: “سیمان – تعیین مقاومت فشاری و خمشی روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۷۶۱: “آیین کاربرد حفاظت و انبار کردن سیمان در کارگاه ساختمانی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۹۳۱: “سیمان سفید – ویژگیها و معیارهای انطباق”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳۴۳۲: ویژگی های سیمان پرتلند پوزولانی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۳۵۱۶: “سیمان بنایی – قسمت اول: ترکیبات، ویژگیها و معیارهای انطباق”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۳۵۱۶: “سیمان بنایی- قسمت دوم: روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳۵۱۷: ” ویژگی های سیمان سرباره ای

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۷۰: “آهک ساختمانی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۴۷۳۵: “آهک هیدراته برای مصارف ساختمانی

    – ویژگی ها” – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۱۶۱: “سقف پوش گچی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۷۸۶: “گچ- بلوکهای گچی- تعاریف، الزامات و روشهای آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۱۲۰۱۵: اگچ های ساختمانی و اندودهای گچی آماده – قسمت اول: تعاریف و ویژگی‌ها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۱۲۰۱۵: “گچهای ساختمانی و اندودهای گچی آماده – قسمت دوم: روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷۰۶: “ملاتهای بنایی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۷۰۶: “ملات بنایی

    – قسمت اول: ملات اندودکاری بیرونی و داخلی- ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۷۰۶: “ملات بنایی- قسمت دوم: ملات برای کارهای بنایی ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۹۰۳: “تهیه و بکار بردن ملاتهای بنایی- بخش اول: ملاتهای ماسه سیمان باتارد”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۲۹۳۰: “افزودنی های بتن، ملات و دوغاب

    – قسمت اول: الزامات مشترک”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۲۹۳۰: “افزودنی های بتن، ملات و دوغاب

    – قسمت دوم: افزودنی های بتن – ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳-۲۹۳۰: “افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت سوم: افزودنیهای ملات بنایی”

    استاندارد ملی ایران، شماره ۸۸۷۱: “ملات دوغابی (روان ملات) برای بنایی- ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۸۹۴۵: “ملات – تعیین مقاومت چسبندگی ملات به قطعات بنایی روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۰۴۴۵: “ملات سیمان هیرولیکی- اندازه گیری روانی- روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۱۰۸۲: “اندازه گیری مقاومت فشاری ملاتها، دوغابها، رویه های یکپارچه و بتن های پلیمری مقاوم به مواد شیمیایی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۱۰۸۷: “تعیین مقاومت خمشی و مدول الاستیسیته ملاتهاء دوغابها، رویه های یکپارچه و بتن های پلیمری مقاوم به مواد شیمیایی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۴۸۷۷: “ملات – نفوذ و نشت آب از میان دیوار بنایی روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۹۱۵۰: “ملات بنایی- قسمت دوم: نمونه گیری تودهای انبوهی) ملات و تهیه ملات های آزمایشی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳-۹۱۵۰: “ملات بنایی- قسمت سوم: تعیین روانی ملات تازه به وسیله میز روانی)”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۹-۹۱۵۰: “ملات بنایی- روش آزمون- قسمت نهم: تعیین عمر کارایی و زمان تصحیح ملات تازه”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۱-۹۱۵۰: “ملات بنایی – روش آزمون- قسمت یازدهم: تعیین مقاومت خمشی و فشاری ملات سخت شده”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۷۵۱۴: “سنگدانه های ملات بنایی- ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۵۶۹۸: “سنگهای ساختمانی-تعیین مقاومت فشاری- روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳۰۲: “سنگدانه های بتن – ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۴۹۷۷: “سنگدانه ها دانه بندی سنگدانه های ریز و درشت- روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷۶۵۷: “سنگدانه – سبکدانه برای بلوکهای بنایی بتنی ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۷۵۱۴: “سنگ دانه های ملات بنایی – ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۸۸۸۳: ” سنگدانه های روان ملات بنایی- ویژگیها ”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷: “آجر رسی ویژگیها و روشهای آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷۱۲۲: “مصالح ساختمانی- آجرهای رسی سبک غیر باربر با سوراخهای افقی و پنل های آجری رسی سبک غیر باربر با سوراخهای افقی- ویژگیها ”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۲۹۰۲: “بلوک های سقفی مورد مصرف در سقفهای تیرچه بلوک – ویژگیها و روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷۱۲۱: “مصالح ساختمانی – بلوک های سفالی دیواری باربر و غیر باربر با سوراخ های قائم – ویژگی ها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷۱۳۴: “مصالح ساختمانی آجرهای رسی سبک غیر باربر با سوراخهای افقی، پنل های آجری رسی سبک غیر باربر با سوراخ های افقی و آجرهای رسی سبک با سوراخهای قائم- روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۲۳۶۷: “آجر ماسه آهکی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۷۰: “بلوکهای سیمانی قسمت اول: ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۷۰: “بلوک های سیمانی توخالی – قسمت دوم: روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳-۱۶۰۸: “بتن سخت شده – قسمت سوم: تعیین مقاومت فشاری – روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۲۹۰۹: “بلوک های سقفی مورد مصرف در سقفهای تیرچه بلوک – ویژگیها و روشهای آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۳۲۰۳: “بتن تازه – قسمت دوم: تعیین روانی به روش اسلامپ۔ روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۷۷۸۲: “مصالح ساختمانی بلوکهای سیمانی سبک غیر باربر – ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۴۵۰۴: “بلوک بتنی سبک سلولی – ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۴-۱۳۴۵۵: “بنایی – قسمت ۴: روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۵-۱۳۴۵۵: “بنایی – قسمت ۵: واژه نامه”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۹۳۴۴: “اندازه گیری مقاومت چسبندگی خمشی مصالح بنایی روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۹۱۷۴: “قطعات بنایی تعیین مقاومت خمشی قطعات بنایی بتنی – روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۹-۲۱۵۷۲: “اجزای فرعی برای ساختمان بنایی – قسمت نهم: تعیین مقاومت خمشی و مقاومت برشی نعل های درگاهی – روش آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲۹۵۲: ویژگی های عایق های رطوبتی در ساختمان (قیر و گونی)”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۳۸۸۵: “عایق های رطوبتی قیری پیش ساخته بام – پلیمری۔ ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۶۹۰۸. “سقف – سقف های چوبی ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۹۸۴۹: “سازه های چوبی – اتصالات ساخته شده با قیود مکانیکی۔اصول اولیه تعیین مشخصه های مقاومتی و تغییر شکلی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳۱۳۲: “میلگردهای گرم نوردیده برای تسلیح بتن – ویژگیها و روشهای آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳۶۹۴: “ورق فولادی گرم نوردیده با کیفیت ساختمانی”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۸۱۰۳: “فولاد برای تسلیح و پیش تنیدن بتن – روشهای آزمون – قسمت اول: میلگرد، مفتول و سیم های تسلیح کننده”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۸۱۰۳: “فولاد برای تسلیح و پیش تنیدن بتن – روشهای آزمون – قسمت دوم: شبکه جوش شده

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۳-۸۱۳۳: “فولاد برای مسلح کردن بتن – قسمت سوم: شبکه فولادی – ویژگیها”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۱۲۷۲۳: “فولادها برای آرماتوربندی بتن- کوپلرهای آرماتوربندی برای متصل کننده های مکانیکی میله ها- قسمت اول: الزامات”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۱۲۷۲۳: “فولادها برای آرماتوربندی بتن- کوپلرهای آرماتوربندی برای متصل کننده های مکانیکی میله ها- قسمت دوم: روش های آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۱۳۹۶۸: “نبشیهای فولادی گرم نوردیده – قسمت اول نبشی های بال مساوی- ویژگیها و روشهای آزمون”

    – استاندارد ملی ایران، شماره ۱۶۰۷۸: “اتصالات – پیچهای مهره خور، پیچها، میله های دوسر رزوه و مهرهها- نمادها و مشخصه ها”

    Last Updated: 6 ماه ago in مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:10 PM توسط ستاره سهیل  | 

    8-5-1 ساختمان های بنایی با کلاف

    ساختمان های بنایی با کلاف

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)
    • ساختمان های بنایی با کلاف

    فهرست مطالب

    • ۱-۵-۸ کلیات
    • ۲-۵-۸ محدوده کاربرد
    • ۴-۵-۸ الزامات معماری
      • ۱-۴-۵-۸ پلان ساختمان
      • ۳-۴-۵-۸ پیشامدگی سقف
      • ۴-۴-۵-۸ اختلاف سطح سقف در طبقه
    • ۵-۵-۸ الزامات سازهای
      • ۱-۵-۵-۸ الزامات عمومی
      • ۲-۵-۵-۸ شالوده و پی
        • ۱-۲-۵-۵-۸ شالوده
        • ۲-۲-۵-۵-۸ کرسی چینی
        • ۳-۲-۵-۵-۸ پی بتن آرمه
        • ۴-۲-۵-۵-۸ شالوده کرسی چینی و کلاف بتنی
      • ۳-۵-۵-۸ دیوار
        • ۱-۳-۵-۵-۸ دیوار سازه ای
        • ۲-۳-۵-۵-۸ دیوار نسبی
        • ۳-۳-۵-۵-۸ دیوار زیرزمین
        • ۴-۳-۵-۵-۸ دیوار غیرسازهای (جداگر)
        • ۵-۳-۵-۵-۸ اجرای دیوار
      • ۴-۵-۵-۸ بازشو
      • ۵-۵-۵-۸ نعل درگاه
      • ۶-۵-۵-۸ کلاف بندی
        • ۱-۶-۵-۵-۸ کلاف بندی افقی
        • ۲-۶-۵-۵-۸ کلاف بندی قائم
        • ۳-۶-۵-۵-۸ کلاف بازشو
      • ۷-۵-۵-۸ جان پناه
      • ۸-۵-۵-۸ سقف
        • ۱-۸-۵-۵-۸ سقف تاق ضربی
        • ۲-۸-۵-۵-۸ سقف تیرچه بلوک
        • ۳-۸-۵-۵-۸ سقف بتن آرمه
        • ۴-۸-۵-۵-۸ سقف شیبدار
        • ۵-۸-۵-۵-۸ سقف قوسی
        • ۶-۸-۵-۵-۸ سقف چوبی تخت
      • ۹-۵-۵-۸ خرپشته
    • ۶-۵-۸ الزامات غیرسازهای
      • ۱-۶-۵-۸ نماسازی
      • ۲-۶-۵-۸ دیوار جداگر
      • ۳-۶-۵-۸ پلکان
      • ۴-۶-۵-۸ آسانسور و بالابر
      • ۵-۶-۵-۸ کفسازی
      • ۶-۶-۵-۸ تاسیسات
      • ۷-۶-۵-۸ دیوار محوطه

    ۵-۸ ساختمان های بنایی با کلاف

    ۱-۵-۸ کلیات

    ساختمان بنایی با کلاف، ساختمانی است که با آجر، بلوک سیمانی و یا سنگ ساخته شده و در آن تمام و یا قسمتی از بارهای قائم و تمام بار جانبی در هر دو امتداد اصلی ساختمان توسط دیوارهای بنایی غیر مسلح تحمل می شوند. در این ساختمان ها، جهت حفظ انسجام و پیوستگی اعضای اصلی ساختمان، شامل دیوارها، سقف و شالوده، از کلاف بندی استفاده می شود.

    ۲-۵-۸ محدوده کاربرد

    این فصل از مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان شامل حداقل ضوابط برای اجرای ساختمانهای بنایی با کلاف می باشد. رعایت محدودیت ارتفاع، تعداد طبقات و پلان ساختمان طبق ضوابط بند ۴-۵-۸ الزامی است.

    ۳-۵-۸ مصالح

    مصالح مصرفی باید با کلیه مقررات و ضوابط ارائه شده در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و فصل دوم این مبحث مطابقت داشته باشد.

    ۴-۵-۸ الزامات معماری

    ۱-۴-۵-۸ پلان ساختمان

    پلان ساختمان باید واجد ویژگی های زیر باشد:

    ۱- طول ساختمان از سه برابر عرض آن یا ۲۵ متر بیشتر نباشد.

    ۲- نسبت به هر دو محور اصلی تقریبأ قرینه باشد.

    ٣- پیشامدگیهای آن الزامات زیر را برآورده نماید

    الف- اندازه پیشامدگی در هر امتداد نباید از یک پنجم بعد باختمان در همان امتداد بیشتر باشد. علاوه بر آن، بعد دیگر پیشامدگی نباید از مقدار پیشامده کمتر باشد.

    ب۔ چنان چه اتصال قسمت پیشامده با ساختمان، بیش از نصف بعد ساختمان در آن امتداد باشد، این قسمت پیشامدگی تلقی نمی شود و در این صورت محدودیتی برای بعد دیگر وجود ندارد مشروط بر آن که پلان ساختمان نامتقارن نشود. در صورت نداشتن هر یک از الزامات فوق، باید با ایجاد درز لرزه ای، مطابق بند ۸-۳-۳-۲، ساختمان را به قطعات مناسب تقسیم نمود، به گونه ای که هر قطعه واجد شرایط یاد شده باشد. لازم نیست که درز لرزه ای در پی ساختمان ادامه یابد.

    ۲-۴-۵-۸ ارتفاع و تعداد طبقات ساختمان

    در مورد ساختمانهای مشمول این فصل رعایت نکات زیر الزامی است:

    ١- حداکثر تعداد طبقات بدون احتساب زیرزمین به دو محدود می شود.

    ۲- در احتساب تعداد طبقات، تراز روی سقف زیرزمین نباید نسبت به متوسط تراز زمین مجاور بیش از ۱/۵ متر باشد، در غیر این صورت، زیرزمین نیز به عنوان طبقه ای از ساختمان منظور میشود. به علاوه، تفاوت تر از سقف زیر زمین با تراز زمین در پایین دست ساختمان نباید از ۲ متر بیشتر باشد. در غیر این صورت، این طبقه نیز به عنوان یک طبقه منظور می شود.

    ۳- حداکثر تعداد طبقات زیرزمین یک طبقه می باشد.

    ۴- تراز روی بام نسبت به متوسط تراز زمین مجاور نباید بیش از ۸ متر باشد.

    ۵- ارتفاع طبقه (از روی کلاف زیر دیوار یا پی بتنی تا زیر سقف) نباید از ۴ متر بیشتر باشد. چنان چه ارتفاع طبقه بیشتر از این مقدار در نظر گرفته شود، باید یک کلاف افقی اضافی در می توان ارتفاع طبقه را تا حداکثر ۶ متر افزایش داد.

    ۶- حداکثر ارتفاع زیرزمین، از روی پی بتنی یا کلاف زیر دیوار تا زیر سقف زیرزمین، ۲/۵ متر می باشد.

    ۳-۴-۵-۸ پیشامدگی سقف

    در صورت وجود پیشامدگی سقف لازم است ضوابط زیر رعایت شوند: – طول پیشامده طره در مورد بالکن های سه طرف باز از ۱/۲ متر و برای بالکن های دو طرف باز از ۱/۵ متر بیشتر نباشد.

    ۲- طره ها باید بخوبی در سقف طبقه مهار شوند. ۳- روی هیچ قسمت پیشامدگی ساختمان نباید دیواری ساخته شود ولی ساخت جان پناه بنایی تا ارتفاع ۵۰۰ میلی متر از روی کف تمام شده مجاز است.

    ۴-۴-۵-۸ اختلاف سطح سقف در طبقه

    حتی المقدور از ایجاد اختلاف سطح در طبقه پرهیز شود. چنان چه اختلاف سطح در طبقه بیشتر از ۶۰۰ میلی متر نباشد، باید در انتهای هر قسمت از سقف یک کلاف افقی مجزا در دیوار، حد فاصل دو قسمتی که اختلاف سطح دارند، اجرا شود و یا اینکه دو قسمت ساختمان به وسیله درز لرزه ای از یکدیگر جدا شوند. چنان چه اختلاف سطح بیش از ۶۰۰ میلی متر باشد، لازم است در قسمت ساختمان بوسیله درز لرزه ای از یکدیگر جدا شوند.

    ۵-۵-۸ الزامات سازهای

    ۱-۵-۵-۸ الزامات عمومی

    در مورد ملاحظات سازه ای ساختمان های مشمول این فصل، رعایت موارد کلی زیر الزامی است:

    ١- تمامی اعضای ساختمان باید به گونه مناسبی به هم پیوسته باشند تا ساختمان در برابر نیروهای وارده به طور یکپارچه عمل کند. به ویژه سقف باید با حفظ انسجام خود به صورت یکپارچه، علاوه بر تحمل و انتقال نیروی ثقلی، نیروی ناشی از زلزله را نیز به اعضای قائم منتقل نماید.

    ۲- ساختمان باید دارای تقارن سازهای مناسب باشد، در غیر این صورت باید از درز لرزه ای استفاده شود.

    ٣- از قرار دادن اجزای ساختمانی، تأسیسات و یا اجسام سنگین روی طرهها، اعضای لاغر، دهانه های بزرگ و بام پرهیز شود.

    ۲-۵-۵-۸ شالوده و پی

    پی ساختمان های مشمول این فصل می تواند از نوع بتن مسلح و یا ترکیب کرسی چینی و کلاف بتنی زیر دیوار باشد. شالوده و پی ساختمانهای مشمول این فصل لازم است با رعایت ضوابط زیر ساخته شوند:

    ۱-۲-۵-۵-۸ شالوده

    شالوده قسمتی از پی سازی است که زیر پی بتنی و یا کلاف بتنی زیر دیوار اجرا می شود. در ساخت شالوده الزامات زیر باید رعایت شوند.

    ١- شالوده باید در یک تراز ساخته شود و هر گاه احداث شالوده، به هر دلیل، در یک تراز ممکن نباشد، هر بخش از شالوده باید به صورت افقی در یک تراز قرار گیرد.

    ۲- ساخت شالوده شیب دار مجاز نیست. در زمین های شیب دار چنانچه ساخت شالوده ساختمان در یک تراز ممکن نباشد باید از شالوده پلکانی استفاده شود، به طوری که قسمتهای مختلف شالوده در جهت افقی حداقل ۶۰۰ میلی متر هم پوشانی داشته و ارتفاع هر پله نباید بیش از ۳۰۰ میلی متر باشد.

    ٣- برای اجرای شالوده، پی کنی باید تا رسیدن به لایه خاک مقاوم انجام شود. همچنین، عمق پیکنی نباید از ۸۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۴- عمق شالوده نباید از ۵۰۰ میلی متر کمتر باشد. همچنین، عرض شالوده نباید از ۱/۵ برابر عرض کرسی چینی یا عرض دیوار (در صورت عدم وجود کرسی چینی) کمتر باشد.

    ۵- در زمین های سنگی، که پی کنی بدون استفاده از دستگاه های ضربه ای دشوار می باشد، اجرای شالوده الزامی نیست.

    ۶- شالوده باید به یکی از روش های زیر اجرا شود:

    الف – شفته آهکی، با عیار حداقل ۳۵۰ کیلوگرم آهک در متر مکعب.

    ب- سنگ لاشه غوطه ای در بتن با عیار ۲۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب

    پ- سنگ کاری با ملات ماسه سیمان یا باتارد

    ت- بتن با عیار ۲۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب

    ٧- اجرای شالوده به صورت خشکه چینی با سنگ مجاز نمی باشد.

    ۲-۲-۵-۵-۸ کرسی چینی

    کرسی قسمتی از پی سازی است که به منظور رسیدن به تراز مورد نظر برای اجرای پی یا کلاف زیر دیوار انجام میشود. در کرسی چینی رعایت موارد زیر الزامی است.

    ۱- کرسی چینی باید از روی سطح بتن یا شفته آهک تسطیح روی شالوده تا پی بتنی و یا کلاف زیر دیوار ادامه داشته باشد.

    ۲- عرض کرسی در تراز روی شالوده، نباید از بیشترین در مقدار زیر کمتر باشد.

    الف – نصف ارتفاع کرسی

    ب – مقادیر مندرج در جدول ۸-۵-۱، بر حسب تعداد طبقات و نوع خاک ساختگاه

    ٣- عرض کرسی در تراز زیر دیوار باید حداقل ۱۰۰ میلی متر بیشتر از عرض دیوار باشد.

    ۴- لازم است کرسی چینی با ۲۰ میلی متر ملات ماسه سیمان با نسبت سیمان به ماسه یک به دو پوشانده شود.

    ۵- لازم است کرسی چینی با استفاده از سنگ لاشه، آجر یا بلوک سیمانی توپر و ملات ماسه – سیمان، یا ماسه سیمان – آهک، تعریف شده در فصل دوم این مبحث، اجرا شود.

    ۶- در صورت استفاده از بلوک سیمانی حفره دار، لازم است حفره ها از بتن یا ملات کاملا پر شوند.

    ۷- در زمین های مرطوب، در صورت استفاده از آجر در کرسی چینی، مصرف آجرهای ماسه آهکی

    یا رسی مرغوب (مهندسی) الزامی است.

    ۸- در صورت نیاز، می توان کرسی چینی را در مقطع به صورت پلهای (هرمی) و با رعایت موارد فوق در رابطه با حداقل عرض در تراز زیر و بالای کرسی، اجرا کرد.

    ۳-۲-۵-۵-۸ پی بتن آرمه

    در صورتی که از پی بتن آرمه استفاده شود، رعایت موارد زیر الزامی است:

    ١- مقاومت فشاری (مشخصه) بتن مورد استفاده در پی حداقل ۲۰ مگاپاسکال باشد.

    ۲- مقاومت کششی میلگرد مورد استفاده در پی حداقل ۲۴۰ مگاپاسکال باشد.

    ۳- در زیر پی، بتن تسطیح به عرض حداقل ۱۰۰ میلی متر بیشتر از عرض پی و ضخامت حداقل ۵۰ میلی متر اجرا شود.

    ۴- عرض پی نباید از ۱/۵ برابر عرض دیوار و یا ۶۰۰ میلی متر، هر کدام که بیشتر است، کمتر باشد. همچنین عمق پی نباید از ۵۰۰ میلی متر کمتر در نظر گرفته شود.

    ۵- میلگرد عرضی پی بر مبنای میزان میلگرد خمشی مورد نیاز یک پی نواری بتنی جهت انتقال نیروی محوری دیوار محاسبه شده و نباید از مقادیر مندرج در جدول ۸-۵-۲ کمتر در نظر گرفته شود. همچنین، فاصله بین میلگردهای عرضی نباید از ۳۰۰ میلی متر بیشتر باشد.

    ۶- میلگرد طولی پی بر مبنای میزان میلگرد حرارتی مورد نیاز یک پی نواری بتنی در نظر گرفته می شود. برای این منظور می توان از میلگردهای به قطر ۱۲ میلی متر با حداکثر فاصله ۳۰۰ میلی متر استفاده نمود.

    ۷- در مناطق سردسیر و دارای یخبندان، لازم است تراز روی پی حداقل ۴۰۰ میلی متر زیر سطح زمین قرار گیرد.

    ۴-۲-۵-۵-۸ شالوده کرسی چینی و کلاف بتنی

    به جای پی بتنی می توان از شالوده کرسی چینی و کلاف بتنی استفاده کرد. چنانچه از شالوده کرسی چینی و کلاف بتنی استفاده شود، رعایت موارد زیر الزامی است.

    ١- کرسی چینی بر مبنای ضوابط مندرج در بند ۸-۵-۵-۲-۲ اجرا شود.

    ۲- روی کرسی، کلاف بتنی زیر دیوار بر مبنای ضوابط مندرج در بند ۸-۵-۵-۶-۱ اجرا شود.

    ٣- برای جلوگیری از نفوذ رطوبت، لازم است لایه عایق رطوبتی مناسب بر روی کلاف زیر دیوار و یا در تراز مناسب در درز بستر دیوار اجرا شود.

    ۴- در مناطق سردسیر و دارای یخبندان، لازم است تراز روی کلاف بتنی زیر دیوار حداقل ۴۰۰ میلی متر زیر سطح زمین قرار گیرد.

    ۳-۵-۵-۸ دیوار

    دیوارهای سازه ای و غیر سازهای ساختمان های مشمول این فصل باید با رعایت ضوابط زیر اجرا شوند:

    ۱-۳-۵-۵-۸ دیوار سازه ای

    ۱- دیوار سازهای به دیواری اطلاق می شود که بار ثقلی و (یا) بار جانبی (مانند زلزله) را حمل کند. ۲- دیوار سازه ای می تواند با واحدهای مصالح بنایی آجر، سنگ و یا بلوک سیمانی اجرا شود.

    چنانچه از بلوک سیمانی حفره دار برای ساخت دیوار استفاده شود، لازم است که حفره های

    واحد مصالح بنایی در حین اجرا با بتن و یا ملات فشرده کاملا پر شود. ۳- حداکثر طول مجاز دیوار محصور بین دو کلاف قائم ۵ متر می باشد. ۴- ارتفاع دیوارهای سازه ای باید با مفاد بند ۸-۵-۴-۲ تطبیق نماید. ۵- حداکثر نسبت ارتفاع به ضخامت دیوار سازهای ۱۵ می باشد. همچنین، عرض (ضخامت دیوار

    سازهای در طبقات نباید از ۲۰۰ میلی متر و در زیر زمین از ۳۲۰ میلی متر کمتر باشد. ۶- دیوارهای سازهای طبقات باید در امتداد قائم پیوسته بوده و تا روی پی ادامه داشته باشند. ۷- دیوارهای سازه ای باید به طور یکنواخت در دو امتداد عمود بر هم توزیع شوند.

    ۲-۳-۵-۵-۸ دیوار نسبی

    دیوار نسبی، به نسبت سطح مقطع دیوارهای سازهای برشی یک طبقه در هر امتداد، که در برابر بار ناشی از زلزله در آن امتداد مقاومت می کنند، به کل مساحت طبقه اطلاق می شود. موارد زیر در محاسبه دیوار نسبی به حساب نمی آیند.

    ۱- دیوارهای غیرسازه ای (جداگر)

    ۲- دیوارهایی که ضخامت آنها از ۲۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ٣- دیوارهایی که طول آنها از یک سوم ارتفاع آنها کمتر باشد. ۴- دیوارهایی که طول آنها از ۱/۰متر کمتر باشد.

    ۵- ستون ها و جرزهای کنار و بین بازشوها که نسبت طول به ارتفاع موثر آنها از یک سوم کمتر باشد.

    ۶- بخش هایی از دیوار که در بالا و پایین بازشوها قرار دارند.

    ۷- دیوارهایی که پس از اجرای سقف ساخته شده و به نحو مناسب به سقف وصل نگردیده باشند.

    در ساختمان های موضوع این فصل در رابطه با دیوار نسبی الزامات زیر باید رعایت شوند:

    ۱- در هر یک از امتدادهای طولی و عرضی ساختمان، مقدار دیوار نسبی مورد نیاز در هر طبقه، متناظر با خطر نسبی زلزله مندرج در آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله استاندارد ۲۸۰۰)، نباید از مقادیر داده شده در جدول ۸-۵-۳ کمتر باشد.

    ۲- دیوارهای سازه ای قابل استفاده در محاسبه دیوار نسبی در هر طبقه و در هر امتداد باید به طور یکنواخت و قرینه در سطح طبقه پخش شوند، به گونه ای که فاصله بین مرکز سطح یک طبقه و مرکز سطح دیوارهای نسبی آن طبقه (خروج از مرکزیت) در هر امتداد از ۵٪ بعد ساختمان در آن امتداد بیشتر نباشد. چنان چه این فاصله در هر کدام از دو امتداد از ۵% بیشتر شود، لازم است به ازای هر یک درصد خروج از مرکزیت مازاد، مقادیر حداقل دیوار نسبی مندرج در جدول ۸-۵-۳ به اندازه یک درصد افزایش یابند (در ۱/۰۱ ضرب شوند). در هر صورت، در هر طبقه و در هر امتداد، خروج از مرکزیت بیش از ۲۰ مجاز نمی باشد.

    ۳-۳-۵-۵-۸ دیوار زیرزمین

    رعایت موارد زیر برای دیوار زیرزمین الزامی است:

    ١- ارتفاع دیوار زیر زمین، از روی کلاف زیر دیوار تا زیر سقف، به ۲/۵ متر محدود می شود.

    ۲- ضخامت دیوار زیرزمین نباید از ۳۲۰ میلی متر کمتر باشد.

    ٣- ضخامت دیوار زیرزمین نباید از ضخامت دیوار طبقه هم کف کمتر باشد.

    ۴- کلیه نعل درگاهها در طبقه زیرزمین باید از بتن درجا و یا بنایی مسلح ساخته شده و به کلافهای قائم مجاور متصل شوند. استفاده از نعل درگاه فولادی در زیر زمین مجاز نمی باشد.

    ۵- دیوارها باید در برابر نفوذ آب و رطوبت عایق کاری شوند.

    ۴-۳-۵-۵-۸ دیوار غیرسازهای (جداگر)

    دیوار غیرسازهای باید، علاوه بر موارد ذکر شده در بند ۸-۳-۵-۱، الزامات زیر را نیز برآورده نماید:

    ۱- دیوار غیر سازهای منحصر به منظور جداسازی فضاهای ساختمان به کار میرود. وزن این دیوار یا مستقیما به وسیله شالوده یا با واسطه کفها توسط دیوارهای سازهای تحمل می شود.

    ۲- لازم است کلیه لبه های افقی و قائم دیوار غیرسازه ای توسط عناصر افقی و قائم محصور و مهار شوند. این عناصر می توانند دیوار متعامد، پشت بند، دال، پی و یا کلاف باشند.

    ۵-۳-۵-۵-۸ اجرای دیوار

    در اجرای دیوارهای بنایی غیر مسلح سازه ای و غیر سازهای رعایت نکات زیر الزامی است:

    ۱- در ساخت دیوار از یک نوع واحد مصالح بنایی استفاده شود.

    ۲- استفاده از آجرهای توپر که به صورت سنتی تولید می گردند (آجر فشاری یا گری)، بجز برای کرسی چینی و ساخت دیوار سازهای زیرزمین، در چینش دیوار سازه ای و یا غیر سازهای مجاز نمی باشد.

    ۳- قبل از اجرا، لازم است واحدهای مصالح بنایی زنجاب شوند تا آب ملات را به خود جذب نکنند.

    ۴- دیوار چینی باید با ملات ماسه سیمان یا ملات ماسه سیمان – آهک (باتارد) با نسبت اختلاط مندرج در بند ۸-۲-۲-۶ و با اطمینان از تأمین مقاومت فشاری تعیین شده در این بند انجام شود.

    ۵- در چینش دیوار، هر واحد مصالح بنایی حداقل به اندازه یک چهارم طول خود با واحدهای رگ قبلی هم پوشانی داشته باشد.

    ۶- امتداد رگها کاملا افقی باشد.

    ۷- بندهای قائم در دو رگ متوالی، در یک امتداد نبوده و شاقولی باشند.

    ۸- ضخامت بندهای افقی و قائم ملات نباید کمتر از ۱۰ میلی متر و بیشتر از ۱۵ میلیمتر باشد. چنان چه میلگرد بستر در بند قرار داده شود، می توان ضخامت بند را، با توجه به قطر میلگرد و حداقل ۶ میلی متر پوشش ملات، حداکثر تا ۲۰ میلی متر افزایش داد.

    ۹- بندهای قائم باید از ملات پر شوند.

    ۱۰- در هر دیوار سازهای بدون بازشو، که طول آن از ۲/۵ متر بیشتر باشد، لازم است در سه تراز مختلف در ناحیه یک سوم میانی ارتفاع دیوار از میلگرد بستر استفاده شود. میلگرد بستر باید شامل حداقل دو میلگرد طولی، هر کدام به قطر حداقل ۸ میلی متر، که در فاصله ای برابر دو سوم ضخامت دیوار از یکدیگر به صورت قرینه در بند بستر قرار می گیرند، باشد. این میلگردها باید توسط میلگردهای عرضی به قطر حداقل ۶ میلی متر و در فواصل حداکثر ۲۵۰ میلی متر به یکدیگر متصل شوند. میلگردهای بستر باید بدون انفصال در سرتاسر دیوار تا محل کلافهای قائم ادامه یافته و در داخل آنها مهار شوند.

    ۱۱- هر رگ دیوار چینی باید در کلیه دیوارهای ساختمان هم زمان اجرا شده و در یک سطح بالا آورده شود. همچنین، استفاده از روش هشت گیر در ساخت دیوارهای ممتد و متقاطع مجاز نمی باشد.

    ۱۲- اگر دیوار چینی به طور همزمان میسر نباشد، می توان قسمت هایی از دیوار را به صورت لاریز ساخت.

    ۱۳- دیوار چینی باید کاملا شاقولی باشد.

    ۱۴- دیوار در محل اجرای کلافهای قائم بتن مسلح باید به صورت دندانه دار (هشت گیر) اجرا شود. در این حالت، حداقل فاصله بین آجرهای هشت گیر نباید از بعد لازم کلاف کمتر باشد. به جای استفاده از هشت گیر می توان در هنگام اجرای دیوار با تعبیه دو میلگرد افقی به قطر حداقل ۸ میلی متر در هر ۵۰۰ میلی متر ارتفاع دیوار، اتصال بین دیوار و کلاف را تأمین نمود. لازم است میلگردهای اتصال در هر طرف از کلاف قائم به اندازه ۳۰۰ میلی متر درون بند بستر ادامه یابند.

    ۱۵- دیوارها باید پس از اجرا حداقل به مدت سه روز به صورت ممتد مرطوب نگه داشته شوند.

    ۴-۵-۵-۸ بازشو

    علاوه بر موارد ذکر شده در بند ۸-۳-۴-۷، رعایت ضوابط زیر در ساختمان های موضوع این فصل الزامی است:

    ۱- بازشو نباید سبب قطع کلاف شود.

    ۲- مجموع سطح بازشوها در هر دیوار سازهای نباید از یک سوم سطح آن دیوار بیشتر باشد.

    ۳- مجموع طول بازشوها در هر دیوار سازه ای نباید از یکدوم طول دیوار بیشتر باشد. ۴- فاصله اولین بازشو از ابتدای طول دیوار نباید از دوسوم ارتفاع بازشو و یا ۷۵۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۵- فاصله دو بازشو نباید از دوسوم ارتفاع کوچکترین بازشوی طرفین خود و همچنین از یک ششم مجموع طول آن دو بازشو کمتر باشد. در غیر این صورت جرز بین دو بازشو جزئی از بازشو منظور می شود و نباید آن را به عنوان دیوار سازهای به حساب آورد.

    ۶- هیچ یک از ابعاد بازشو نباید از ۲ متر بیشتر باشد.

    ۷- چنان چه هر کدام از موارد ۲ تا ۶ برآورده نشود، لازم است اطراف بازشوهای مربوطه، بر اساس ضوابط بند ۸-۵-۵-۶-۳، کلاف بازشو تعبیه شود.

    ۵-۵-۵-۸ نعل درگاه

    در اجرای نعل درگاه، علاوه بر موارد ذکر شده در بند ۸-۳-۴-۸، رعایت موارد زیر الزامی است:

    ۱- در صورت استفاده از کلافهای قائم در اطراف بازشو، نعل درگاه باید به نحو مناسبی به آنها متصل شود.

    ۲- عرض نعل درگاه باید مساوی ضخامت دیوار باشد.

    ٣- نعل درگاه روی بازشوهای مجاور باید به صورت یک سره اجرا شده و ضوابط طول تکیه گاه مندرج در مورد ۳ بند ۸-۳-۴-۸ را نیز برآورده نماید.

    ۶-۵-۵-۸ کلاف بندی

    کلاف بندی ساختمان های موضوع این فصل، جهت حفظ انسجام و پیوستگی اعضای اصلی ساختمان، شامل دیوارها، کفها و پی، الزامی است. کلاف بندی باید بر اساس ضوابط زیر انجام گیرد. همچنین، لازم است کلیه کلاف های افقی و قائم از بتن مسلح، با مقاومت مشخصه ۲۰ مگاپاسکال ساخته شوند.

    ۱-۶-۵-۵-۸ کلاف بندی افقی

    الف) مشخصات و محل قرار دادن کلاف افقی:

    در کلیه دیوارهای باربر، کلاف افقی باید در تراز زیر و تراز روی دیوار با رعایت ضوابط زیر ساخته شود:

    ۱- در تراز زیر دیوار: عرض کلاف نباید از عرض دیوار و یا ۲۵۰ میلی متر و ارتفاع آن نباید از دوسوم عرض دیوار و یا ۲۵۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۲- در تراز روی دیوار: عرض کلاف نباید از عرض دیوار کمتر باشد، مگر در دیوارهای بیرونی که به منظور نماسازی می توان عرض کلاف را حداکثر تا ۵۰ میلی متر از عرض دیوار کمتر اختیار نمود، ولی در هر حالت عرض کلاف افقی نباید از ۲۰۰ میلی متر کمتر باشد. ارتفاع کلاف نیز نباید از ۲۰۰ میلی متر کمتر باشد. هنگام اجرای کلاف سقف، تدابیر لازم برای اتصال مناسب آن به تیرهای سقف اتخاذ شود. همچنین، چنانچه سقف از تاوه تخت بتن مسلح درجا ساخته شود، نیازی به کلاف افقی اضافی در تراز سقف نیست.

    ب) مشخصات و محل قرار دادن میلگردها در کلاف افقی بتنی:

    ۱- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر ۱۲ میلی متر باشند.

    ۲- میلگردهای طولی باید حداقل چهار عدد بوده و در چهار گوشه کلاف با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند. در صورتی که عرض کلاف از ۳۵۰ میلیمتر فراتر رود تعداد میلگردهای طولی باید به ۶ عدد و یا بیشتر افزایش داده شود به گونه ای که فاصله هر دو میلگرد مجاور از ۲۵۰ میلی متر بیشتر نباشد.

    ۳- میلگردهای طولی باید با تنگهایی به قطر حداقل ۸ میلی متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگها از یکدیگر نباید از ۲۰۰ میلی متر بیشتر باشد. فاصله تنگها در طولی برابر با ۴۵۰ میلی متر از بر کلاف قائم، که ناحیه بحرانی نامیده می شود، باید به ۱۰۰ میلی متر کاهش یابد. در ناحیه بحرانی و در محل اتصال کلافها به یکدیگر، نباید میلگرد وصله شود.

    ۴- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید در مورد کلاف زیر دیوار از ۵۰ میلی متر و در مورد کلاف سقف از ۳۰ میلی متر کمتر باشد.

    پ) اتصال کلاف های افقی:

    ۱- در هر تراز، کلاف ها باید به یکدیگر متصل شوند تا کلاف بندی به صورت یک شبکه به هم پیوسته باشد.

    ۲- میلگردها در محل تلاقی کلاف ها باید حداقل به اندازه ۵۰۰ میلی متر هم پوشانی داشته باشند.

    ٣- کلاف افقی نباید در هیچ جا منقطع باشد. در صورت نیاز به عبور لوله، قطر آن نباید بیش از یک ششم عرض کلاف باشد. عبور لوله نباید باعث قطع و یا جابجایی میلگردها شود. همچنین لوله آب گرم باید با عایق حرارتی پوشانده شود.

    ۲-۶-۵-۵-۸ کلاف بندی قائم

    الف) مشخصات و محل قرار دادن کلاف قائم

    ١- کلافهای قائم بتن مسلح باید در محل تقاطع دیوارهای سازهای تعبیه شوند. در صورتی که طول دیوار بین دو کلاف بیشتر از ۵ متر باشد باید کلافهای قائم اضافی با توزیع یکنواخت در فواصل حداکثر ۵ متر در داخل دیوار، تعبیه شود.

    ۲- عرض کلاف قائم نباید از عرض دیوار مجاور در هر جهت کمتر باشد، مگر در دیوارهای بیرونی که به منظور نماسازی می توان عرض کلاف را حداکثر تا ۵۰ میلی متر از عرض دیوار کمتر اختیار نمود، ولی در هر حالت هیچ یک از ابعاد مقطع کلاف قائم نباید از ۲۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۳- در ساختمان های دو طبقه و یا ساختمان های دارای زیرزمین، لازم است در کلیه گوشه های بیرونی ساختمان از کلاف قائم گوشه (دوبل)، مطابق مورد (پ) در زیر استفاده نمود.

    ۴- طول کلاف قائم گوشه در هر امتداد گوشه، نباید از ۵۰۰ میلی متر و یا عرض دیوار متعامد به علاوه ۲۰۰ میلی متر، هر کدام بیشتر است، کمتر باشد.

    ب) مشخصات و محل قرار دادن میلگردها در کلاف قائم بتنی تک ۱- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر ۱۲ میلی متر باشد.

    ۲- حداقل چهار میلگرد طولی باید در چهار گوشه کلاف با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند و به نحو مناسبی با میلگردهای طولی کلاف افقی مهار شوند.

    ٣- میلگردهای طولی باید با تنهایی به قطر حداقل ۸ میلی متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگها از یکدیگر نباید از ۲۰۰ میلی متر بیشتر باشد. حداکثر فاصله تنگها در ناحیه بحرانی بالا و پایین کلاف باید به ۱۰۰ میلی متر کاهش یابد. طول ناحیه بحرانی در کلاف قائم از بر داخلی کلاف افقی محاسبه می شود و بزرگترین دو مقدار زیر می باشد.

    الف) یک پنجم فاصله محور تا محور کلاف های افقی بالا و پایین دیوار

    ب) در برابر ضخامت کلاف قائم در راستای عمود بر دیوار

    ۴- در ناحیه بحرانی و در محل اتصال کلاف ها به یکدیگر، نباید میلگرد وصله شود.

    ۵- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید از ۳۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۶- در صورتی که حداقل عرض مقطع کلاف از ۳۵۰ میلی متر بیشتر باشد، تعداد میلگردهای طولی باید به ۶ عدد و یا بیشتر افزایش داده شود، به طوری که فاصله هر دو میلگرد مجاور از ۲۵۰ میلی متر بیشتر نباشد.

    ۷- میلگردهای طولی کلاف قائم طبقه زیرین باید حداقل به اندازه ۲۵۰ میلی متر به صورت قائم و با خم ۹۰ درجه، حداقل ۲۰۰ میلی متر در داخل پی یا کلاف زیر دیوار مهار شوند.

    پ) مشخصات و محل قرار دادن میلگردها در کلاف قائم بتنی گوشه (دوبل)

    ۱- میلگردهای طولی باید از نوع آجدار با حداقل قطر ۱۲ میلی متر باشد.

    ۲- حداقل هشت میلگرد طولی باید با آرایشی مطابق بند ۸-ر -۵-۵-۶-۲ راهنمای این مبحث و با پوشش بتنی مناسب قرار گیرند و به نحو مناسبی به میلگردهای طولی کلاف افقی مهار شوند.

    ۳- میلگردهای طولی باید با تنگهایی به قطر حداقل ۸ میلی متر به یکدیگر بسته شوند. فاصله تنگ ها از یکدیگر نباید از ۲۰۰ میلی متر بیشتر باشد. حداکثر فاصله تنگها در ناحیه بحرانی بالا و پایین کلاف باید به ۱۰۰ میلی متر کاهش یابد. طول ناحیه بحرانی در کلاف قائم از بر داخلی کلاف افقی محاسبه می شود و بزرگترین دو مقدار زیر می باشد.

    الف) یک پنجم فاصله محور تا محور کلاف های افقی بالا و پایین دیوار

    ب) در برابر ضخامت کلاف قائم در راستای عمود بر دیوار

    ۴- در ناحیه بحرانی و در محل اتصال کلافها به یکدیگر، نباید میلگرد وصله شود.

    ۵- پوشش بتن اطراف میلگردهای طولی نباید از ۳۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۶- چنان چه عرض کلاف در هر امتداد از ۳۵۰ میلی متر بیشتر باشد، تعداد میلگردهای طولی در آن امتداد و در هر ردیف باید به ۳ عدد و یا بیشتر افزایش داده شود، به گونه ای که فاصله هر دو میلگرد مجاور از ۲۵۰ میلی متر بیشتر نباشد.

    ۷- میلگردهای طولی کلاف قائم طبقه زیرین باید حداقل به اندازه ۲۵۰ میلی متر به صورت قائم و با خم ۹۰ درجه، حداقل ۳۰۰ میلی متر در داخل پی یا کلاف زیر دیوار مهار شوند.

    ت) اتصال کلافهای قائم

    کلافهای قائم باید به نحو مناسب به کلاف های افقی متصل شوند. در نقاط تقاطعی که کلاف قائم ادامه می یابد، میلگردهای طولی کلاف قائم باید بدون قطع شدن از درون کلاف افقی عبور نمایند. در نقاط تقاطعی که کلاف قائم ادامه نمی یابد، میلگردهای طولی کلاف قائم باید تا روی میلگردهای فوقانی کلاف افقی ادامه یافته و با خم ۹۰ درجه حداقل ابنه ادازان نص۵ میلی متر در داخل کلاف افقی مهار شوند. همچنین، کلافهای قائم باید به نحو مناسب به یکدیگر و به پی یا کلاف زیر دیوار متصل شوند.

    ۳-۶-۵-۵-۸ کلاف بازشو

    چنان چه بازشوها شرایط هندسی موارد ۲ تا ۶ بند ۸-۵-۵-۴ را نداشته باشند، لازم است اطراف آنها کلاف بازشو اجرا شود. کلاف بازشو می تواند از جنس بتن آرمه و یا فولاد باشد.

    الف) کلاف بازشوی بتن آرمه:

    کلاف بازشوی بتن آرمه باید ضوابط زیر را برآورده سازد.

    ۱- بعد کلاف بازشوی بتنی افقی و قائم، در امتداد دیوار، نباید از ۱۰۰ میلی متر کمتر باشد. همچنین، عرض کلاف بازشو باید برابر با عرض دیوار باشد.

    ۲- مقاومت فشاری بتن کلاف بازشوی بتن آرمه نباید از ۲۰ مگاپاسکال کمتر باشد.

    ٣- لازم است کلاف بازشوی بتنی توسط دو میلگرد، هرکدام به قطر حداقل ۱۰ میلی متر که در فواصل حداکثر ۲۰۰ میلی متر توسط میلگردهای عرضی، به قطر حداقل ۶ میلی متر بسته شده باشند، مسلح شود. چنانچه عرض دیوار از ۳۵۰ میلی متر بیشتر باشد، لازم است از سه عدد و یا بیشتر میلگرد در عرض استفاده نمود، به گونه ای که فاصله بین میلگردها از ۲۵۰ میلی متر بیشتر نباشد.

    ۴- لازم است کلاف بازشوی قائم، به وسیله یکی از دو روش دندانهای و یا اتصال میلگرد بستر به دیوار متصل شود.

    ۵- لازم است کلاف های افقی و قائم بتنی بازشو به نحو مناسب به یکدیگر و به کلافهای قائم و افقی دیگر (کلاف ساختمان و کلاف بازشو) متصل گردند. ب) کلاف بازشوی فولادی: بجای استفاده از کلاف بازشوی بتنی، می توان از کلاف بازشوی فولادی مناسب استفاده نمود. در اجرای کلاف بازشوی فولادی، رعایت ضوابط زیر الزامی است.

    ١- سطح مقطع کلاف بازشوی فولادی نباید از ۸۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۲- لازم است کلاف بازشوی فولادی قائم، در فواصل حداکثر برابر با ۴۰۰ میلی متر، توسط دو شاخه میلگرد بستر به قطر حداقل ۱۰ میلی متر و به طول حداقل ۳۰۰ میلی متر، به دیوار مجاور مهار شود.

    ٣- لازم است کلاف های بازشوی افقی و قائم فولادی به نحو مناسب به یکدیگر و به کلافهای قائم و افقی بتنی متصل شوند.

    ۷-۵-۵-۸ جان پناه

    در ساخت جان پناه، الزامات زیر باید رعایت شوند:

    ۱- ارتفاع جان پناه اطراف بام و بالکنها از کف تمام شده نباید از ۵۰۰ میلی متر بیشتر و ضخامت آن نباید از ۲۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۲- لازم است دیوار جان پناه در فواصل حداکثر ۵ متر توسط کلافهای قائم دیوار، که از طبقه زیر جان پناه ادامه می یابند، مهار شود.

    ٣- لازم است بر روی جان پناه یک کلاف افقی بتن آرمه، به عمق حداقل ۱۰۰ میلی متر و عرضی برابر با عرض جان پناه، که با حداقل دو میلگرد افقی به قطر ۱۰ میلی متر مسلح می شود، اجرا شود. بجای استفاده از کلاف افقی بتن آرمه، می توان از کلاف افقی فولادی، مطابق بند ۸-۵-۵-۶-۳-ب استفاده نمود.

    ۸-۵-۵-۸ سقف

    سقف ساختمان های مشمول این فصل می تواند به صورت تخت، شیب دار و قوسی با رعایت شرایط زیر ساخته شود.

    ۱- در زیر سقف، یک کلاف افقی مطابق بند ۸-۵-۵-۶-۱ اجرا شود. هنگام اجرای کلاف سقف، تدابیر لازم برای اتصال مناسب آن به تیرهای سقف اتخاذ شود.

    ۲- بخش طرهای سقف باید همزمان با سقف اجرا شده و تیرهای آن ادامه تیرهای سقف باشد.

    ۳- طراحی و اجرای سقف از هر نوع باید بر اساس ضوابط صحیح بوده به گونه ای که انسجام سقف و اتصال آن به کلاف زیر سقف حفظ شود. در ادامه، ضوابط مربوط به اجرای سقف های موضوع این فصل آورده شده است.

    ۱-۸-۵-۵-۸ سقف تاق ضربی

    در طراحی و اجرای سقف تاق ضربی رعایت موارد زیر الزامی است.

    ۱- تیرآهن های سقف باید بر اساس روش تنش مجاز و برای بارهای خدمت ساکن، سربار و زلزله عمود بر صفحه سقف) طراحی شوند. به جای بار زلزله می توان بار ساکن را ۵۰% افزایش داد.

    ۲- فاصله بین تیرآهن های سقف نباید از ۱ متر بیشتر باشد.

    ٣- خیز تاق آجری نباید از ۵۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۴- طول نشیمن تیرهای اصلی سقف بر روی کلاف افقی باید برابر عرض کلاف باشد.

    ۵- تیرآهن های سقف باید در فواصل حداکثر ۲ متر توسط تیرآهن های عرضی (حداکثر یک شماره کمتر از تیر آهن اصلی) که در دل تیراهن های سقف قرار می گیرند، به یکدیگر متصل شوند. لازم است تیرآهن های عرضی در محل تقاطع تیرآهن های اصلی با دیوار باربر (روی کلاف افقی) نیز اجرا شوند.

    ۶– لازم است تیرآهن های عرضی با استفاده از اتصال مناسب نبشی و تسمه به تیرآهن های اصلی سقف و در صورت پیوسته بودن، با استفاده از صفحه اتصال فولادی به کلاف بتنی متصل شوند.

    ۷- لازم است تیرآهن های اصلی سقف با استفاده از صفحه اتصال فولادی به سطح بالایی کلاف افقی متقاطع متصل شوند.

    ۸- چنان چه سقف تاق ضربی در تراز کلاف افقی اجرا شود، انتهای تیرآهن های اصلی سقف باید در تمام عرض کلاف بتنی، درون شبکه میلگرد کلاف قرار گرفته و به نحو مناسب به آن متصل شود.

    ۹- تکیه گاه مناسبی برای پاتاق آخرین دهانه تاق ضربی تعبیه شود. این تکیه گاه می تواند با قرار دادن یک نیمرخ فولادی و اتصال آن با کلاف زیر خود یا با جاسازی در کلاف بتنی تأمین شود.

    ۱۰- لازم است تیرآهن های اصلی سقف با استفاده از تسمه فولادی، به عرض حداقل ۵۰ میلی متر و ضخامت حداقل ۵ میلی متر، به صورت ضربدری مهار شوند.

    ۱۱- برای اجرای تاق آجری لازم است از آجر سوراخ دار و ملات گچ و خاک، مطابق بند ۸-۲-۲-۶-۱، استفاده شود.

    ۲-۸-۵-۵-۸ سقف تیرچه بلوک

    طراحی سقف تیرچه بلوک باید بر مبنای دستورالعمل ها و استانداردهای معتبر انجام پذیرد. در اجرای سقف تیرچه بلوک، رعایت ضوابط بند ۸-۴-۶-۱۳-۱ الزامی است. همچنین، لازم است با استفاده از میلگردهای اتصال، تیرچه های سقف به نحو مناسب به کلاف افقی متصل شوند.

    ۳-۸-۵-۵-۸ سقف بتن آرمه

    در ساختمانهای بنایی با کلاف، لازم است طراحی و اجرای کف ها و سقف بتن آرمه بر اساس ضوابط مندرج در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و با توجه به الزامات زیر انجام گیرد.

    ۱- با توجه به نوع سیستم باربری این گونه ساختمانها، در تحلیل دال بتن آرمه، لازم است شرایط تکیه گاهی دال به صورت صلب در نظر گرفته شود.

    ۲- لازم است بتن ریزی دال بتن آرمه و کلاف افقی به صورت همزمان اجرا شود.

    ۳- در صورت اجرای دال بتن آرمه تخت، ضمن رعایت کلیه ضوابط طراحی و اجرای این نوع دال، می توان کلاف افقی سقف را اجرا نکرد، مشروط بر آن که اتصال مناسب بین کلافهای قائم دیوار و بازشو و دال تخت برقرار گردد.

    ۴-۸-۵-۵-۸ سقف شیبدار

    سقف شیبدار متشکل از خرپاهای چوبی یا فلزی، تیرچه های فرعی و پوشش مناسب روی تیرچه های فرعی میباشد. در اجرای این نوع سقف رعایت ضوابط زیر الزامی است:

    ١- حداکثر فاصله خرپاها از یکدیگر ۴/۵ متر میباشد.

    ۲- خرپاهای سقف شامل اعضای فوقانی، تحتانی و اعضای مورب و یا قائم متصل کننده اعضای فوقانی و تحتانی می باشند.

    ۳- در خرپاهای چوبی، اعضای فوقانی و تحتانی باید از چوبهایی با قطر حداقل ۸۰ میلی متر باشند.

    ۴- در سقف های شیب دار چوبی، اعضای مورب و یا قائم باید از چوب هایی با قطر حداقل ۵۰ میلی متر و طول حداکثر ۱/۲ متر باشند.

    ۵- فاصله مرکز به مرکز تقاطع های موجود روی اعضای فوقانی و تحتانی حداکثر ۱/۲ متر باشد.

    ۶- اعضای مورب باید به طور مناسبی به اعضای فوقانی و تحتانی متصل شوند. همواره باید امتداد کلیه اعضا در یک اتصال از یک نقطه به نام مفصل بگذرد.

    ۷- تیرچه ها باید به نحو مناسبی به اعضای فوقانی متصل شوند. ۸- فاصله محور به محور تیرچه ها نباید بیشتر از ۶۰۰ میلی متر باشد.

    ۹- حداقل قطر تیرچه های چوبی بر اساس جدول ۸-۵-۴ به دست می آید.

    تبصره: برای پوشش فلزی، اعداد این جدول در عدد ۰/۷۵ ضرب می شوند.

    ۱-۴-۸-۵-۵-۸ پوشش سقف شیبدار

    پوشش روی تیرچه ها باید به روش مناسب، مانند یکی از روش های زیر اجرا شود:

    الف) پوشش فلزی

    در این نوع پوشش، روی تیرچه ها با استفاده از ورق های فلزی موج دار پوشانده میشود. این ورقها باید به وسیله پیچهای خمشده (پیچ سر خم) و واشرهای لاستیکی جهت آب بندی به تیرچهها وصل شوند.

    ب) پوشش سفالی:

    در این نوع پوشش، روی تیرچه ها باید با تخته هایی به ضخامت حداقل ۱۰ میلی متر کاملا پوشیده شود. لازم است تخته ها با میخ های چوبی یا فلزی به تیرچهها وصل شوند. زهوار نگهدارنده سفالها باید توسط میخ به تخته ها متصل شود. سفالها باید چنان قرار داده شوند که هم پوشانی مناسب جهت آب بندی سقف داشته باشند.

    پ) پوشش غوره گل:

    در این نوع پوشش، روی تیرچه ها باید با تخته هایی به ضخامت حداقل ۱۰ میلی متر کاملا پوشیده شود. تخته ها باید با میخ های چوبی یا فلزی به تیرچه ها وصل شوند. لازم است روی تخته ها با استفاده از غوره گل به ضخامت حداکثر ۱۰۰ میلی متر به طور کامل پوشیده شده و روی غوره گل، اندود کاه گل به ضخامت حداکثر ۳۰ میلی متر اجرا شود.

    ۵-۸-۵-۵-۸ سقف قوسی

    سقف قوسی از نوع آجری، چوبی و یا ترکیبی از عناصر فولادی، بتن آرمه و آجر می باشد. این سقفها می توانند به شکل استوانه ای با گنبدی ساخته شوند. سقف قوسی روی کلاف بتن آرمه افقی زیر سقف قرار می گیرد و باید به طور مناسب به آن وصل شود. پوشش روی این نوع سقف می تواند از انواع عایق های رطوبتی رایج و یا اندود کاهگل به ضخامت حداکثر ۳۰ میلی متر یا آجرفرش باشد. در اجرای سقف های قوسی رعایت ضوابط زیر الزامی است.

    الف) سقف های استوانه ای

    ١- حداقل خیز قوس استوانه ای برای دهانه های کناری برابر نصف دهانه و برای دهانه های میانی برابر یک سوم دهانه میباشد.

    ۲- به منظور تحمل نیروی رانش افقی باید به یکی از شیوه های زیر عمل شود:

    الف – کلاف افقی زیر سقف باید در جهت دهانه قوس و در فواصل حداکثر ۱/۵ متر به وسیله یک عضو افقی (کش) در جهت عمود بر محور قوس تقویت شود. عضو افقی کششی می تواند از نوع تیر بتن آرمه یا فولادی بوده و لازم است به نحو مناسب در کلاف افقی مهار شود. عضو افقی بتن آرمه باید دارای حداقل سطح مقطع ۱۰۰ سانتیمتر مربع بوده و حداقل با دو میلگرد آجدار، هر کدام به قطر ۱۰ میلی متر، مسلح شود. سطح مقطع عضو افقی فولادی (ترجیحا از انواع: ۱ ناودانی، نبشی یا قوطی) نباید کمتر از ۸۰۰ میلی متر مربع باشد.

    ب- دیوارهای کناری باید در فواصل حداکثر برابر ۱/۵ متر توسط پشت بند مناسب تقویت شوند.

    ب) سقفهای گنبدی

    سقفهای گنبدی باید دارای پلان دایره ای یا چند ضلعی منظم باشند. حداقل خیز قوس این نوع سقف برابر با یک سوم دهانه گنبد است. در این نوع سقف لازم است علاوه بر کلاف بتنی افقی روی دیوار، یک کلاف بتن آرمه افقی پیوسته در زیر گنبد تعبیه شده و به کلاف افقی روی دیوار متصل شود به طوری که دو کلاف یک مجموعه به هم پیوسته را تشکیل دهند.

    ۶-۸-۵-۵-۸ سقف چوبی تخت

    سقف تخت از نوع چوبی متشکل از تیر، پوشش تخته یا نظیر آن، غوره کل و اندود کاه گل یا اندودهای دیگر می باشد. در اجرای این نوع سقف رعایت موارد زیر الزامی است:

    ١- لازم است تیرهای اصلی سقف از نوع چوب چهار تراش باشند.

    ۲- تیرهای اصلی سقف باید روی کلاف افقی سقف قرار گرفته و به نحو مناسب به آن متصل شوند.

    ٣- فاصله محور تا محور تیرهای اصلی سقف نباید از ۶۰۰ میلی متر بیشتر باشد.

    ۴- حداقل قطر یا عمق تیرها باید بر اساس جدول ۸-۵-۵ تعیین شود.

    ۵- تیرهای اصلی سقف باید از هر طرف ساختمان حداقل ۳۰۰ میلی متر و حداکثر ۶۰۰ میلی متر به صورت طره ادامه یابند.

    ۶- روی تیرها به وسیله تخته هایی با ضخامت حداقل ۱۰ میلی متر یا مصالح مناسب دیگر به صورت کاملا به هم چسبیده پوشیده شود.

    ۷- روی تخته ها با غوره گل به ضخامت حداکثر ۱۰۰ میلی متر پوشیده شود. ۸- به منظور عایق کاری، روی غوره گل با کاهگل به ضخامت حداکثر ۳۰ میلی متر و با انواع اندودهای رایج پوشیده شود.

    ۹- در صورت استفاده از کاه گل، برای عایق کاری مجدد لایه کاه گل قبلی باید برداشته شود.

    ۹-۵-۵-۸ خرپشته

    در اجرای خرپشته باید الزامات زیر رعایت شود.

    ۱- چنانچه سطح زیربنای خرپشته بیش از ۲۵ درصد سطح زیربنای طبقه زیر خود باشد، خرپشته به عنوان یک طبقه محسوب شده و باید ضوابط بند ۸-۵-۴-۲ را برآورده نماید.

    ۲- لازم است ضوابط مربوط به دیوار نسبی طبقه، در هر دو امتداد، مطابق الزامات بند ۸-۵-۵-۳-۲، رعایت شود.

    ٣- لازم است سیستم کلاف بندی ساختمان، شامل کلافهای قائم و افقی، در خرپشته نیز ادامه یابد.

    ۶-۵-۸ الزامات غیرسازهای

    ۱-۶-۵-۸ نماسازی

    در نماسازی ساختمان بنایی با کلاف باید الزامات بند ۸-۳-۵-۶ رعایت شود.

    ۲-۶-۵-۸ دیوار جداگر

    در ساخت دیوارهای غیرسازهای جداگر، لازم است ضوابط بند ۸-۳-۵-۱ و بند ۸-۵-۵-۳-۴ رعایت شود.

    ۳-۶-۵-۸ پلکان

    در ساخت پیکان، علاوه بر الزامات بند ۸-۳-۵-۴، موارد زیر نیز باید رعایت شوند.

    ١- محاسبه بار وارد بر پلکان بر مبنای ضوابط مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و طراحی پلکان بر مبنای ضوابط مبحث نهم و یا مبحث دهم مقررات ملی ساختمان میباشد.

    ٢- لازم است دال پلکان در تراز کف به پی بتن آرمه یا کلاف افقی، در تراز پاگرد به کلاف افقی نیم طبقه و در تراز طبقه به کلاف افقی طبقه به نحو مناسب (مانند جزئیات ارائه شده در بند ۸-ر۴-۵-۳ راهنمای این مبحث) متصل شود.

    ۴-۶-۵-۸ آسانسور و بالابر

    نصب آسانسور و بالابر در ساختمان های موضوع این فصل، باید بر اساس ضوابط بند ۸-۳-۵-۵ باشد.

    ۵-۶-۵-۸ کفسازی

    در کف سازی طبقات و بام، باید الزامات بند ۸-۳-۵-۲ رعایت شود.

    ۶-۶-۵-۸ تاسیسات

    تاسیسات ساختمانهای بنایی با کلاف باید بر مبنای ضوابط مندرج در مباحث مربوطه مقررات ملی ساختمان و با توجه به الزامات بند ۸-۳-۵-۱۲ طراحی و نصب شوند.

    ۷-۶-۵-۸ دیوار محوطه

    در ساخت دیوار محوطه بنایی باید الزامات بند ۸-۳-۶ رعایت شود. در ساخت دیوار محوطه بنایی با کلاف، علاوه بر الزامات بند ۸-۳-۶، لازم است موارد زیر رعایت شود. ١- لازم است برای مهار دیوار بنایی، علاوه بر پی بتنی و یا کلاف بتنی زیر دیوار، از کلاف قائم و کلاف افقی روی دیوار استفاده شود.

    ۲- طول آزاد دیوار بنایی با کلاف بین دو پشت بند یا کلاف قائم، نباید از ۵ متر بیشتر باشد.

    ۳- ضوابط اجرای کلاف قائم دیوار، مشابه کلاف قائم ساختمان (بند ۸-۵-۵-۶-۲-ب) می باشد.

    ۴- ضوابط اجرای کلاف افقی روی دیوار، چنان چه ارتفاع دیوار از ۲ متر بیشتر نباشد، مشابه کلاف افقی روی جان پناه (مورد ۳، بند ۸-۵-۵-۷) و چنان چه بیشتر از ۲ متر باشد، مشابه کلاف افقی ساختمان (بند ۸-۵-۵-۶-۱) می باشد.

    Last Updated: 6 ماه ago in مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:9 PM توسط ستاره سهیل  | 

    8-4-0ساختمان‌های بنایی مسلح

    ساختمان‌های بنایی مسلح

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)
    • ساختمان‌های بنایی مسلح

    فهرست مطالب

    • ۱-۴-۸ کلیات
      • ۱-۱-۴-۸ تعریف
      • ۲-۱-۴-۸ محدوده کاربرد
      • ۳-۱-۴-۸ مصالح
      • ۴-۱-۴-۸ طراحی
    • ۲-۴-۸ بارگذاری
      • ۱-۲-۴-۸ ضوابط بار
      • ۲-۲-۴-۸ مقاومت در برابر بارهای جانبی
      • ۳-۲-۴-۸ انتقال بار در اتصال اعضای قائم و افقی
      • ۴-۲-۴-۸ توزیع بارهای جانبی
      • ۵-۲-۴-۸ تاثیر عوامل دیگر
      • ۶-۲-۴-۸ ترکیب بارها
      • ۷-۲-۴-۸ ضریب رفتار
      • ۸-۲-۴-۸ تغییرمکان نسبی طبقه
        • ۱-۸-۲-۴-۸ محاسبه تغییر مکان نسبی طبقه
        • ۲-۸-۲-۴-۸ تغییر مکان نسبی مجاز طبقه
      • ۹-۲-۴-۸ سختی جانبی
    • ۳-۴-۸ تحلیل
      • ۱-۳-۴-۸ مدل های سازه ای ساده شده
        • ۱-۱-۳-۴-۸ عضو میله ای
        • ۲-۱-۳-۴-۸ عضو صفحه ای
        • ۳-۱-۳-۴-۸ عضو سه بعدی
      • ۲-۳-۴-۸ روش تحلیل
    • ۴-۴-۸ الزامات میلگردگذاری
      • ۱-۴-۴-۸ الزامات میلگردها
      • ۲-۴-۴-۸ فاصله میلگردها
      • ۳-۴-۴-۸ مهار میلگردهای خمشی
        • ۱-۳-۴-۴-۸ مهار میلگرد لنگر مثبت
        • ۲-۳-۴-۴-۸ مهار میلگرد لنگر منفی
        • ۳-۳-۴-۴-۸ طول مهاری
      • ۴-۴-۴-۸ مهار میلگردهای برشی
      • ۵-۴-۴-۸ تنگ‌های ستون مسلح
      • ۶-۴-۴-۸ پوشش میلگرد و سیم
      • ۷-۴-۴-۸ قلاب
        • ۱-۷-۴-۴-۸ قلاب های استاندارد
      • ۸-۴-۴-۸ حداقل قطر خم برای میلگرد
      • ۹-۴-۴-۸ وصله میلگردها
      • ۱۰-۴-۴-۸ دسته کردن میلگردها
    • ۵-۴-۸ الزامات اجرای بنایی
    • ۶-۴-۸ طراحی بر مبنای روش مقاومت نهایی
      • ۱-۶-۴-۸ فرضیات طراحی
      • ۲-۶-۴-۸ مقاومت اسمی
        • ۱-۲-۶-۴-۸ مقاومت خمشی اسمی
        • ۲-۲-۶-۴-۸ مقاومت محوری اسمی
      • ۳-۶-۴-۸ ضرایب کاهش مقاومت
      • ۴-۶-۴-۸ حداکثر میلگردهای کششی خمشی
        • ۱-۴-۶-۴-۸
        • ۲-۴-۶-۴-۸
      • ۵-۶-۴-۸ طراحی تیر
        • ۱-۵-۶-۴-۸ الزامات عمومی
        • ۲-۵-۶-۴-۸ الزامات ابعادی
        • ۳-۵-۶-۴-۸ کنترل خیز
        • ۴-۵-۶-۴-۸ میلگردهای طولی
        • ۵-۵-۶-۴-۸ میلگردهای عرضی
      • ۶-۶-۴-۸ طراحی تیر عمیق
        • ۱-۶-۶-۴-۸ طول موثر دهانه
        • ۳-۶-۶-۴-۸ میلگردهای خمشی
        • ۴-۶-۶-۴-۸ میلگردهای برشی
        • ۵-۶-۶-۴-۸ مجموع میلگردها
      • ۷-۶-۴-۸ طراحی ستون
        • ۱-۷-۶-۴-۸ الزامات عمومی
        • ۲-۷-۶-۴-۸ الزامات ابعادی
        • ۳-۷-۶-۴-۸ میلگردهای طولی
        • ۴-۷-۶-۴-۸ میلگردهای عرضی (تنگ)
      • ۸-۶-۴-۸ طراحی جرز
        • ۱-۸-۶-۴-۸ الزامات ابعادی
        • ۲-۸-۶-۴-۸ میلگردهای طولی
        • ۳-۸-۶-۴-۸ میلگردهای عرضی
      • ۹-۶-۴-۸ طراحی دیوار
        • ۱-۹-۶-۴-۸ الزامات ابعادی
        • ۲-۹-۶-۴-۸ میلگردگذاری دیوار
        • ۳-۹-۶-۴-۸ میلگردگذاری دیوار جدا از سیستم لرزه ای سازه
        • ۴-۹-۶-۴-۸ طراحی دیوار برای بارهای خارج از صفحه
        • ۵-۹-۶-۴-۸ طراحی دیوار برای بارهای درون صفحه
      • ۱۰-۶-۴-۸ دیوارهای متقاطع
        • ۱-۱۰-۶-۴-۸ الزامات عمومی
        • ۲-۱۰-۶-۴-۸ الزامات اتصال دیوارهای متقاطع
      • ۱۱-۶-۴-۸ پیچ مهار
        • ۱-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت اسمی بدست آمده از آزمایش
        • ۲-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت اسمی محاسباتی
      • ۱۲-۶-۴-۸ طراحی و اجرای پی
      • ۱۳-۶-۴-۸ طراحی و اجرای دال و دیافراگم
        • ۱-۱۳-۶-۴-۸ دال تیرچه بلوک
        • ۲-۱۳-۶-۴-۸ دال بتن آرمه
        • ۳-۱۳-۶-۴-۸ دال تاق ضربی
    • ۷-۴-۸ اجرای اعضای بنایی مسلح
    • ۸-۴-۸ الزامات غیرسازهای
      • ۱-۸-۴-۸ نماسازی
      • ۲-۸-۴-۸ دیوار جداگر
        • ۱-۲-۸-۴-۸ دیوار جداگر بنایی مسلح
        • ۲-۲-۸-۴-۸ دیوار جداگر بنایی غیر مسلح
      • ۳-۸-۴-۸ پلکان
      • ۴-۸-۴-۸ آسانسور و بالابر
      • ۵-۸-۴-۸ کف سازی
      • ۶-۸-۴-۸ تاسیسات
      • ۷-۸-۴-۸ دیوار محوطه

    ۴-۸ ساختمانهای بنایی مسلح

    ۱-۴-۸ کلیات

    این فصل شامل حداقل ضوابط برای طراحی و ساخت ساختمانهای بنایی مسلح می باشد. در طراحی و اجرای ساختمانهای بنایی مسلح، علاوه بر رعایت الزامات عمومی ذکر شده در فصل سوم، رعایت ضوابط این فصل الزامی می باشد.

    ۱-۱-۴-۸ تعریف

    ساختمان مصالح بنایی مسلح نوعی ساختمان بنایی است که اعضای سازهای آن شامل دیوار، تیر، ستون و یا جرز با قرار گرفتن میلگردهای فولادی درون هسته بتنی و یا درون حفره های واحدهای بنایی سوراخ دار که توسط ملات یا دوغاب پر شده باشند، مسلح شوند (شکل ۸-۴-۱). سقف این ساختمان ها می تواند از نوع تیرچه بلوک، تاق ضربی، بتن آرمه، کامپوزیت و یا هر نوع سقف مناسب دیگری که در ساخت ساختمان های بتن آرمه و فولادی استفاده می شود، باشد. |

    ۲-۱-۴-۸ محدوده کاربرد

    حداکثر ارتفاع ساختمانهای بنایی مسلح ۱۵ متر از تراز پایه یا حداکثر ۵ طبقه با احتساب زیر زمین می باشد.

    ۳-۱-۴-۸ مصالح

    مصالح مصرفی باید با کلیه مقررات و ضوابط ارائه شده در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و فصل دوم و چهارم این مبحث مطابقت داشته باشند.

    ۴-۱-۴-۸ طراحی

    در این فصل، ضوابط طراحی ساختمان بنایی مسلح به روش مقاومت نهایی ارائه شده است. در طراحی به روش مقاومت نهایی، رعایت ضوابط مندرج در بند ۸-۴-۶ و دیگر ضوابط مندرج در این فصل الزامی است. طراحی ساختمان بنایی مسلح به روش تنش مجاز، بر مبنای ضوابط مندرج در پیوست ۸-پ-۲، مجاز می باشد.

    ۲-۴-۸ بارگذاری

    ۱-۲-۴-۸ ضوابط بار

    ١- بارهای طراحی باید منطبق بر الزامات مندرج در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و ضوابط مندرج در این بخش محاسبه شوند. میزان کاهش سربار نیز بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان مجاز است.

    ۲- برای انتقال بارهای وارده به زمین، مسیرهای بار باید پیوسته و دارای مقاومت و سختی کافی باشند.

    ۲-۲-۴-۸ مقاومت در برابر بارهای جانبی

    طراحی ساختمان بنایی مسلح باید به نحوی انجام شود که ساختمان علاوه بر تحمل بارهای ثقلی، در برابر بارهای جانبی، نظیر بار ناشی از باد و زلزله، مقاومت لازم را دارا باشد و قادر به تحمل تغییر شکل های ناشی از آنها نیز باشد.

    ۳-۲-۴-۸ انتقال بار در اتصال اعضای قائم و افقی

    انتقال بار در اتصال بین اعضای قائم و افقی باید بر اساس الزامات زیر باشد.

    ۱- دیوارها، ستون ها و جرزها باید برای مقاومت در برابر بارها، لنگرها و برش ها در محل اتصال به اعضای افقی طراحی شوند.

    ۲- تاثیر تغییر شکل جانبی و انتقالی اعضای تامین کننده تکیه گاه جانبی باید لحاظ شود.

    ٣- ابزارهایی که برای اتصال اعضا استفاده می شوند باید برای نیروهای ایجاد شده در آنها طراحی شوند.

    ۴-۲-۴-۸ توزیع بارهای جانبی

    نیروهای جانبی باید بین عناصر باربر جانبی به نسبت سختی آنها توزیع شده و الزامات این بخش را برآورده سازند.

    ١- بال های دیوار های متقاطع، که بر اساس بند ۸-۴-۶-۱۰ طراحی شده اند، باید در محاسبه سختی در نظر گرفته شوند. ٢- توزیع بار باید تاثیر پیچش افقی سازه ناشی از عدم تقارن سازه ای را در بر گیرد.

    ۵-۲-۴-۸ تاثیر عوامل دیگر

    تاثیر نیروها و یا تغییر شکل های ناشی از ارتعاشات، ضربه، جمع شدگی، انبساط، تغییر درجه حرارت، نشست های غیریکنواخت و تغییر مکان های غیر همسان نیز، در صورت لزوم، باید در طراحی مد نظر قرار گیرند.

    ۶-۲-۴-۸ ترکیب بارها

    در طراحی اعضای سازه ای به روش مقاومت نهایی، حداکثر تلاش های ناشی از ترکیب های مختلف بار باید بر مبنای ضوابط مبحث ششم مقررات ملی ساختمان مورد استفاده قرار گیرند.

    ۷-۲-۴-۸ ضریب رفتار

    ضریب رفتار برای ساختمان بنایی مسلح جهت طراحی به روش مقاومت نهایی برابر با چهار (۴ =R) می باشد.

    ۸-۲-۴-۸ تغییرمکان نسبی طبقه

    رعایت محدودیت تغییر مکان نسبی طبقات بر اساس ضوابط این بند الزامی است. تغییر مکان نسبی طبقه عبارت است از اختلاف تغییر مکان های افقی مرکز جرم کف و سقف در هر طبقه. در صورت وجود نامنظمی در پلان، بیشترین اختلاف تغییر مکان های لبه ساختمان در کف و سقف طبقه به عنوان تغییر مکان نسبی طبقه محسوب می شود. چنان چه تغییر مکان طبقه در اثر پیچش زیاد باشد، مقدار تغییر مکان نسبی باید شامل اثر پیچش نیز باشد. در محاسبه سختی اعضا برای محاسبه تغییر مکان لازم است از مقطع ترک خورده عضو استفاده شود.

    ۱-۸-۲-۴-۸ محاسبه تغییر مکان نسبی طبقه

    تغییر مکان نسبی هر طبقه (۲۱) طبق رابطه ۸-۴-۱ محاسبه می شود.

    در این رابطه:

    Cd = ضریب افزایش تغییر مکان که برای ساختمان بنایی مسلح برابر ۳۰ منظور می شود.

    Δeu = جابجایی نسبی طبقه تحت اثر زلزله طرح با استفاده از روش های تحلیل خطی.

    ۲-۸-۲-۴-۸ تغییر مکان نسبی مجاز طبقه

    تغییر مکان نسبی مجاز هر طبقه ناشی از بارهای جانبی (۲۰) برای دیوارهای طره و دو سر گیردار، به ترتیب , ۰/۰۱h و

    ۰/۰۰۷hs می باشد. اگر دوره تناوب طبیعی ساختمان برابر یا بیشتر از ۰/۷ ثانیه باشد، تغییر مکان نسبی مجاز باید ۲۰ درصد کمتر از مقادیر داده شده در این بند در نظر گرفته شود.

    ۹-۲-۴-۸ سختی جانبی

    در تراز هر طبقه، حداقل ۸۰ درصد سختی شود. جانبی طبقه باید توسط دیوارهای باربر برشی تامین شود.

    ۳-۴-۸ تحلیل

    تحلیل ساختمان بنایی مسلح باید بر اساس ضوابط این بند انجام پذیرد.

    ۱-۳-۴-۸ مدل های سازه ای ساده شده

    برای تحلیل ساختمان بنایی مسلح می توان از مدل های سازه ای ساده شده استفاده نمود و تحلیل به روش دستی و یا با استفاده از نرم افزارهای معتبر قابل انجام می باشد. مدل ساز های ساختمان از مجموعه ای از اعضا و اجزاء به شرح زیر تشکیل می شود.

    ۱-۱-۳-۴-۸ عضو میله ای

    عضو میله ای به عضوی اطلاق می شود که در آن یکی از ابعاد (طول یا ارتفاع) به مقدار قابل ملاحظه ای بزرگتر از دو بعد دیگر باشد. در این عضو، فاصله بین دو مقطع با لنگرهای خمشی صفر باید حداقل دو برابر ارتفاع عضو باشد. تیرها و ستون ها از جمله اعضای میله ای می باشند.

    ۲-۱-۳-۴-۸ عضو صفحه ای

    عضو صفحه ای به عضوی اطلاق می شود که در آن یکی از ابعاد (ضخامت) به مقدار قابل ملاحظه ای کوچکتر از دو بعد دیگر باشد. دال ها، دیوارها، جرزها، تیرتیغه ها و پوسته ها از جمله اعضای صفحه – ای می باشند که به صورت زیر تعریف می شوند:

    الف) دال:

    دال عضو صفحه ای است که علاوه بر تحمل بارهای ثقلی می تواند بارهای جانبی را با عملکرد دیافراگمی انتقال دهد. عضو صفحه ای در صورتی دال محسوب می شود که تحت بار گسترده، فاصله بین مقاطع با انحنای صفر آن حداقل چهار برابر ضخامت آن باشد.

    ب) دیوار:

    دیوار عضو صفحه ای است که علاوه بر تحمل بارهای ثقلی و جانبی درون صفحه خود می تواند بارهای خارج از صفحه را نیز تحمل نماید.

    پ) جرز و تیرتیغه:

    جرز و تیرتیغه اعضای دیواری شکل هستند که نشیمنگاه های آنها غیر پیوسته است. این اعضا علاوه بر نیروهای درون صفحه خود، تحت تاثیر خمش و برش خارج از صفحه نیز قرار می گیرند.

    ت) پوسته:

    پوسته عضو صفحه ای است که بیشتر تحت اثر بارهای عمود بر صفحه خود قرار گرفته و به علت شکل هندسی، نیروهای موثر درون صفحه آن در مقایسه با خمش و برش خارج از صفحه قابل ملاحظه است.

    ۳-۱-۳-۴-۸ عضو سه بعدی

    عضو سه بعدی به عضوی اطلاق می شود که در آن هیچ یک از ابعاد اختلاف قابل ملاحظه ای با دو بعد دیگر نداشته باشند.

    ۲-۳-۴-۸ روش تحلیل

    در این مبحث، در تحلیل ساختمان بنایی مسلح تمام تلاش ها در مقاطع مختلف اعضا با فرض خطی بودن رفتار مصالح و کوچک بودن تغییر شکل های ایجاد شده و بر اساس تئوری ارتجاعی تعیین میشوند. این روش تحلیل را می توان در انواع ساختمانهای بنایی و در طراحی به روش مقاومت نهایی مورد استفاده قرار داد.

    ۴-۴-۸ الزامات میلگردگذاری

    در این بخش الزامات ویژه میلگردگذاری در تیرها، ستونها، جرزها و دیوارها آورده شده است.

    ۱-۴-۴-۸ الزامات میلگردها

    ١- اندازه قطر میلگرد اصلی نباید از ۲۸ میلی متر بیشتر باشد.

    ۲- در دیوار و جرز، قطر میلگرد اصلی نباید بیشتر از یک هشتم ضخامت اسمی دیوار یا یک چهارم هر یک از موارد زیر باشد:

    الف – بعد کوچک حفره

    ب- ضخامت هسته مسلح

    ۳- درصد نسبی میلگردهای اصلی در هر حفره یا هسته مسلح دیوار نباید بیش از ۴ درصد در محل های بدون وصله و ۸ درصد در محل وصله میلگردها باشد. هم چنین در یک حفره دیوار نباید بیش از ۲ میلگرد جایگذاری شود.

    تعریف: درصد نسبی میلگرد، نسبت سطح مقطع میلگرد به مساحت حفره و یا هسته مسلح معادل می باشد.

    ۲-۴-۴-۸ فاصله میلگردها

    ١- فاصله آزاد بین میلگردهای موازی، بجز در ستون ها و جرزها، نباید کمتر از قطر اسمی میلگردها یا ۲۵ میلی متر، هر کدام که بیشتر است، باشد.

    ۲- در ستون ها و جرزها، فاصله آزاد بین میلگردهای اصلی نباید از هیچ یک از دو مقدار ۱/۵ برابر قطر اسمی میلگرد و ۴۰ میلی متر کمتر باشد.

    ٣- محدودیت فواصل آزاد بین میلگردها باید برای فاصله آزاد بین یک وصله پوششی و وصله ها یا میلگردهای مجاور نیز رعایت شود.

    ۴- فاصله آزاد بین یک میلگرد اصلی و هر سطح واحد بنایی نباید کمتر از ۱۵ میلی متر باشد. برای میلگرد بستر که در بند بستر قرار می گیرد، این فاصله حداقل ۶ میلی متر می باشد.

    ۳-۴-۴-۸ مهار میلگردهای خمشی

    ۱- فشار یا کشش محاسبه شده در میلگرد در هر مقطع از اعضای سازهای باید در هر طرف آن مقطع به وسیله طول گیرایی مستقیم، قلاب با وسایل مکانیکی، یا ترکیبی از آنها تامین شود.

    از قلاب ها نباید برای مهار میلگردهای تحت فشار استفاده کرد.

    ۲- لازم است انتهای میلگرد کششی را یا به وسیله قلاب استاندارد خم شده در ارتفاع جان مهار کرد و یا با میلگرد موجود در وجه مخالف عضو به صورت پیوسته اجرا نمود.

    ٣- مقاطع بحرانی برای مهار میلگرد در اعضای خمشی عبارتند از نقاط تنش حداکثر و نقاطی در طول دهانه که در آن نقاط میلگرد مجاور قطع یا خم می شود.

    ۴- میلگرد باید از نقطه ای که از نظر مقاومت خمشی دیگر به آن نیازی نیست تا فاصله ای برابر با بزرگترین دو مقدار عمق مؤثر عضو و ۱۲ برابر قطر اسمی میلگرد امتداد یابد، مگر در تکیه گاه های ساده و در انتهای آزاد اعضای طره‌ای

    ۵- میلگرد خمشی نباید در یک ناحیه کششی قطع شود، مگر اینکه یکی از شرایط زیر برآورده شود:

    الف – برش در نقطه قطع میلگرد از دو سوم ظرفیت برشی، با در نظر گرفتن مقاومت میلگردهای برشی موجود، فراتر نرود.

    ب- سطح مقطع میلگرد امتداد یافته حداقل دو برابر مقدار لازم برای خمش در نقطه قطع باشد و برش از سه چهارم ظرفیت برشی مقطع فراتر نرود.

    ۶- میلگردهای فشاری در اعضای خمشی باید توسط تنگ و در صورت نیاز بست مهار شوند. قطر تنگ یا بست نباید کمتر از ۶ میلی متر و فاصله بین آنها نباید بیشتر از ۱۶ برابر قطر اسمی میلگرد یا ۴۸ برابر قطر تنگ یا بست باشد. این تنگها و بستها باید در طولی که در آن به فولاد فشاری نیاز هست به کار روند.

    ۱-۳-۴-۴-۸ مهار میلگرد لنگر مثبت

    ۱- حداقل یک سوم میلگردهای لنگر مثبت در اعضای با تکیه گاه ساده و یک چهارم میلگردهای لنگر مثبت در اعضای پیوسته باید در امتداد همان وجه عضو به داخل تکیه گاه امتداد یابند. در تیرها چنین میلگردهایی باید حداقل ۱۵۰ میلی متر به داخل تکیه گاه امتداد یابند.

    ۲- هرگاه عضو خمشی قسمتی از یک سیستم اصلی مقاوم در برابر بار جانبی است، میلگردهای لنگر خمشی مثبت، که طبق مورد ۱ لازم است به داخل تکیه گاه امتداد یابند، باید به گونه ای مهار شوند که بتوانند در بر تکیه گاه به مقاومت تسلیم (۱) برسند.

    ۲-۳-۴-۴-۸ مهار میلگرد لنگر منفی

    ۱- میلگرد لنگر منفی در یک عضو پیوسته (سراسری)، گیر دار یا طره ای باید به وسیله طول مهاری، قلاب و یا مهار مکانیکی در داخل عضو تکیه گاهی، یا با عبور از آن، مهار شود.

    ۲- حداقل یک سوم کل میلگرد کششی تامین شده برای لنگر منفی در یک تکیه گاه باید در آن سوی نقطه عطف و حداقل به اندازه عمق موثر عضو یا یک شانزدهم طول آزاد دهانه، دارای طول مهاری باشد.

    ۳-۳-۴-۴-۸ طول مهاری

    طول مهاری مورد نیاز میلگرد در کشش و فشار باید با استفاده از رابطه ۸-۴-۲ محاسبه شود، اما نباید از ۳۰۰ میلی متر کمتر در نظر گرفته شود.

    در معادله فوق، مقدار K نباید از حداقل پوشش بنایی و یا ۹ برابر قطر میلگرد، هر کدام کمتر است، بیشتر باشد. همچنین مقدار لا باید برای میلگردهای با قطر ۱۰ تا ۱۶ میلی متر برابر با ۱، برای میلگردهای با قطر ۱۸ تا ۲۲ میلی متر برابر با ۱/۳ و برای میلگردهای با قطر ۲۵ میلی متر و بیشتر برابر با ۱/۵ در نظر گرفته شود. طول مهاری میلگردهای با پوشش اپوکسی باید ۱/۵ برابر مقدار محاسبه شده از رابطه ۸-۴-۲ در نظر گرفته شود.

    ۴-۴-۴-۸ مهار میلگردهای برشی

    ۱- میلگرد برشی باید به اندازه عمق عضو، منهای پوشش میلگرد، ادامه یابد. میلگرد برشی باید در هر دو انتها بر اساس تنش محاسباتی مهار شود.

    ۲- به غیر از محل تقاطع دیوارها، انتهای یک میلگرد افقی برشی باید دور میلگرد قائم لبه دیوار با یک قلاب ۱۸۰ درجه مهار شود.

    ۳- در محل تقاطع دیوارها، میلگرد افقی برشی باید دور میلگرد قائم لبه دیوار با یک قلاب استاندارد ۹۰ درجه خم شده و در دیوار متقاطع به طور افقی حداقل به اندازه طول مهاری ادامه یابد.

    ۴- انتهای میلگردهای برشی (خاموت تک شاخه و شکل باید به یکی از روش های زیر مهار شود: الف – توسط یک قلاب استاندارد با طول مدفون موثری معادل نصف طول مهاری ( ۰/۵/۵) ساق میلگرد برشی. طول مدفون موثر برابر است با فاصله بین وسط ارتفاع موثر مقطع (۲/d) تا ابتدای خم قلاب.

    ب- برای میلگرد به قطر ۱۶ میلی متر و کمتر، توسط خم ۱۳۵ درجه حول میلگردهای طولی با طول مدفون موثری معادل یک سوم طول مهاری ( ۰/۳۳۷) ساق میلگرد برشی

    ۵- هر خم یک میلگرد برشی U شکل باید یک میلگرد طولی را در بر گیرد.

    ۶- طول وصله ساقهای میلگردهای برشی U شکل یا تکشاخه که یک واحد بسته را تشکیل می۔ دهند برابر ۱/۷la میباشد. ۷- میلگردهای طولی که به عنوان میلگرد برشی خم می شوند، اگر به داخل یک ناحیه کششی امتداد یابند باید با میلگرد طولی آن ناحیه وصله شوند و چنان چه به داخل ناحیه فشاری امتداد یابند باید بعد از نیمه ارتفاع مؤثر عضو (۲/d) مهار شوند.

    ۵-۴-۴-۸ تنگ‌های ستون مسلح

    تنگهای ستون باید با ضوابط زیر مطابقت داشته باشند:

    ۱- میلگردهای طولی باید توسط تنگهایی به قطر حداقل ۶ میلی متر بسته شوند.

    ۲- فاصله قائم تنگها نباید از کمترین مقادیر زیر، بیشتر شود:

    الف – ۱۶ برابر قطر میلگردهای طولی

    ب- ۴۸ برابر قطر تنگ

    پ- کوچکترین بعد عضو فشاری

    ٣- تنگها باید به گونه ای قرار گیرند که میلگردهای طولی، حداقل یک در میان، توسط دو ساق تنگمهار شوند. زاویه داخلی بین دو ساق نباید از ۱۳۵ درجه بیشتر باشد. در صورتی که فاصله آزاد بین میلگردهای طولی بیش از ۱۵۰ میلیمتر باشد، باید به وسیله تنگ اضافی مهار شود.

    ۴- تنگها باید با فواصل تعیین شده در تمام طول عضو قرار داده شوند. فاصله اولین تنگ از سطح فوقانی شالوده یا دال طبقه تحتانی و آخرین تنگ از زیر پایین ترین میلگردهای دال یا کتیبه سرستون طبقه فوقانی نباید از نصف فواصل تعیین شده بیشتر باشد.

    ۵- در مواردی که تیرها یا دستکها از چهار طرف به یک ستون متصل می شوند، می توان تنگ ها را در مقطعی که حداکثر ۷۵ میلی متر پایین تر از میلگرد طولی تحتانی کم عمق ترین عضو متصل می باشد، متوقف کرد.

    ۶-۴-۴-۸ پوشش میلگرد و سیم

    ۱- برای میلگرد باید حداقل پوشش بنایی زیر تأمین شود:

    الف- در مواردی که نمای بنایی در معرض خاک یا هوای بیرونی قرار دارد، پوشش میلگردهای به قطر بزرگتر از ۱۶ میلی متر برابر با ۵۰ میلی متر و برای میلگردهای به قطر ۱۶ میلی متر یا کمتر، برابر با ۴۰ میلی متر در نظر گرفته شود. ب- در مواردی که نمای بنایی در معرض خاک یا هوای بیرونی قرار ندارد، پوشش میلگرد برابر ۴۰ میلی متر در نظر گرفته شود.

    ۲- میلگرد طولی بستر باید کاملا در ملات مدفون شود. حداقل پوشش بنایی برای حالتی که در معرض خاک یا هوای بیرونی باشد برابر با ۲۰ میلی متر و برای حالتی که در معرض خاک یا هوای بیرونی نباشد برابر با ۱۵ میلی متر می باشد. ۳- در صورتی که بنایی در معرض خاک یا هوای بیرونی قرار داشته باشد و یا در دیوارهای داخلی که در معرض میانگین رطوبت نسبی بیش از ۷۵ درصد باشند، باید از میلگرد یا سیم فولادی ضد زنگ و یا دارای روکش گالوانیزه یا اپوکسی استفاده شود.

    ۷-۴-۴-۸ قلاب

    در مورد قلاب موارد زیر باید رعایت شود:

    ١- کاربرد قلاب در مناطق کششی تیر مجاز نمی باشد، مگر در انتهای تیرهای دوسر ساده و طره‌ا‌ی یا در تکیه گاه انتهایی تیرهای سرتاسری و گیردار.

    ۲- در صورت وجود کشش، طول معادل برای قلاب استاندارد ۱۳ برابر قطر میلگرد می باشد.

    ٣- قلابها را نباید در مهار میلگردهای تحت فشار مؤثر دانست.

    ۴- از هر وسیله مکانیکی که قادر باشد میلگرد را بدون آسیب رساندن به واحد بنایی به نحو مناسب مهار کند، می توان به جای قلاب استفاده کرد. در صورت استفاده از این وسایل مکانیکی، لازم است کفایت آنها از طریق انجام آزمایش های معتبر به تایید برسد.

    ۱-۷-۴-۴-۸ قلاب های استاندارد

    قلاب استاندارد در کشش باید برای تامین مهار در طول مدفونی معادل le در نظر گرفته شود:

    هم چنین، قلاب های استاندارد باید موارد زیر را برآورده کنند:

    ١- خم ۱۸۰ درجه و اضافه طولی معادل ۴ برابر قطر میلگرد که نباید از ۶۵ میلی متر کمتر باشد.

    ۲- خم ۹۰ درجه و اضافه طولی معادل ۱۲ برابر قطر میلگرد ٣- برای میلگرد برشی و تنگ با قطر ۱۶ میلی متر یا کمتر. خم ۹۰ درجه یا خم ۱۳۵ درجه و اضافه طولی برابر ۶ برابر قطر میلگرد که نباید کمتر از ۶۵ میلی متر باشد.

    ۸-۴-۴-۸ حداقل قطر خم برای میلگرد

    قطر داخلی خم میلگرد، به جز برای تنگها، نباید از مقادیر مندرج در جدول ۸-۴-۱ کمتر باشد. برای تنگهای ساخته شده از میلگرد با قطر ۱۶ میلی متر و کوچکتر، قطر داخلی خم نباید از ۴ برابر قطر میلگرد کمتر باشد. برای میلگردهای بزرگتر از ۱۶ میلی متر، قطر خم باید مطابق با مقادیر مندرج در جدول ۸-۴-۱ باشد.

    ۹-۴-۴-۸ وصله میلگردها

    وصله میلگردها باید مطابق یکی از موارد زیر باشد: ۱- وصله پوششی: حداقل طول وصله پوششی برای میلگردها بزرگترین مقدار ۳۰۰ میلی متر و مقدار محاسبه شده برای طول مهاری بر اساس رابطه ( ۸-۴-۲) است.

    ٢- وصله جوشی: یک وصله جوشی باید حداقل ۱۲۵ درصد مقاومت تسلیم (۳) میلگرد در کشش و یا فشار را تامین کند.

    ٣- وصله مکانیکی: یک وصله مکانیکی باید حداقل ۱۲۵ درصد مقاومت تسلیم (۳) میلگرد در کشش و یا فشار را تامین کند.

    ۱۰-۴-۴-۸ دسته کردن میلگردها

    بجز در تیرهای عمیق، میلگرد تسلیح نباید در هیچ عضو بنایی به صورت دسته شده استفاده شود.

    ۵-۴-۸ الزامات اجرای بنایی

    در اجرای اعضای بنایی رعایت نکات زیر الزامی است:

    ۱- در ساخت هر لایه یا جداره بنایی از یک نوع واحد بنایی استفاده شود.

    ۲- قبل از اجرا، لازم است واحدهای مصالح بنایی زنجاب شوند تا آب ملات را به خود جذب نکنند.

    ٣- اجرای بنایی باید با ملات ماسه سیمان یا حداقل ملات ماسه سیمان – آهک (باتارد) با نسبت اختلاط مندرج در بند ۸-۲ -۲-۶ و با اطمینان از تأمین مقاومت فشاری تعیین شده در این بند انجام شود.

    ۴- در چینش عضو بنایی، هر واحد مصالح بنایی حداقل به اندازه یک چهارم طول خود با واحدهای رگ قبلی هم پوشانی داشته باشد.

    ۵- امتداد رگها کاملا افقی باشد.

    ۶- بندهای قائم در دو رگ متوالی، در یک امتداد نبوده و شاقولی باشند.

    ۷- ضخامت بندهای افقی و قائم ملات نباید کمتر از ۱۰ میلی متر و بیشتر از ۱۲ میلی متر باشد. چنان چه میلگرد بستر یا بست دیوار در بند قرار داده شوند، می توان ضخامت بند را، با توجه به قطر میلگرد یا بست و حداقل ۶ میلی متر پوشش ملات، حداکثر تا ۲۰ میلی متر افزایش داد.

    ۸- بندهای قائم باید از ملات پر شوند.

    ۹- هر رگ دیوار چینی باید در تمام دیوارهای ساختمان هم زمان اجرا شده و در یک سطح بالا آورده شود. همچنین، استفاده از روش هشت گیر در ساخت دیوارهای ممتد و متقاطع مجاز نمی باشد.

    ۱۰- دیوار چینی باید کاملا شاقولی باشد.

    ۱۱- اگر دیوار چینی به طور همزمان میسر نباشد، می توان قسمتهایی از دیوار را به صورت لاریز ساخت.

    ۱۲- دیوارهای چند جداره که برای عملکرد مرکب طراحی می شوند و دارای هسته میانی می باشند

    باید به یکی از دو صورت زیر اجرا شوند الف- جداره های بنایی توسط أجر کله به یکدیگر وصل شوند.

    ب- جداره های بنایی توسط بست دیوار به یکدیگر وصل شوند.

    ۱۳- آجرهای کله که برای اتصال جداره های اعضای بنایی استفاده می شوند، باید الزامات زیر را تامین نمایند.

    الف – مجموع سطح آجرهای کله باید حداقل ۴ درصد سطح عضو باشد و به صورت یکنواخت توزیع شده باشند. ب- أجرهای کله ای که جداره های مجاور عضو بنایی را متصل می کنند، باید حداقل ۷۵ میلی۔متر در لایه میانی عضو مدفون شوند

    ۱۴- بست هایی که برای اتصال جداره های عضو بنایی بکار برده می شوند باید ضوابط زیر را برآورده نمایند:

    الف – تیم به قطر ۴ میلی متر: حداقل یک بست در هر ۰/۲۵ متر مربع سطح عضو ب- نسیم به قطر ۵ میلی متر: حداقل یک بست در هر ۰/۵۰ متر مربع سطح عضو حداکثر فاصله بین بستها در امتداد افقی ۹۰۰ میلی متر و در امتداد قائم ۶۰۰ میلی متر می باشد.

    پ- استفاده از بست های دیواری مستطیلی برای اتصال جدارهها با هر نوع مصالح بنایی مجاز است.

    ت- استفاده از بستهای Z شکل برای اتصال جداره های عضو بنایی که در ساخت آن از واحدهای بنایی توخالی استفاده نشده است، مجاز می باشد.

    ج- از بستهای نردبانی یا خرپایی که به عنوان میلگرد بستر استفاده می شوند نیز می توان به جای بست دیوار استفاده کرد.

    ۱۵ – اعضای بنایی باید پس از اجرا حداقل به مدت سه روز به صورت ممتد مرطوب نگه داشته شوند.

    ۶-۴-۸ طراحی بر مبنای روش مقاومت نهایی

    طراحی اعضای بنایی مسلح بر مبنای روش مقاومت نهایی بر اساس ضوابط مندرج در این بخش انجام می شود. کلیه اجزای سازهای باید در حالت مقاومت نهایی محاسبه شوند و در هر مقطع باید رابطه عمومی زیر همواره برقرار باشد:

    در این رابطه، Sn نیروی ایجاد شده در مقطع تحت بارهای ضریب دار، و مقاومت اسمی مقطع و φ ضریب کاهش مقاومت است. مقاومت اسمی مقطع باید متناسب با مشخصات هندسی و مکانیکی مقطع عضو در برابر آن نیرو و با توجه به شرایط تعادل نیروها و سازگاری تغییر شکل ها محاسبه شود. نیروهای ایجاد شده در مقطع نیز شامل نیروی محوری، لنگر خمشی و نیروی برشی با توجه به تحلیل سازه تحت ترکیبات بار، موضوع بند ۸-۴-۲-۶، محاسبه می شوند.

    ۱-۶-۴-۸ فرضیات طراحی

    روش طراحی مقاومت نهایی بر فرضیات زیر استوار است:

    ۱- میلگرد کاملا توسط بنایی در بر گرفته شده و سازگاری کرنش بین بنایی و میلگرد وجود دارد، به طوری که بارهای اعمالی به صورت مرکب تحمل می شوند.

    ۲- مقاومت اسمی مقاطع بنایی مسلح برای ترکیب خمش و بار محوری باید بر اساس اعمال شرایط تعادل و سازگاری کرنش ها باشد.

    ٣- توزیع کرنش در عمق مقطع، خطی در نظر گرفته می شود.

    ۴- حداکثر کرنش قابل استفاده در دورترین تار فشاری بنایی برابر با ۰۰۰۳۵ برای بنایی آجر رسی و ۰۰۰۲۵ برای بنایی بلوک سیمانی فرض می شود.

    ۵- مقدار تنش میلگرد در محدوده ارتجاعی از حاصل ضرب مدول ارتجاعی در کرنش میلگرد به دست می آید ولی نباید از تنش تسلیم (fy) بیشتر در نظر گرفته شود. برای کرنش های بزرگتر از کرنش تسلیم، تنش در میلگرد باید مستقل از کرنش و برابر با مقاومت تسلیم در نظر گرفته شود.

    ۶- در محاسبات خمش و نیروهای محوری باید از مقاومت کششی بنایی صرف نظر کرد، ولی برای محاسبه خیز، مقاومت کششی بنایی باید در نظر گرفته شود.

    ٧- تنش بنایی در دورترین تار فشاری برابر با ۰/۸۰ مقاومت مشخصه بنایی (۴) است که در ناحیه فشاری و تا عمق ۸/. فاصله بین تار فشاری حداکثر و محور خنثی به صورت یکنواخت توزیع می شود.

    ۲-۶-۴-۸ مقاومت اسمی

    ۱-۲-۶-۴-۸ مقاومت خمشی اسمی

    مقاومت خمشی اسمی (Mn) یک مقطع باید بر اساس فرضیات طراحی بند ۸-۴-۶-۱ و ضوابط این بخش تعیین شود. کمترین مقاومت خمشی اسمی در امتداد عضو نباید کمتر از یک چهارم حداکثر مقاومت خمشی اسمی در امتداد عضو باشد.

    ۲-۲-۶-۴-۸ مقاومت محوری اسمی

    مقاومت محوری اسمی (Pn) یک مقطع باید بر اساس فرضیات طراحی بند ۸-۴-۶-۱ و ضوابط این بخش تعیین شود.

    مقاومت محوری اسمی نباید از مقدار محاسبه شده توسط رابطه ۸-۴-۵ یا رابطه ۸-۴-۶ فراتر رود. الف – برای اعضایی که مقدار h/r در آنها از ۱۰۰ کمتر است:

    ب- برای اعضایی که مقدار h/r در آنها برابر و یا بیشتر از ۱۰۰ است:

    مقاومت برشی اسمی ۳-۲-۶-۴-۸ مقاومت برشی اسمی (V) باید با استفاده از رابطه ۸-۴-۷ و روابط ۸-۴-۸ یا ۸-۴-۹ محاسبه شود.

    Vn باید محدودیت های بندهای (الف) تا (ت) را تامین نماید:

    الف – در جایی که Mu/vudv=< ۰/۲۵ است:

    ب – در جایی که Mu/vudv>= 1 است:

    پ- حداکثر مقدار VR ، در شرایطی که نسبت Mu/vudv بین دو مقدار ۰/۲۵ و ۱/۰ باشد، را می‌توان با استفاده از درون یابی خطی بدست آورد.

    ت- مقدار Mu/vudv باید به صورت یک عدد مثبت در نظر گرفته شود.

    ۱-۳-۲-۶-۴-۸ مقاومت برشی اسمی بنایی

    مقاومت برشی تامین شده توسط بنایی ( Vmm) باید با استفاده از رابطه ۸-۴-۱۰ محاسبه شود.

    ۲-۳-۲-۶-۴-۸ مقاومت برشی اسمی میلگرد

    مقاومت برشی تامین شده توسط میلگرد برشی (V) باید با استفاده از رابطه ۸-۴-۱۱ محاسبه شود.

    ۳-۳-۲-۶-۴-۸ مقاومت اسمی لهیدگی بنایی

    مقاومت اسمی لهیدگی بنایی باید از حاصل ضرب مساحت لهیدگی در fm۰/۸ محاسبه شود. مساحت لهیدگی برای بارهای متمرکز نباید از مقادیر زیر بیشتر شود:

    ۳-۶-۴-۸ ضرایب کاهش مقاومت

    ضرایب کاهش مقاومت برای استفاده در محاسبه مقاومت طراحی بر اساس مقادیر داده شده در جدول ۸-۴-۲ در نظر گرفته می شوند.

    ۴-۶-۴-۸ حداکثر میلگردهای کششی خمشی

    ۱-۴-۶-۴-۸

    برای عضو خمشی بنایی، حداکثر سطح مقطع میلگردهای کششی خمشی با در نظر گرفتن تعادل نیروهای محوری مقطع و رعایت شرایط زیر محاسبه می شود:

    ١- توزیع کرنش در مقطع باید به صورت خطی، متناظر با کرنش در دورترین میلگرد کششی، معادل ۱/۵ برابر کرنش تسلیم و کرنش فشاری حداکثر در بنایی، مطابق مورد ۴ بند ۸-۴-۶-۱، در نظر گرفته شود.

    ۲- فرضیات طراحی بند ۸-۴-۶-۱ باید اعمال شوند.

    ٣- تنش در هر میلگرد باید برابر حاصل ضرب مدول ارتجاعی فولاد در کرنش آن میلگرد در نظر گرفته شود و نباید بیش از ۳ منظور شود.

    ۴- نیروهای محوری باید بر اساس ترکیب بار D+0.75L+0.525E محاسبه شوند.

    ۵- تاثیر میلگردهای فشاری با یا بدون میلگردهای مهار جانبی را می توان برای محاسبه حداکثر میلگرد کششی خمشی در نظر گرفت.

    ۲-۴-۶-۴-۸

    برای دیوار برشی بنایی مسلح تحت نیروهای درون صفحه که در آن Mu/vudv>= ۱ است، توزیع کرنش باید متناظر با کرنش در دورترین میلگرد کششی معادل ۴ برابر کرنش تسلیم و کرنش فشاری حداکثر در بنایی، مطابق مورد ۴ بند ۸-۴-۶-۱، در نظر گرفته شود.

    ۵-۶-۴-۸ طراحی تیر

    در طراحی تیر باید الزامات فصل سوم و الزامات این بخش در نظر گرفته شود. نیروهای طراحی تیر باید بر اساس تحلیلی که در آن تاثیر سختی نسبی اعضای سازه ای در نظر گرفته شده است، بدست آمده باشند. تأثیر ترک خوردگی بر سختی عضو باید لحاظ شود.

    ۱-۵-۶-۴-۸ الزامات عمومی

    ١- نیروی محوری فشاری ضریب دار در تیر نباید از ۰/۰۵Anfmفراتر رود.

    ۲- تیر باید کاملا با ملات یا دوغاب بنایی پر شود.

    ۲-۵-۶-۴-۸ الزامات ابعادی

    ١- عرض تیر نباید کمتر از ۱۵۰ میلی متر باشد.

    ۲- عمق تیر نباید کمتر از ۲۰۰ میلی متر باشد.

    ۳- طول دهانه تیر، که به صورت یکپارچه با تکیه گاهها اجرا شده باشد، باید برابر دهانه خالص به علاوه عمق تیر در نظر گرفته شود اما لازم نیست از فاصله مرکز به مرکز تکیه گاهها بیشتر شود.

    ۴- در تیرهای پیوسته، برای محاسبه لنگر خمشی، طول دهانه باید برابر فاصله مرکز به مرکز تکیه گاه ها در نظر گرفته شود.

    ۵- وجه فشاری تیر باید دارای تکیه گاه جانبی مناسب در فواصل حداکثر ۳۲ برابر عرض تیر یا ۱۲۰b/d، هر کدام کمتر باشد، در نظر گرفته شود.

    ۶- طول نشیمن تیر در راستای دهانه نباید از ۱۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۳-۵-۶-۴-۸ کنترل خیز

    تیر بنایی باید به گونه ای طراحی شود که سختی کافی برای محدود ساختن تغییر شکل هایی را که تاثیر نامطلوب بر مقاومت و بهره برداری سازه دارند داشته باشد. چگونگی محاسبه خیز و محدودیت های آن بر مبنای بندهای زیر می باشد:

    ۱-۳-۵-۶-۴-۸ محاسبه خیز

    خیز تیر بنایی مسلح باید با استفاده از رابطه مناسب بار تغییر شکل با در نظر گرفتن شرایط انتهایی مناسب محاسبه شود. در صورت عدم محاسبه مقدار سختی بر اساس روش های تحلیلی جامع تر، خیز آنی باید با استفاده از گشتاور دوم موثر مقطع (Ieff) به شرح زیر محاسبه شود:

    ۱- در تیرهای پیوسته، گشتاور دوم موثر مقطع (en) را می توان متوسط مقادیر محاسبه شده توسط رابطه (۸-۴-۱۲) برای مقاطع بحرانی لنگر خمشی مثبت و منفی در نظر گرفت.

    ۲- برای تیر با مقطع یکنواخت، گشتاور دوم موثر مقطع (left) را می توان از رابطه (۸-۴-۱۲)، محاسبه شده در وسط دهانه برای دهانه دوسر ساده و در تکیه گاه برای دهانه طره ای، به دست آورد.

    ٣- لنگر نظیر ترک خوردگی (Mcr) را می توان با استفاده از مدول گسیختگی (fr) در جدول ۸-۲۶ به دست آورد.

    ۲-۳-۵-۶-۴-۸ محدودیت خیز

    ١- خیز محاسبه شده برای تیر نباید از l/۶۰۰ (طول دهانه = l)، تحت بارهای بهره برداری مرده و زنده، فراتر رود.

    ۲- خیز تیر زمانی که طول دهانه آن از ۸ برابر عمق موثر آن (d) بیشتر نشود نیاز به کنترل ندارد.

    ۴-۵-۶-۴-۸ میلگردهای طولی

    میلگردهای طولی تیر باید علاوه بر الزامات مندرج در بند ۸-۴-۴، الزامات زیر را نیز برآورده نمایند:

    ۱- اختلاف در قطر میلگردهای طولی یک تیر نباید از یک شماره میلگرد فراتر رود. حداکثر دو شماره میلگرد باید در یک تیر به کار رود.

    ۲- مقاومت خمشی اسمی یک تیر نباید کمتر از ۱/۳ لنگر نظیر ترک خوردگی تیر (Mcr) باشد. مدول گسیختگی (fr) برای این محاسبات باید از جدول ۸-۲-۶ محاسبه شود.

    ۳- در صورتی که فولاد کششی تامین شده در تمامی مقاطع حداقل یک سوم بیش از مقدار مورد نیاز از تحلیل باشد، الزامی به رعایت مورد (۲) نمی باشد.

    ۵-۵-۶-۴-۸ میلگردهای عرضی

    میلگرد عرضی باید در جایی که نیروی برشی ضریب دار (Vu) از مقاومت برشی تامین شده توسط بنایی (φVnm) بیشتر باشد، استفاده شود. نیروی برشی ضریبدار (Vu) باید آثار بار جانبی را نیز در بر گیرد. زمانی که میلگرد عرضی لازم باشد ضوابط زیر باید رعایت شوند:

    ۱- میلگرد عرضی باید یک میلگرد تک شاخه بوده و در هر انتهای آن یک قلاب ۱۸۰ درجه ایجاد شود.

    ۲- میلگرد عرضی باید حول میلگردهای طولی قلاب شود.

    ۳- حداقل مساحت میلگرد عرضی برابر با , ۰/۰۰۰۷bdv است.

    ۴- اولین میلگرد عرضی نباید در فاصله ای بیش از یک چهارم عمق موثر تیر (.d) نسبت به انتهای تیر اجرا شود.

    ۵- فاصله بین میلگردهای عرضی نباید از نصف عمق موثر تیر بیشتر شود.

    ۶-۶-۴-۸ طراحی تیر عمیق

    در طراحی تیر عمیق باید علاوه بر موارد ۵ و ۶ بند ۸-۴-۶-۵-۲، الزامات این بخش نیز رعایت شود.

    ۱-۶-۶-۴-۸ طول موثر دهانه

    حلول موثر دهانه (leff) باید برابر فاصله مرکز به مرکز تکیه گاهها یا ۱/۱۵ برابر دهانه آزاد، هر کدام کمتر است، در نظر گرفته شود.

    بازوی لنگر داخلی در صورتی که بازوی لنگر داخلی (z) بین نیروهای فشاری و کششی با روشی جامع محاسبه نشده باشد، این مقدار می تواند به روش زیر محاسبه شود:

    الف – برای دهانه های ساده:

    ب- برای دهانه های پیوسته:

    ۳-۶-۶-۴-۸ میلگردهای خمشی

    میلگرد خمشی باید در ناحیه کششی تیر در عمقی برابر نصف کل عمق تیر (,d) قرار گیرد. حداکثر فاصله میلگردهای خمشی افقی نباید از یک پنجم عمق کل تیر و یا ۴۰۰ میلی متر، هر کدام تر است، بیشتر شود. استفاده از میلگردهای دسته شده به عنوان میلگردهای خمشی افقی در تیرهای عمیق مجاز است. میلگردهای خمشی افقی باید برای تامین مقاومت تسلیم میلگرد در بر تکیه گاه ها مهار شوند.

    ۴-۶-۶-۴-۸ میلگردهای برشی

    میلگرد برشی باید در جایی که نیروی برشی ضریب دار (V) از مقاومت برشی تامین شده توسط بنایی (pVm) بیشتر باشد، استفاده شود. نیروی برشی ضریب دار (۷) باید آثار بار جانبی را نیز در برگیرد. زمانی که میلگرد عرضی لازم باشد، الزامات زیر باید رعایت شود:

    ۱- حداقل سطح مقطع میلگردهای برشی قائم برابر با ۰/۰۰۰۷۷bdv باشد.

    ۲- میلگردهای برشی افقی باید سطح مقطعی برابر یا بیشتر از نصف مساحت میلگردهای قائم برشی داشته باشند. این میلگردها باید به طور مساوی در دو وجه تیر، زمانی که عرض تیر از ۲۰۰ میلی متر بیشتر باشد، به طور یکنواخت توزیع شوند.

    ٣- فاصله میلگردهای برشی نباید از یک پنجم کل عمق تیر یا ۴۰۰ میلی متر فراتر رود.

    ۵-۶-۶-۴-۸ مجموع میلگردها

    مجموع سطح مقطع میلگردهای افقی و قائم باید حداقل ۰/۰۰۱ سطح مقطع ناخالص تیر عمیق (bdv)باشد.

    ۷-۶-۴-۸ طراحی ستون

    در طراحی ستون باید الزامات فصل سوم و الزامات این بخش در نظر گرفته شود. نیروهای طراحی ستون باید بر اساس تحلیلی که در آن تاثیر سختی نسبی اعضای سازه ای در نظر گرفته شده است، به دست آمده باشد. در محاسبه سختی جانبی باید مشارکت تمامی تیرها، جرزها و ستون ها در نظر گرفته شود. تاثیر ترک خوردگی بر سختی عضو باید لحاظ شود.

    ۱-۷-۶-۴-۸ الزامات عمومی

    ستون باید کاملا با ملات یا دوغاب بنایی پر شود.

    ۲-۷-۶-۴-۸ الزامات ابعادی

    ۱- بعد مقطع ستون در هر جهت نباید از ۳۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۲- بعد بزرگ مقطع ستون نباید از ۳ برابر بعد کوچک مقطع بیشتر باشد.

    ٣- فاصله آزاد بین تکیه گاه های جانبی ستون نباید از ۳۰ برابر بعد کوچک مقطع ستون بیشتر باشد.

    ۴- نسبت ارتفاع ستون به کوچکترین بعد أن نباید از ۲۰ بیشتر باشد.

    ۳-۷-۶-۴-۸ میلگردهای طولی

    ۱- حداقل تعداد میلگردهای طولی ستون برابر با چهار می باشد. حداقل یک میلگرد باید در هر گوشه ستون قرار گیرد.

    ٣- مساحت میلگرد طولی نباید از ۰/۰۴An بیشتر باشد.

    ۳- مساحت میلگرد طولی نباید از ۰/۰۰۵An کمتر باشد.

    ۴-۷-۶-۴-۸ میلگردهای عرضی (تنگ)

    میلگردهای عرضی به صورت تنگ باید بر اساس ضوابط بند ۸-۴-۴-۵ و الزامات زیر انتخاب و اجرا شوند.

    ۱- فاصله میلگردهای عرضی ستون نباید از ۲۰۰ میلی متر بیشتر باشد. میلگردهای عرضی باید از نوع تنگهای ویژه به قطر حداقل ۱۰ میلی متر با ضوابط زیر باشد.

    ۲- تنگ ویژه ستون باید در دو انتها دارای قلاب ویژه باشد. حداقل طول این قلاب باید ۶ برابر قطر میلگرد یا ۱۰۰ میلی متر، هر کدام که بیشتر است، بوده و زاویه خم آن ۱۳۵ درجه باشد. این قلابها باید میلگرد طولی ستون را در بر گیرند و به درون ستون نفوذ کنند. قلاب ها باید الزامات بند ۸-۴-۴-۷ را نیز تأمین نمایند.

    ۸-۶-۴-۸ طراحی جرز

    در طراحی جرز باید الزامات فصل سوم و الزامات این بخش در نظر گرفته شود. نیروهای طراحی جرز باید بر اساس تحلیلی که در آن تاثیر سختی نسبی اعضای سازه ای در نظر گرفته شده است، به دست آمده باشند. نیروی فشاری ضریب دار روی جرز نباید از ۰/۳Anf’m فراتر رود.

    ۱-۸-۶-۴-۸ الزامات ابعادی

    ۱- طول اسمی جرز نباید کمتر از ۳ برابر و بیشتر از ۶ برابر ضخامت جرز باشد.

    ۲- در صورتی که نیروی محوری ضریب دار در موقعیت لنگر خمشی حداکثر کمتر از ۰/۰۵f’mAg باشد، می توان طول اسمی جرز را برابر با ضخامت جرز در نظر گرفت.

    ٣- ارتفاع آزاد جرز نباید بیشتر از ۵ برابر طول اسمی جرز باشد.

    ۴- ضخامت اسمی جرز نباید کمتر از ۱۵۰ میلی متر و بیشتر از ۴۰۰ میلی متر باشد.

    ۵- فاصله آزاد بین تکیه‌گاه های جانبی یک جرز نباید از ۲۵ برابر ضخامت جرز بیشتر باشد. در صورتی که فاصله بین تکیه گاههای جانبی یک جرز بزرگتر از ۲۵ برابر ضخامت جرز باشد، طراحی جرز باید بر اساس ضوابط مربوط به طراحی دیوار انجام پذیرد.

    ۲-۸-۶-۴-۸ میلگردهای طولی

    جرزی که تحت نیروهای رفت و برگشتی درون صفحه قرار دارد باید به طور متقارن حول محور خنثی میلگردگذاری شود. میلگردگذاری طولی جرز باید مطابق با موارد زیر باشد:

    ۱- در هر کدام از حفره های انتهایی جرز باید حداقل یک میلگرد تعبیه شود.

    ۲- مساحت میلگرد طولی نباید از ۰/۰۰۰۷bdv کمتر باشد.

    ۳- میلگرد طولی باید به صورت یکنواخت در عمق جرز توزیع شود.

    ۳-۸-۶-۴-۸ میلگردهای عرضی

    میلگردهای عرضی باید در جایی که نیروی برشی ضریبدار (Vu) از مقاومت برشی تامین شده توسط بنایی (φVnm) بیشتر باشد، استفاده شود. نیروی برشی ضریب دار (Vu) باید آثار بار جانبی را نیز در بر گیرد. زمانی که میلگرد عرضی لازم باشد، رعایت ضوابط زیر الزامی است:

    ۱- میلگرد عرضی باید دور میلگردهای طولی انتهایی، با یک قلاب ۱۸۰ درجه مهار شود.

    ۲- در محل تقاطع با دیوار، می توان میلگرد عرضی را با یک قلاب استاندارد ۹۰ درجه دور میلگرد قائم دیوار مهار نمود.

    ۹-۶-۴-۸ طراحی دیوار

    در طراحی دیوار بنایی مسلح باید الزامات فصل سوم و الزامات این بخش در نظر گرفته شود. نیروهای طراحی دیوار باید با در نظر گرفتن تاثیر سختی نسبی اعضای سازهای تحلیل شده و به – دست آیند. تاثیر ترک خوردگی بر سختی عضو باید لحاظ شود.

    ۱-۹-۶-۴-۸ الزامات ابعادی

    ۱- ضخامت اسمی دیوار سازهای مسلح نباید از ۱۵۰ میلی متر کمتر باشد. در مورد دیوار باربر بنایی مسلح با واحد مصالح بنایی آجر سوراخدار، ضخامت اسمی ۱۰۰ میلی متر مجاز است، به شرط آنکه الزامات زیر بر آورده شود:

    الف – مقاومت واحد سطح خالص بیشتر از ۵/۵ مگاپاسکال باشد

    ب- نسبت لاغری بزرگتر از ۲۵ نباشد،

    پ- واحدها در پیوند ممتد قرار داشته باشند،

    ت- اندازه قطر میلگرد بیشتر از ۱۲ میلی متر نباشد و

    ج- حداکثر یک میلگرد با یک وصله در هر سوراخ قرار گیرد.

    ۲- نسبت ارتفاع به عرض دیوار سازهای مسلح نباید از مقادیر مندرج در جدول ۸-۳-۱ بیشتر باشد.

    ۲-۹-۶-۴-۸ میلگردگذاری دیوار

    کلیه دیوارها باید در دو راستای افقی و قائم میلگردگذاری شوند. در میلگردگذاری دیوارها رعایت ضوابط زیر الزامی است:

    ۱- مساحت میلگرد افقی و قائم هر کدام نباید کمتر از ۰/۰۰۰۷ مساحت کل مقطع، به ترتیب، قائم و عرضی دیوار باشد. همچنین، مجموع مساحت میلگردهای افقی و قائم باید حداقل ۰/۰۰۲ مساحت کل مقطع عرضی دیوار باشد.

    ۲- حداقل ۱۳۰ میلی متر مربع از میلگردهای قائم باید در گوشه ها، در محدوده ۴۰۰ میلی متری بازشوها، ۲۰۰ میلی متری درزهای انقطاع و ۲۰۰ میلی متری انتهای دیوار قرار داده شوند. میلگردهای قائم کنار بازشوها لازم نیست برای بازشوهای با عرض کوچکتر از ۴۰۰ میلی متر تامین شوند، مگر اینکه میلگردهای طولی توسط این بازشو قطع شده باشند. در این صورت، لازم است به اندازه میلگردهایی که قطع می شوند، میلگرد مازاد در دو طرف بازشو قرار داده شود. این میلگردها باید به اندازه ۶۰۰ میلی متر در هر طرف از گوشه بازشو فراتر روند. چنان چه فضای کافی برای این امر تامین نباشد، لازم است انتهای این میلگردها با خم ۹۰ درجه قلاب شوند و یا با قلاب ۱۸۰ درجه به میلگردهای افقی مهار شوند.

    ۳- میلگردهای افقی که در بستر قرار می گیرند باید حداقل دو میلگرد طولی، هر کدام به قطر حداقل ۶ میلی متر باشند.

    ۴- لازم است در بالا و پایین بازشو میلگرد افقی تعبیه شود و حداقل به مقدار ۶۰۰ میلی متر یا ۴۰ برابر قطر میلگرد، هر کدام که بیشتر است، پس از بازشو ادامه داده شود. بالاترین میلگرد افقی نباید پایین تر از ۳۰۰ میلی متر از زیر سقف تعبیه شود. میلگرد افقی کنار بازشو لازم نیست برای بازشوهای کوچکتر از ۴۰۰ میلی متر تامین شود، مگر اینکه میلگردهای طولی توسط این بازشو قطع شده باشند. در این صورت، لازم است به اندازه میلگردهایی که قطع می شوند، میلگرد مازاد در بالا و پایین بازشو قرار داده شود. این میلگردها باید به اندازه ۶۰۰ میلی متر در هر طرف از گوشه بازشو فراتر روند. چنان چه فضای کافی برای این امر تامین نباشد، لازم است انتهای این میلگردها با خم ۹۰ درجه قلاب شوند و یا با قلاب ۱۸۰ درجه به میلگردهای قائم مهار شوند.

    ۵- فاصله میلگردهای قائم نباید از یک سوم طول دیوار، یک سوم ارتفاع دیوار و یا ۶۰۰ میلی متر بیشتر شود.

    ۶- فواصل میلگردهای افقی نباید از یک سوم طول دیوار، یک سوم ارتفاع دیوار و یا ۶۰۰ میلی متر فراتر رود. این میلگردها باید به طور یکنواخت در دیوار پخش شده و در دوغاب مدفون شوند.

    ۷- قطر میلگرد نباید از ۱۰ میلی متر کمتر باشد (به غیر از میلگرد بستر که ممکن است به عنوان تمام یا بخشی از حداقل میلگرد مورد نیاز، در نظر گرفته شود).

    ۸- میلگردها باید در اطراف گوشه های دیوار و در محل تقاطع دیوارها به صورت پیوسته قرار داده شوند، مگر اینکه دیوارهای متقاطع از یکدیگر جدا باشند.

    ۹ – فقط میلگردهای افقی که در دیوار یا عضو به صورت پیوسته قرار دارند باید در محاسبه سطح میلگرد افقی منظور شوند.

    ۱۰- انتهای میلگردهای برشی افقی باید دور میلگردهای قائم با قلاب استاندارد مهار شوند.

    ۳-۹-۶-۴-۸ میلگردگذاری دیوار جدا از سیستم لرزه ای سازه

    دیوار بنایی که جزئی از سیستم باربر جانبی نیست، باید در راستای درون صفحه خود از سیستم باربر جانبی مجزا شود، مگر در مواردی که برای باربری ثقلی به آن نیاز است. اتصالات جداکننده باید بر اساس سازگاری تغییر مکان های جانبی نسبی طبقات طرح شوند. دیوار جدا از سیستم لرزهای سازه باید دارای حداقل میلگرد افقی برابر با ۰/۰۰۰۷ مساحت مقطع عرضی دیوار باشد. این ضابطه باید با توزیع یکنواخت میلگرد بستر یا با میلگردهای افقی که فاصله آنها از یکدیگر بیش از ۶۰۰ میلی متر نباشد و بطور کامل در ملات یا دوغاب مدفون باشند، برآورده شود.

    ۴-۹-۶-۴-۸ طراحی دیوار برای بارهای خارج از صفحه

    الزامات این بخش برای طراحی دیوار در برابر بارهای خارج از صفحه می باشد. محاسبات لنگر و تغییر شکل در این بند بر اساس شرایط تکیه گاه ساده در بالا و پایین دیوار می باشند. برای شرایط دیگر تکیه گاهی و گیرداری، لنگر و تغییر شکل باید با استفاده از اصول تحلیل سازه محاسبه شوند. همچنین، تنش محوری ضریب دار دیوار باید الزامات رابطه ۸-۴-۱۳ را برآورده سازد.

    چنان چه نسبت ارتفاع موثر به ضخامت اسمی (h/t) از ۳۰ فراتر رود، تنش محوری ضریب دار نباید از ۰۵rm • بیشتر شود.

    الف – لنگر و نیروی محوری ضریب دار:

    لنگر و نیروی محوری ضریبدار باید در وسط ارتفاع دیوار محاسبه شده و در طراحی استفاده شود.

    لنگر ضریبدار (Mu) در وسط ارتفاع دیوار باید با استفاده از رابطه ۸-۴-۱۴ محاسبه شود.

    تغییر شکل ناشی از بارهای ضریب دار (δu) باید از روابط ۸-۴-۱۷ و ۸-۴-۱۸ با جایگزینی Mser با Mu و δs با δu به دست آید.

    ب- مقاومت محوری، خمشی و برشی اسمی:

    مقاومت محوری، خمشی و برشی اسمی با استفاده از ضوابط بند ۸-۴-۶-۲ به دست می آیند.

    پ – کنترل خیز وسط ارتفاع:

    خیز افقی وسط ارتفاع (δs) تحت بارهای محوری و جانبی بهره برداری (بدون ضریب) باید به رابطه ۱۶-۴-۸ محدود شود:

    اثرات P-Δ باید در محاسبه خیز لحاظ شوند. خیز وسط ارتفاع باید با استفاده از رابطه ۸-۴-۱۷ یا ۱۸-۴-۸

    محاسبه شود:

    در روابط (۸-۴-۱۷) و (۸-۴-۱۸):

    ١- لنگر نظیر ترک خوردگی دیوار باید با استفاده از مدول گسیختگی (fr)، ارائه شده در جدول ۸-۶-۲، محاسبه شود.

    ۲- تار خنثی برای محاسبه ممان اینرسی مقطع ترک خورده (۱) باید بر اساس فرضیات طراحی بند ۸-۴-۶-۱) محاسبه شود. تاثیر بارهای محوری را می توان در محاسبه Ir لحاظ کرد.

    ۳- در غیاب تحلیل های جامع تر برای محاسبه سختی، ممان اینرسی مقطع ترک خورده برای یک دیوار باید با استفاده از روابط ۸-۴-۱۹ و ۸-۴-۲۰ محاسبه شود.

    ۵-۹-۶-۴-۸ طراحی دیوار برای بارهای درون صفحه

    طراحی دیوار برای تلاش های ناشی از بارهای درون صفحه مطابق با ضوابط این بخش می باشد.

    ۱-۵-۹-۶-۴-۸ طراحی برای خمش و نیروی محوری

    طراحی دیوار برای لنگر خمشی و نیروی محوری درون صفحه بر اساس ضوابط زیر انجام می شود. ١- لنگر خمشی حداکثر در دیواری که با یک انحنا تغییر شکل می دهد در پای دیوار محاسبه شده و در دیواری که با دو انحنا تغییر شکل می دهد می توان آن را از حاصل ضرب نیروی برشی ضریب دار درون صفحه دیوار در نصف ارتفاع آزاد دیوار محاسبه کرد.

    ۲- مقاومت خمشی و محوری اسمی باید بر اساس بندهای ۸-۴-۶-۲-۱ و ۸-۴-۶-۲-۲ محاسبه شوند.

    ۳- میلگردهای طولی خمشی، یا به صورت یکنواخت در طول دیوار و یا به صورت متقارن در دو انتهای دیوار و یا درون المان های مرزی دیوار، با رعایت الزامات آرایش میلگردها، مندرج در بند ۴-۴-۸، قرار داده شوند.

    ۴- چنان چه دیوار برشی بر اساس الزامات بند ۸-۴-۶-۹-۵-۳ طراحی شده باشد، الزامات مربوط به حداکثر میلگرد مندرج در بند ۸-۴-۶-۴ نباید در نظر گرفته شود.

    ۲-۵-۹-۶-۴-۸ طراحی برای برش

    طراحی دیوار برای نیروی برش درون صفحه بر اساس ضوابط زیر انجام می شود:

    ١- مقاومت برشی طراحی باید از برش متناظر با ۱/۲۵ برابر مقاومت خمشی اسمی، Mn، المان بیشتر باشد.

    ۲- مقاومت برشی اسمی باید بر اساس بند ۸-۴-۶-۲-۳ محاسبه شود.

    ۳- چنان چه نیروی برشی ضریب دار از مقاومت اسمی برشی بنایی کمتر باشد، باید میلگرد برشی حداقل بر اساس ضوابط بند ۸-۴-۶-۹-۲ استفاده شود.

    ۴- چنانچه نیروی برشی ضریب دار از مقاومت اسمی برشی بنایی بیشتر باشد، باید میلگرد برشی بر اساس بند ۸-۴-۶-۲-۳ محاسبه شود.

    ۵- میلگردهای برشی A7 ، به صورت افقی در دیوار تعبیه می شوند.

    ۶- علاوه بر میلگردهای برشی افقی، لازم است میلگردهای قائم به میزان حداقل یک سوم , در دیوار تعبیه شوند. این میلگردها باید به صورت یکنواخت در دیوار پخش شده و نباید فاصله بین آنها از ۶۰۰ میلی متر بیشتر شود. ۳-۵-۹-۶-۴-۸

    المان های مرزی دیوار کنترل نیاز به المان مرزی:

    ۱- اجرای المان های مرزی در دیوارهای تحت برش درون صفحه که یکی از شرایط زیر را دارا باشند الزامی نمی باشد:

    Pu از ترکیب بارهای لرزه ای و ثقلی بدست می آید.

    ۲- چنانچه المان های مرزی بر اساس مورد نیاز باشد، الزامات زیر باید بر آورده شود:

    الف- المان های مرزی باید از دورترین تار فشاری حداقل به اندازه بزرگترین ( c – ۰/۱lw) و (۲/c) ادامه یابند.

    ب- در مقاطع بال‌دار، المان مرزی باید شامل عرض موثر بال در فشار بوده و به اندازه حداقل ۳۰۰ میلی متر در جان ادامه یابد.

    پ- میلگردهای عرضی المان مرزی باید به اندازه حداقل طول مهاری میلگردهای المان مرزی در زیر دیوار ادامه یابند، مگر اینکه المان مرزی به پی ختم شود، که در این صورت میلگردهای عرضی باید حداقل ۳۰۰ میلی متر در پی ادامه یابند.

    ت- میلگردهای افقی دیوار باید برای رسیدن به مقاومت تسلیم (fy) درون هسته المان مرزی مهار شوند.

    المان مرزی برای دیوار تک انحنا:

    چنانچه دیواری با یک انحنا دچار خمش شود، به طوری که حالت حدی رفتار خمشی در آن با تسلیم میلگردهای پایین دیوار کنترل شود و بر اساس شروط فوق نیاز به المان مرزی داشته باشد، لازم است بر اساس ضوابط زیر در آن المان مرزی اجرا نمود.:

    ۱- چنان چه شرط زیر حاکم باشد نیازی به اجرای المان مرزی نمی باشد.

    ۲- میلگردهای المان مرزی باید در راستای قائم از مقطع بحرانی به اندازه حداقل lw و Mu/۴Vu ادامه یابند.

    المان مرزی برای سایر دیوارها:

    در سایر دیوارهایی که نیاز به المان مرزی دارند، چنانچه تنش فشاری در دور ترین تار مقطع دیوار بیش از ۰/۲f’m باشد، باید المان های مرزی در دو انتهای دیوار و لبه بازشوها تعبیه شوند. المان مرزی در جایی که تنش فشاری از ۰/۱۵f’m کمتر باشد لازم نیست ادامه یابد. تنش‌ها باید تحت بارهای ضریبدار، شامل بار زلزله و با استفاده از تحلیل ارتجاعی خطی و مقاطع ناخالص محاسبه شوند. برای دیوارهای بال دار، عرض موثر بال مطابق بند ۸-۴-۶-۱۰-۱ تعریف می شود.

    ۱۰-۶-۴-۸ دیوارهای متقاطع

    دیوارهای متقاطع باید الزامات زیر را برآورده سازند

    ۱-۱۰-۶-۴-۸ الزامات عمومی

    ۱- واحدهای مصالح بنایی باید دارای چینشی با هم پوشانی مناسب باشند.

    ۲- مشارکت بال ها در مقابله با بارهای وارده باید در نظر گرفته شود.

    ۳- عرض موثر بال در هر سمت جان باید کم ترین مقادیر زیر در نظر گرفته شود:

    الف – عرض واقعی بال در هرسمت،

    ب- چنانچه بال در فشار باشد: شش برابر ضخامت اسمی بال،

    پ- چنانچه بال در کشش خمشی باشد: سه چهارم ارتفاع دیوار (کف تا کف).

    ۴- طراحی برای برش، شامل انتقال برش در سطوح تماس باید بر اساس بند ۸-۴-۶-۹ صورت گیرد.

    ۲-۱۰-۶-۴-۸ الزامات اتصال دیوارهای متقاطع

    اتصال دیوارهای متقاطع باید بر اساس الزامات زیر انجام شود:

    ۱- در دیوارهای ممتد، میلگردهای افقی دیوارها باید بدون قطع و یا وصله شدن در محل اتصال، به طول حداقل برابر ۵۰۰ میلی متر از بر اتصال، ادامه داشته باشند

    ۲- در تقاطعی که یک و یا هر دو دیوار ادامه نمی یابند، میلگردهای افقی دیواری که ادامه نمی یابد باید با خم ۹۰ درجه، به طول حداقل برابر ۵۰۰ میلی متر از بر اتصال، در دیوار متقاطع مهار شوند.

    علاوه بر الزامات فوق، باید حداقل یکی از الزامات زیر نیز در تقاطع اجرا شود.

    ۱- واحدهای بنایی در تمام ارتفاع محل تماس باید با هم پوشانی مناسب به یکدیگر قفل شوند.

    ۲- دیوارها با استفاده از اتصالات فولادی که در داخل هسته میانی و یا حفره واحد بنایی دوغاب شده قرار می گیرند، مطابق ضوابط زیر در ارتفاع مهار شوند:

    الف – اتصال فولادی باید دارای حداقل سطح مقطع ۲۰۰ میلی متر مربع و طول ۷۰۰ میلی متر باشد.

    ب- حداکثر فاصله اتصالات فولادی ۱/۲ متر می باشد.

    ٣- تیرچه اتصال مسلح در فواصل حداکثر ۱/۲ متر تامین شود. مساحت میلگرد در هر تیرچه اتصال نباید کمتر از ۲۰۰ میلی متر مربع در هر متر ارتفاع دیوار باشد. میلگردها باید در هر سمت اتصال مهار شوند.

    ۱۱-۶-۴-۸ پیچ مهار

    پیچ مهار باید بر اساس ضوابط این بند طراحی شود.

    ۱-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت اسمی بدست آمده از آزمایش

    ۱- حداقل پنج نمونه پیچ مهار باید بر اساس استانداردهای معتبر تحت آزمایش قرار گیرند. شرایط بارگذاری در آزمون باید بیانگر شیوه استفاده مورد انتظار از پیچ مهار باشد.

    ۲- مقاومت اسمی پیچ مهار نباید از ۶۵ درصد میانگین نیروی متناظر با زوال نمونه ها حاصل از آزمون بیشتر در نظر گرفته شود.

    ۲-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت اسمی محاسباتی

    مقاومت اسمی پیچ مهار سردار و پیچ مهار خمیده مدفون در ملات یا دوغاب بر اساس ضوابط زیر به دست می آید.

    ۱-۲-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت کششی اسمی پیچ مهار سردار

    مقاومت کششی اسمی پیچ مهار سردار (Ban) با استفاده از رابطه ۸-۴-۲۲ (چنانچه مقاومت کششی با شکست کششی مصالح بنایی کنترل شود) و یا رابطه ۸-۴-۲۳ (چنانچه مقاومت کششی با تسلیم فولاد کنترل شود، به دست می آید. مقاومت کششی محوری طراحی (ΦBan) نیز از حاصل ضرب ضریب کاهش مقاومت در کمترین مقدار به دست آمده از روابط ۸-۴-۲۲ و ۸-۴-۲۳ به دست می آید.

    ۲-۲-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت کششی اسمی پیچ مهار خمیده

    مقاومت کششی اسمی پیچ مهارخمیده مدفون (Ban) با استفاده از رابطه ۸-۴-۲۴ (چنان چه مقاومت کششی با شکست کششی مصالح بنایی کنترل شود)، یا رابطه ۸-۴-۲۵ (چنان چه مقاومت کششی با بیرون کشیده شدن پیچ مهار کنترل شود) و یا رابطه ۸-۴-۲۶ (چنانچه مقاومت کششی با تسلیم فولاد کنترل شود) به دست می آید. مقاومت کششی محوری طراحی نیز (ΦBan) از حاصل ضرب ضریب کاهش مقاومت در کمترین مقدار به دست آمده از روابط ۸-۴-۲۴ الی ۸-۴-۲۶ به دست می آید.

    در رابطه (۸-۴-۲۵)، eb فاصله بین ابتدای خم پیچ مهار تا انتهای قلاب پیچ می باشد.

    ۳-۲-۱۱-۶-۴-۸ مقاومت برشی پیچ مهار سردار و خمیده

    مقاومت برشی اسمی پیچ مهار سردار و خمیده با استفاده از رابطه ۸-۴-۲۷ (چنانچه مقاومت برشی با شکست کششی مصالح بنایی کنترل شود) یا رابطه ۸-۴-۲۸ (چنانچه مقاومت برشی با خرد شدن مصالح بنایی کنترل شود) یا رابطه ۸-۴-۲۹ (چنانچه مقاومت برشی با بیرون کشیده شدن پیچ مهار کنترل شود) یا رابطه ۸-۴-۳۰ (چنانچه مقاومت برشی با تسلیم فولاد کنترل شود)

    به دست می آید. مقاومت برشی طراحی (ΦBan) نیز از حاصل ضرب کمترین مقدار به دست آمده از روابط ۸-۴-۲۷ الی ۸-۴-۳۰ در ضریب کاهش مقاومت به دست می آید.

    ۴-۲-۱۱-۶-۴-۸ پیچ مهار تحت ترکیب کشش محوری و برش

    پیچ مهاری که تحت ترکیب کشش محوری و برش قرار دارد باید رابطه ۸-۴-۳۱ را برآورده نماید.

    ۱۲-۶-۴-۸ طراحی و اجرای پی

    پی ساختمان بنایی مسلح با در نظر گرفتن تلاش های محوری، خمشی، برشی و لهیدگی ناشی از اعمال بارهای ثقلی و جانبی وارد از عناصر قائم ساختمان، به صورت پی بتن مسلح نواری و یا مرکب و بر اساس ضوابط مندرج در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان طراحی می شود. در اجرای پی، تعبیه میلگرد ریشه برای کلیه میلگردهای عمودی عناصر قائم دیوار، جرز و ستون، با سطح مقطعی حداقل برابر سطح مقطع میلگرد قائم و با در نظر گرفتن ضوابط مندرج در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان، الزامی است.

    ۱۳-۶-۴-۸ طراحی و اجرای دال و دیافراگم

    دال کف ها و سقف ساختمان بنایی مسلح می تواند از انواع تیرچه بلوک، بتن آرمه و یا هر دال مهندسی دیگری، که توان و یکپارچگی لازم جهت انتقال نیروهای ثقلی و جانبی به عناصر مقاوم ساختمان را داشته باشد، انتخاب شود. تحلیل و طراحی دال و دیافراگم، بسته به نوع آن، بر اساس ضوابط زیر انجام می پذیرد.

    ۱-۱۳-۶-۴-۸ دال تیرچه بلوک

    دال تیرچه بلوک اساسا یک دال بنایی مسلح است. این دال در ابتدا برای پوشش سقف در ساختمانهای بنایی مسلح (به ویژه بنایی مسلح با بلوک سیمانی) ابداع گردید، هر چند در حال حاضر از آن برای پوشش سقف در ساختمان های دیگر، از جمله ساختمانهای بتن آرمه و فولادی نیز استفاده می شود. طراحی سقف تیرچه بلوک باید بر مبنای دستورالعمل ها و استانداردهای معتبر انجام پذیرد. در اجرای سقف تیرچه بلوک، رعایت ضوابط زیر الزامی است.

    ١- سقف باید از طریق تیرچه ها و میلگرد اتصال به نحو مناسب به اعضای باربر بنایی مسلح متصل شود.

    ۲- میلگردهای حرارتی مورد استفاده در بتن پوشش سقف باید حداقل به قطر ۶ میلی متر بوده و در فواصل حداکثر ۲۵۰ میلی متر، به صورت کاملا کشیده، در جهت عمود بر تیرچه ها، قرار داده شوند. رعایت فاصله حداقل ۲۰ میلی متر بین شبکه میلگرد پوشش بتن و سطح بلوکها و همچنین حداقل ۲۰ میلی متر پوشش بتن روی شبکه میلگرد حرارتی الزامی است.

    ۳- ضخامت پوشش بتن روی بلوکها نباید از ۵۰ میلی متر کمتر و از ۷۰ میلی متر بیشتر باشد.

    ۴- چنان چه دهانه تیرچه ها از ۴ متر بیشتر باشد، لازم است تیرچه ها به وسیله کلاف عرضی که عرض مقطع آن حداقل ۱۰۰ میلی متر باشد به هم متصل شوند. این کلاف باید دارای حداقل ۲ میلگرد آجدار سراسری، هر کدام به قطر حداقل ۱۰ میلی متر (یکی در بالا و یکی در پائین مقطع کلاف) باشد.

    ۵- در صورت وجود طره در سقف، لازم است در بالای طره میلگردهایی حداقل به اندازه میلگردهای پایین طره و به طول حداقل ۱/۵ متر تعبیه شوند.

    ۲-۱۳-۶-۴-۸ دال بتن آرمه

    در ساختمانهای بنایی مسلح، لازم است طراحی و اجرای کف ها و سقف بتن آرمه بر اساس ضوابط مندرج در مبحث نهم مقررات ملی ساختمان انجام شود.

    ۳-۱۳-۶-۴-۸ دال تاق ضربی

    در ساختمان های بنایی مسلح، لازم است اجرای کف ها و سقف تاق ضربی بر اساس ضوابط بند ۸-۵۱-۸-۵ انجام شود.

    ۷-۴-۸ اجرای اعضای بنایی مسلح

    روش های گوناگونی برای اجرای اعضای بنایی آجری، بلوک سیمانی و یا ترکیب این دو وجود دارد. نمونه هایی از روش های اجرایی اعضای بنایی مسلح در بند ۸-ر-۴-۷ راهنمای این مبحث آورده شده است.

    ۸-۴-۸ الزامات غیرسازهای

    ۱-۸-۴-۸ نماسازی

    در نماسازی ساختمان باید الزامات بند ۸-۳-۵-۶ رعایت شود.

    ۲-۸-۴-۸ دیوار جداگر

    در ساختمانهای بنایی مسلح، دیوار جداگر، به عنوان یک عضو غیر سازهای میتواند از نوع بنایی مسلح، بنایی غیر مسلح و یا انواع دیگر باشد. در ساخت دیوارهای جداگر بنایی، الزامات زیر باید رعایت شود:

    ۱-۲-۸-۴-۸ دیوار جداگر بنایی مسلح

    ۱- دیوار غیرسازهای جداگر بنایی مسلح باید برای لنگرهای خارج از صفحه ناشی از اینرسی لرزه ای خود محاسبه و طراحی شود.

    ۲- عرض دیوار جداگر آجری نباید از ۱۰۰ میلی متر و عرض دیوار جداگر بلوک سفالی یا بتنی نباید از ۸۰ میلی متر کمتر باشد. دیوار جداگر آجری باید صرفا با آجر سوراخ دار و ملات ماسه سیمان ساخته شود.

    ۳- ارتفاع دیوار جداگر بنایی مسلح از تراز کف مجاور نباید از ۴ متر یا چهل برابر عرض دیوار بیشتر باشد. در صورت تجاوز از این حد، باید با استفاده از مهارهای افقی مناسب، مانند کلاف (مطابق بند ۸-۵-۵-۶-۳)، این الزام محقق شود. مهار افقی باید در طول دیوار به طور پیوسته ادامه یافته و به نزدیک ترین عناصر قائم سازهای مهار شود. در تحلیل و طراحی دیوار جداگر، می توان سهم باربری مهارهای افقی را لحاظ نمود.

    ۴- طول آزاد دیوار جداگر بنایی مسلح، بین دو عضو سازهای مسلح، نباید از ۵ متر یا پنجاه برابر عرض دیوار بیشتر باشد. در صورت تجاوز از این حد، باید با استفاده از مهارهای قائم مناسب، مانند دیوار یا جرز بنایی مسلح متعامد و یا ستون بنایی مسلح و یا کلاف (مطابق بند ۸-۵-۵۳-۶)، این الزام محقق شود. مهار قائم باید در تمام ارتفاع دیوار به طور پیوسته ادامه یافته و به نزدیک ترین عناصر افقی سازهای مهار شود. در تحلیل و طراحی دیوار جداگر، می توان سهم باربری مهارهای قائم را لحاظ نمود.

    ۵- دیوار غیرسازهای جداگر باید به نحو مناسب به اعضای سازه ای مانند دیوار، جرز، ستون، تیر، کف و پی متصل شوند. برای این منظور، لازم است میلگردهای دیوار جداگر در اعضای سازهای مهار شوند.

    ۶- برای اتصال دیوار جداگر به اعضای سازهای باید از طرح هایی استفاده شود که صدمات وارد به دیوار جداگر در اثر تغییرشکل اعضای سازه ای به حداقل برسد.

    ۲-۲-۸-۴-۸ دیوار جداگر بنایی غیر مسلح

    دیوار غیرسازهای بنایی غیرمسلح باید الزامات بند ۸-۳-۵-۱ را برآورده نماید.

    ۳-۸-۴-۸ پلکان

    در ساخت پلکان، باید الزامات بند ۸-۳-۵-۴ رعایت شود.

    ۴-۸-۴-۸ آسانسور و بالابر

    نصب آسانسور و بالابر در ساختمانهای بنایی مسلح، با رعایت ضوابط مندرج در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مجاز می باشد. علاوه بر آن باید الزامات فصل سوم این مبحث (بند ۸-۳-۵۵) نیز رعایت شود.

    ۵-۸-۴-۸ کف سازی

    در کف سازی طبقات و بام باید الزامات بند ۸-۳-۵-۲ رعایت شود.

    ۶-۸-۴-۸ تاسیسات

    تاسیسات ساختمانهای بنایی مسلح باید بر مبنای ضوابط مندرج در مباحث مربوطه مقررات ملی ساختمان طراحی و نصب شوند. علاوه بر آن باید الزامات بند ۸-۳-۵-۱۲ نیز رعایت شود.

    ۷-۸-۴-۸ دیوار محوطه

    در ساختمانهای بنایی مسلح، دیوار محوطه، به عنوان یک عضو غیر سازهای می تواند از نوع بنایی مسلح، بنایی غیر مسلح و یا انواع دیگر باشد. در ساخت دیوار محوطه بنایی، باید الزامات بند ۸-۳-۶ رعایت شود.

    Last Updated: 6 ماه ago in مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:8 PM توسط ستاره سهیل  | 

    8-3-0 ضوابط عمومی

    ضوابط عمومی

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث هجدهم – عایق بندی و تنظیم صدا (ویرایش دوم سال ۱۳۹۰)
    • ضوابط عمومی

    فهرست مطالب

    • ۱-۳-۸ کلیات
    • ۲-۳-۸ ساختگاه
    • ۳-۳-۸ پیکره بندی ساختمان
      • ۱-۳-۳-۸ پیوستگی سازه ای
      • ۲-۳-۳-۸ درز لرزه ای (انقطاع)
    • ۴-۳-۸ اعضای سازهای
      • ۱-۴-۳-۸ پی سازی
      • ۲-۴-۳-۸ ابعاد هندسی مؤثر در دیوار و ستون
        • ۱-۲-۴-۳-۸ عرض (ضخامت) مؤثر
        • ۲-۲-۴-۳-۸ ارتفاع مؤثر
        • ۳-۲-۴-۳-۸ مساحت مؤثر
      • ۳-۴-۳-۸ حداقل ضخامت دیوار سازه‌ای
        • ۱-۳-۴-۳-۸ دیوار بنایی غیر مسلح
        • ۲-۳-۴-۳-۸ دیوار بنایی مسلح
      • ۴-۴-۳-۸ دیوار چندجداره
      • ۵-۴-۳-۸ کنترل نسبت لاغری
      • ۶-۴-۳-۸ تکیه گاه دیوار
      • ۷-۴-۳-۸ بازشو
      • ۸-۴-۳-۸ نعل درگاه
      • ۹-۴-۳-۸ خرپشته
      • ۱۰-۴-۳-۸ میلگرد بستر
      • ۱۱-۴-۳-۸ بست بنایی
      • ۱۲-۴-۳-۸ پیچ های مهاری مدفون
      • ۱۳-۴-۳-۸ حفاظت از میلگردهای بستر، بستها و پیچ های مهاری
    • ۵-۳-۸ اعضای غیرسازه‌ای
      • ۱-۵-۳-۸ دیوار غیر سازهای جداگر
      • ۲-۵-۳-۸ کف سازی
      • ۳-۵-۳-۸ سقف کاذب
      • ۴-۵-۳-۸ پلکان
      • ۵-۵-۳-۸ آسانسور و بالابر
      • ۶-۵-۳-۸ نما
      • ۷-۵-۳-۸ جان پناه
      • ۸-۵-۳-۸ دودکش و هواکش
      • ۹-۵-۳-۸ بادگیر
      • ۱۰-۵-۳-۸ لوله ها و مجاری توکار
      • ۱۱-۵-۳-۸ عایق رطوبتی
      • ۱۲-۵-۳-۸ تاسیسات

    ۳-۸ ضوابط عمومی

    ۱-۳-۸ کلیات

    در طراحی و اجرای ساختمانهای موضوع این مبحث، علاوه بر الزامات عمومی مندرج در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، رعایت ضوابط عمومی زیر نیز الزامی است.

    ۲-۳-۸ ساختگاه

    احداث ساختمانهای مشمول این مبحث بر روی زمین های ناپایدار یا در معرض سیل، مجاز نمی باشد. منظور از زمین ناپایدار زمینی است که احتمال وقوع پدیده هایی مانند روانگرایی، نشست زیاد، نشست نسبی، سنگ ریزش و زمین لغزش در آن وجود داشته باشد یا اینکه زمین متشکل از خاک رس حساس باشد.

    ۳-۳-۸ پیکره بندی ساختمان

    ۱-۳-۳-۸ پیوستگی سازه ای

    در مورد اعضای سازه ای ساختمان های مشمول این مبحث رعایت موارد کلی زیر الزامی است

    ١- تمامی اعضای ساختمان باید به گونه مناسبی به هم پیوسته باشند تا ساختمان در برابر نیروها به طور یکپارچه عمل کند.

    ۲- دیوارهای باربر باید در یک راستای قائم بدون انفصال تا پی ادامه داشته باشند.

    ٣- کل ساختمان باید از نظر واژگونی پایدار باشد.

    ۴- دیوارها باید به تمام کف ها، سقف ها و سایر عناصری که برای دیوار تکیه گاه جانبی تأمین می کنند به نحو مناسبی مهار شوند.

    ۲-۳-۳-۸ درز لرزه ای (انقطاع)

    لازم است دو ساختمان مجاور هم را با ایجاد درز لرزه ای از یکدیگر جدا کرد. علاوه بر این، چنان چه نسبت ابعاد پلان ساختمان بزرگتر از مقادیر مندرج در فصل چهارم و پنجم این مبحث باشد و نیز وجود پیشامدگی ها در پلان بیش از حد مجاز باشد، لازم است ساختمان را با استفاده از درزهای لرزه ای به قسمتهای مجزا تقسیم کرد.

    در اجرای درز لرزه ای، باید ملزومات زیر رعایت گردد.

    ۱- درز لرزه ای نباید از ۱۰ میلی متر به ازای هر یک متر ارتفاع کوتاه ترین ساختمان و یا قسمت جدا شده ساختمان و یا ۵۰ میلی متر، هر کدام بیشتر است، کمتر باشد.

    ۲- لازم است درز لرزه ای در تمام ارتفاع قسمت های جدا شده، از جمله در تراز کفها و کلافهای افقی اجرا شود، ولی لازم نیست در پی مشترک دو قسمت جدا شده ادامه یابد.

    ۳- درز لرزه ای باید عاری از هرگونه مصالح ساختمانی از جمله نخاله بوده و مناسب است با مواد پر کننده نرم پر شود.

    ۴-۳-۸ اعضای سازهای

    ۱-۴-۳-۸ پی سازی

    رعایت ملاحظات ژئوتکنیکی مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان در طراحی پی ضروری است. در طراحی و اجرای پی بتنی برای ساختمان های بنایی مسلح و بنایی با کلاف باید ضوابط موجود در مباحث هفتم و نهم مقررات ملی ساختمان رعایت شوند. در پی سازی با شالوده و کلاف بتنی برای ساختمانهای بنایی با کلاف باید ضوابط مندرج در بند ۸-۵-۵-۲ رعایت شوند.

    ۲-۴-۳-۸ ابعاد هندسی مؤثر در دیوار و ستون

    ۱-۲-۴-۳-۸ عرض (ضخامت) مؤثر

    عرض مؤثر دیوار و ستون به شرح زیر می باشد.

    الف) دیوار تک جداره

    عرض مؤثر دیوار تک جداره واحدهای توپر یا میان خالی، ضخامت کل دیوار بدون در نظر گرفتن نازک کاری می باشد.

    ب) دیوار چندجداره

    عرض مؤثر دیوار چند جداره، چنان چه فضای بین جداره ها با ملات یا دوغاب پر شده باشد، برابر با ضخامت کل دیوار و چنانچه فضای بین جدارهها پر نشده باشد، برابر با جمع ضخامتهای جداره ها، بدون در نظر گرفتن نازک کاری می باشد.

    پ) ستون

    عرض مؤثر ستون مستطیلی در امتداد مورد نظر، برابر با عرض ستون، بدون در نظر گرفتن نازک کاری است. عرض مؤثر برای ستون های غیر مستطیلی، بعد یک ستون مربعی با همان ممان اینرسی، حول محوری می باشد که در ستون واقعی مورد نظر است.

    ۲-۲-۴-۳-۸ ارتفاع مؤثر

    ارتفاع مؤثر دیوار و ستون، برابر با ارتفاع آزادی است که بین تکیه گاه های جانبی بالا و پایین و در امتداد عمود بر محور مورد نظر قرار دارد. برای اعضایی که در بالا و در امتداد عمود بر محور مورد نظر، دارای تکیه گاه نیستند، ارتفاع مؤثر، دو برابر ارتفاع عضو از بالای آن تا تکیه گاه پایین است.

    ۳-۲-۴-۳-۸ مساحت مؤثر

    مساحت مؤثر ستون و دیوار ساخته شده از واحدهای توخالی برابر است با مساحت خالص بستر و برای ستون و دیوار ساخته شده از واحدهای توپر برابر است با مساحت خالص به اضافه مساحتی که در آن دوغاب ریخته شده باشد. اگر از واحدهای توخالی با حفره های عمود بر امتداد تنش استفاده شده باشد، مساحت مؤثر، کوچک ترین عدد از دو مقدار حداقل مساحت بستر یا حداقل مساحت مقطع عرضی خواهد بود. اگر بندهای افقی تورفته باشند، مساحت مؤثر به همان نسبت کاهش خواهد یافت. مساحت مؤثر برای دیوارهای توخالی باید مقداری باشد که از جداره های تحت بار به دست می آید.

    ۳-۴-۳-۸ حداقل ضخامت دیوار سازه‌ای

    ۱-۳-۴-۳-۸ دیوار بنایی غیر مسلح

    ضخامت اسمی دیوار سازهای غیر مسلح نباید از ۲۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۲-۳-۴-۳-۸ دیوار بنایی مسلح

    ضخامت اسمی دیوار سازهای مسلح نباید از ۱۵۰ میلی متر کمتر باشد. در مورد دیوار باربر بنایی مسلح با واحد آجر سوراخ دار، ضخامت اسمی ۱۰۰ میلی متر مجاز است، به شرط آن که مقاومت واحد سطح خالص بیشتر از ۵/۵ مگاپاسکال باشد، نسبت لاغری بزرگتر از ۲۵ نباشد، واحدها در پیوند ممتد قرار گیرند، اندازه قطر میلگرد بیشتر از ۱۲ میلی متر نباشد و حداکثر یک میلگرد با یک وصله در هر سوراخ قرار گیرد.

    ۴-۴-۳-۸ دیوار چندجداره

    فاصله بین کلیه جداره های دیوار چندجداره باید توسط دوغاب، ملات یا بتن پر شود. همچنین، جداره ها باید با بستهای مقاوم در برابر خوردگی یا میلگردهای بستر و یا با هم پوشانی واحدهای مصالح بنایی به یکدیگر متصل شوند. لازم است بستهای فولادی یا میلگردهای بستر با سطح مقطع حداقل برابر با ۲۰ میلی متر مربع در فواصل افقی و قائم حداکثر برابر با ۵۰۰ میلی متر در دیوار کار گذاشته شوند.

    ۵-۴-۳-۸ کنترل نسبت لاغری

    الف) کنترل نسبت لاغری دیوار

    نسبت لاغری در دیوار از تقسیم ارتفاع موثر بر عرض (ضخامت) موثر و یا تقسیم طول موثر بر عرض موثر، هر کدام که بیشتر است، به دست می آید. در دیوارهای سازهای غیر مسلح، نسبت لاغری نباید از ۱۷ بیشتر شود. در دیوارهای سازه‌ای مسلح، این نسبت به مقادیر جدول ۸-۳-۱ محدود می شود.

    ب) کنترل نسبت لاغری در ستون

    نسبت لاغری در ستون از تقسیم ارتفاع مؤثر ستون بر عرض مؤثر در هر امتداد، هر کدام که بیشتر است، به دست می آید. در ستون های غیر مسلح، نسبت لاغری نباید از ۱۵ بیشتر باشد. در ستون های مسلح، این نسبت به عدد ۲۰ محدود می شود. در محاسبات باید حداکثر خروج از مرکزیتی معادل با ۱۰ درصد بعد ستون در هر امتداد در نظر گرفت.

    ۶-۴-۳-۸ تکیه گاه دیوار

    تکیه گاه جانبی را می توان بوسیله دیوارهای متقاطع، ستون ها، پشت بندها و یا کلافهای قائم که با فاصله افقی معینی از یکدیگر قرار گرفته باشند، یا بوسیله پی، کفها، سقف، تیرها یا کلافهای افقی که بطور عمودی دارای فاصله معینی باشند، تأمین کرد. در صورتی که از تیر به عنوان تکیه گاه جانبی استفاده شود، فاصله ازاد بین تیرها یا کلافها نباید از ۳۲ برابر حداقل عرض مساحت ناحیه فشاری بیشتر باشد.

    توضیح: منظور از ناحیه فشاری، ناحیه ای از مقطع عضو است که تحت خمش در فشار قرار می گیرد. عرض این ناحیه در بنایی غیر مسلح، نصف عرض موثر دیوار و در بنایی مسلح، چنان چه میلگردها در وسط مقطع قرار داشته باشند، تقریبا یک چهارم عرض موثر دیوار می باشد.

    ۷-۴-۳-۸ بازشو

    بازشوها باید حتی الامکان کوچک بوده و در قسمت های مرکزی دیوار قرار گیرند. در دیوارهای سازهای، در صورت امکان باید از تعبیه بیش از یک بازشو در یک راستای قائم پرهیز شود. در غیر این صورت، باید پیرامون بازشوها به نحو مناسب (مندرج در فصل چهارم و فصل پنجم) با میلگرد یا کلاف تقویت شود.

    ۸-۴-۳-۸ نعل درگاه

    ١- نعل درگاه می تواند از مصالحی مانند بنایی مسلح، فولاد، بتن مسلح در جا و یا بتن مسلح پیش ساخته باشد. در طبقه زیر زمین، استفاده از نعل درگاه فولادی مجاز نمی باشد.

    ۲- بار وارد بر نعل درگاه عبارت است از بخشی از دیوار مثلثی شکل که اضلاع جانبی آن با افق زاویه ۶۰ درجه می سازد. تمام بار مثلث به اضافه کفها و تیرها باید در طراحی نعل درگاه در نظر گرفته شوند.

    ۳- طول تکیه گاه تیر نعل درگاه در هر طرف باید حداقل ۳۵۰ میلی متر یا یک دهم طول دهانه، هر کدام که بیشتر است، در نظر گرفته شود.

    ۹-۴-۳-۸ خرپشته

    چنان چه سطح زیر بنای خرپشته بیش از ۲۵ درصد سطح زیر بنای طبقه زیر خود باشد، خرپشته به عنوان یک طبقه محسوب شده و باید ضوابط بند ۸-۴-۱-۲ و ۸-۵-۴-۲ را برآورده نماید. در غیر این صورت، خرپشته به عنوان یک طبقه محسوب نشده ولی لازم است ضوابط زیر را رعایت کند.

    ۱- در ساختمان های بنایی مسلح، دیوارهای سازه ای و سقف خرپشته باید بر اساس بارهای ثقلی و جانبی وارد بر آنها طراحی گردند.

    ۲- در ساختمان های بنایی با کلاف، لازم است ضوابط مربوط به دیوار نسبی طبقه، در هر دو امتداد، مطابق بند ۸-۵-۵-۳-۲ رعایت گردند.

    ۳- در ساختمان های بنایی با کلاف، لازم است کلاف بندی ساختمان، شامل کلافهای قائم و افقی، در خرپشته نیز اجرا شود.

    ۱۰-۴-۳-۸ میلگرد بستر

    میلگرد بستر پیش ساخته از میلگردها و یا سیم های طولی و عرضی باید دارای حداقل یک میلگرد و یا سیم عرضی با قطر حداقل ۳ میلی متر در هر ۰/۲ متر مربع از مساحت دیوار باشد. میلگردهای طولی باید کاملا در ملات بند افقی قرار داده شوند. میلگردهای بستر باید همه جداره های دیوار دو یا چند جداره را در بر گیرند.

    ۱۱-۴-۳-۸ بست بنایی

    در اعضای بنایی دو و یا چند جداره، لازم است از بست های فولادی برای اتصال جداره های دیوار به یکدیگر استفاده نمود. بست فولادی می تواند از انواع: مفتول پاپیونی، تسمه و یا میلگرد آجدار باشد. فاصله افقی و قائم این بستها از یکدیگر نباید از ۵۰۰ میلی متر کمتر باشد.

    ۱۲-۴-۳-۸ پیچ های مهاری مدفون

    پیچ های مهار از میلگرد خم شده باید دارای یک قلاب با خم ۹۰ درجه و قطر داخلی سه برابر قطر پیچ، به اضافه طول مستقیمی مساوی ۱/۵ برابر قطر پیچ بعد از انتهای آزاد بشند. پیچ های مهار با مهره دارای یک مهر استاندارد خواهند بود. پیچ های مهار صفحه، دارای صفحه ای خواهند بود که به بدنه پیچ، جوش می شود تا معادل پیچ مهار با مهره را تأمین کند.

    عمق مؤثر مدفون برای پیچهای مهار صفحه یا پیچ های مهار با مهره، برابر با طول مدفون است که از سطح واحد مصالح بنایی تا سطح باربر صفحه یا مهره مهار در امتداد عمود اندازه گیری می شود. عمق مؤثر مدفون برای مهار با میلگرد خم شده، طول تو کاری است که از سطح واحد بنایی تا سطح باربر خم، منهای یک برابر قطر پیچ مهار در امتداد عمود اندازه گیری می شود. همه پیچها، باید در محل خود، با حداقل ۲۵ میلی متر ملات یا دوغاب بین پیچ و واحد مصالح بنایی محصور شوند، مگر پیچهای به قطر ۶ میلی متر که آنها را می توان در بندهای افقی با ضخامت حداقل ۱۲ میلی متر جای داد. حداقل فاصله مرکز تا مرکز پیچها ۴۰ برابر قطر پیچ است.

    ۱۳-۴-۳-۸ حفاظت از میلگردهای بستر، بستها و پیچ های مهاری

    بستها، پیچهای مهاری یا میلگردهای بستر باید با ملاتی که حداقل ضخامتش ۱۵ میلی متر است در برابر هوازدگی پوشش داده شوند. در مواردی که از میلگرد بستر یا بست دیوار در بند بستر استفاده می شود، ضخامت ملات بین واحدهای مصالح بنایی و میلگرد بستر یا بست دیوار نباید کمتر از ۶ میلی متر باشد.

    ۵-۳-۸ اعضای غیرسازه‌ای

    ۱-۵-۳-۸ دیوار غیر سازهای جداگر

    ۱- دیوار غیر سازهای جداگر می تواند از آجر، بلوک سفالی یا بتنی و یا قطعات پیش ساخته گچی و نظایر آن ساخته شود. عرض دیوار جداگر آجری نباید از ۱۰۰ میلی متر و عرض دیوار جداگر بلوک سفالی و قطعات پیش ساخته گچی نباید از ۸۰ میلی متر کمتر باشد. دیوار جداگر آجری باید صرفا با أجر سوراخ دار و ملات ماسه سیمان ساخته شود.

    ۲- حداکثر ارتفاع مجاز دیوار غیرسازه ای از تراز کف مجاور ۳/۵ متر یا سی برابر عرض دیوار می باشد. در صورت تجاوز از این حد، باید با استفاده از مهارهای افقی مناسب، مانند کلاف، مطابق بند ۸-۵-۵-۶-۳)، این الزام محقق شود. مهار افقی باید در طول دیوار به طور پیوسته ادامه یافته و به نزدیک ترین عناصر قائم سازهای مهار شود.

    ۳- طول آزاد دیوار غیر سازهای بین دو پشت بند یا کلاف نباید از چهل برابر عرض دیوار و یا ۵ متر بیشتر باشد، در غیر این صورت، لازم است با تعبیه مهار قائم مانند کلاف (مطابق بند ۸-۵-۵۳-۶) یا پشت بند در طول دیوار، این الزام محقق شود. مهار قائم باید در تمام ارتفاع دیوار به طور پیوسته ادامه یافته و به نزدیکترین عناصر افقی سازهای مهار شود.

    ۴- دیوارهای غیرسازه ای که در تمام ارتفاع طبقه ادامه دارند باید در تراز سقف کاملا مهار شوند.

    ۵- لبه قائم دیوار غیر سازهای نباید آزاد باشد. این لبه باید به یک دیوار سازه ای و یا غیرسازهای عمود بر آن و یا عنصر قائم که به همین منظور از فولاد، بتن آرمه و یا چوب ساخته شده است، با اتصال مناسب مهار شود.

    ۶- برای اتصال اعضای غیرسازه ای به اعضای سازه ای باید از طرح هایی استفاده شود که صدمات وارد به عضو غیر سازهای در اثر تغییر شکل اعضای سازهای به حداقل برسد.

    ۷- در صورتی که دیوار غیرسازه ای و دیوار تکیه گاه عمود بر آن به طور همزمان و یا به صورت لاریز چیده شوند، اتصال بین دو دیوار کافی تلقی می شود، ولی چنانچه دیوار غیرسازهای بعد از احداث دیوار تکیه گاه و بدون اتصال به آن ساخته شود باید دو دیوار در محل تقاطع به نحو مناسبی به یکدیگر متصل شوند. در غیر این صورت، لبه کناری دیوار غیر سازهای آزاد تلقی شده و باید عنصر قائم در این لبه تعبیه شود. دو دیوار غیر سازهای عمود بر هم نیز باید به نحو مناسب به یکدیگر متصل شوند.

    ۸- در دیوار غیر سازهای غیر مسلح که با واحدهای مصالح بنایی (آجر و بلوک سفالی یا سیمانی) ساخته شده و طول آن از ۲/۵ متر بیشتر باشد، لازم است در سه تراز مختلف در ناحیه یک سوم میانی ارتفاع دیوار از میلگرد بستر استفاده شود. میلگرد بستر باید شامل حداقل دو میلگرد طولی، هر کدام به قطر حداقل ۶ میلی متر، که در فاصله ای برابر دوسوم ضخامت دیوار از یکدیگر به صورت قرینه در بند بستر قرار می گیرند، باشد. این میلگردها باید توسط میلگردهای عرضی به قطر حداقل ۶ میلی متر و در فواصل حداکثر ۲۵۰ میلی متر به یکدیگر متصل شوند. میلگردهای بستر باید بدون انفصال در سرتاسر دیوار تا محل کلافهای قائم ادامه یافته و در داخل آنها مهار شوند.

    ۲-۵-۳-۸ کف سازی

    در کف سازی طبقات و بام، باید الزامات زیر رعایت شوند.

    ۱- برای شیب بندی کف و بام استفاده از مصالح سنگین، مانند خاک و یا بتن معمولی مجاز نمی باشد.

    ۲- لوله های تاسیساتی باید از داخل قسمت شیب بندی عبور داده شوند.

    ۳-۵-۳-۸ سقف کاذب

    در اجرای سقف کاذب، علاوه بر رعایت الزامات مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان، رعایت موارد زیر نیز الزامی است

    ۱- آویزهای سقف کاذب به اعضای اصلی ساختمان (سقف، کلاف و یا دیوار سازهای) با اتصال مناسب وصل شوند.

    ۲- از آویزهایی استفاده شود که مقاومت کافی داشته و در برابر عوامل خورنده و زنگ زدگی مقاوم باشند.

    ٣- تعداد و فاصله آویزها بسته به نوع پوشش سقف کاذب محاسبه و برآورد شود، اما در هر حال نباید از ۳ عدد در هر متر مربع سقف کمتر باشد.

    ۴- آویزها باید شاقولی و صاف باشند.

    ۵- بار وارد از سقف کاذب به سقف اصلی در طراحی سقف اصلی منظور شود.

    ۶- چنانچه تأسیسات حرارتی در فضای بین سقف اصلی و سقف کاذب قرار می گیرند، ایجاد درز انبساط در اطراف سقف کاذب به منظور تأمین جا برای تغییر مکان های حرارتی ضروری است.

    ۴-۵-۳-۸ پلکان

    پلکان می تواند از انواع بتن آرمه، فولادی یا چوبی ساخته شود. در اجرای پلکان الزامات مندرج در مبحث چهارم مقررات ملی ساختمان و الزامات زیر باید رعایت شود

    ۱- طول هر پله نباید از ۱/۱۰ متر کمتر باشد.

    ۲- عرض قفسه پله دارای پاگرد نباید از ۲/۴۰ متر کمتر باشد.

    ٣- عرض یا شعاع پاگرد نباید از طول پله کمتر باشد.

    ۴- ارتفاع آزاد پلکان در تمام طول مسیر نباید از ۲۰۵ متر کمتر باشد.

    ۵- تعداد پله های بین دو پاگرد نباید از ۱۲ پله بیشتر باشد.

    ۶- پهنای کف هر پله نباید از ۲۸۰ میلی متر کمتر و ارتفاع آن باید به میزانی باشد که مجموع اندازه کف پله و دو برابر ارتفاع آن از ۶۴۰ میلی متر بیشتر نباشد.

    ۵-۵-۳-۸ آسانسور و بالابر

    ۱- نصب آسانسور و بالابر در ساختمانهای بنایی مسلح و با رعایت ضوابط مندرج در مبحث پانزدهم مقررات ملی ساختمان مجاز می باشد.

    ۲- نصب آسانسور در ساختمان های بنایی با کلاف در صورتی مجاز است که دیوارهای چاه آسانسور در تمام ارتفاع ساختمان از بنایی مسلح و یا بتن مسلح ساخته شده و به نحو مناسب به یکدیگر و عناصر سازه ای ساختمان، مانند کف ها و کلافهای افقی، متصل شوند. همچنین، لازم است پروفیل های فولادی نگهدارنده بالابر و آسانسور با استفاده از پیچ مهار به نحو مناسب به عناصر سازهای ساختمان، مانند کلافها، کفها و دیوار های بتنی یا بنایی مسلح وصل گردند.

    ٣- نصب بالابر در ساختمانهای بنایی با کلاف مجاز است. لازم است که بالابر به نحو مناسب به عناصر سازهای ساختمان، از جمله کلافها، متصل شود.

    ۶-۵-۳-۸ نما

    نمای ساختمان بنایی می تواند از انواع آجری، سنگی یا سیمانی باشد. در اجرای نما لازم است الزامات زیر رعایت شود. ۱- حداکثر ضخامت نما ۵۰ میلی متر می باشد، مگر آن که نما هم زمان با عضو اجرا شده و واحدهای مصالح بنایی نما و عضو به نحو مناسب هم پوشانی شده باشند.

    ۲- اتصالات نما به سازه باید توانایی انتقال نیروی زلزله ایجاد شده در اثر جرم نما به بازه پشتیبان را دارا باشند. همچنین این اتصالات باید بتوانند تغییر مکان در اعضای سازهای پشتیبان را به شکل مناسبی به نما منتقل کنند.

    ٣- نما باید قابلیت تحمل شرایط اقلیمی ویژه هر منطقه را دارا بوده و تا آنجا که ممکن است، در ساخت آن از مصالح سبک و انعطاف پذیر استفاده شود.

    ۴- نما باید با سطح پشت کار اتصال مناسب و کافی داشته باشد تا توانایی انتقال نیروهای متقابل بوجود آید.

    ۷-۵-۳-۸ جان پناه

    ۱- دیوار جان پناه اطراف بام و بالکنها می تواند از نوع بنایی مسلح یا بنایی با کلاف بر اساس ضوابط مندرج در فصل های مربوطه باشد.

    ۲- ارتفاع جان پناه بنایی از کف تمام شده باید حداکثر ۷۰۰ میلی متر برای بنایی مسلح و ۵۰۰ میلی متر برای بنایی با کلاف و ضخامت آن حداقل ۲۰۰ میلی متر باشد.

    ۳- در ساخت جان پناه از ملات باتارد نمی توان استفاده نمود.

    ۸-۵-۳-۸ دودکش و هواکش

    ۱- دودکش و هواکش باید به صورت روکار اجرا شده و نباید از داخل عناصر سازهای پیوسته، مانند

    دیوار، جرز، ستون، تیر، نعل درگاه و یا کلاف های افقی و قائم عبور داده شوند.

    ٢- دودکش و هواکش و عناصر بنایی محافظ آنها باید به نحو مناسب به اعضای سازهای پشت کار مانند دیوار وصل شوند.

    ٣- دودکش و هواکش باید به صورت یکپارچه از طبقات پایین تا پشت بام و یا تراز مورد نظر ادامه یابند.

    ۴- دودکش باید در ارتفاعی برابر با ارتفاع جان پناه به روش مناسبی به جان پناه مهار شود. ۵- ساخت دودکش با واحد بنایی غیر مسلح در ارتفاع بالاتر از تراز بام مجاز نیست. ۶- چنانچه ارتفاع دودکش بیش از ۱/۵ متر از تراز بام باشد، لازم است دودکش به وسیله عناصر قائم فولادی یا بتن مسلح به گونه مناسبی تقویت و در تراز روی بام مهار شود.

    ۹-۵-۳-۸ بادگیر

    ۱- ساخت بادگیر با واحد بنایی غیر مسلح مجاز نیست، مگر آن که به وسیله عناصر قائم و افقی (کلاف) فولادی یا بتن مسلح به نحو مناسب تقویت شود.

    ۲- بادگیر و عناصر تقویت کننده مورد فوق باید به نحو مناسبی به اعضای سازه ای در تراز بام مهار شوند.

    ۱۰-۵-۳-۸ لوله ها و مجاری توکار

    تعبیه لوله ها و مجاری توکار در عناصر سازه ای، چه به صورت افقی و یا قائم، در صورتی مجاز میباشد که قطر آنها از یک ششم ضخامت عضو سازهای کمتر باشد. این لوله ها و مجاری نباید باعث قطع و یا خم شدن میلگردهای تسلیح شوند. همچنین، تعبیه چند لوله یا مجرا در مجاورت هم مجاز نمی باشد. حداقل فاصله بین دو لوله یا مجرای مجاور ۷۵۰ میلی متر می باشد. چنانچه، به هر دلیل، نیاز به عبور مجرای بزرگتر از یک ششم ضخامت عضو از درون اعضای سازهای باشد، آن قسمت از عضو که مجرا از آن عبور می کند، به عنوان یک انفصال یا بازشو به حساب آمده و ضوابط مربوط به بازشو به آن اعمال می شود.

    ۱۱-۵-۳-۸ عایق رطوبتی

    عایق رطوبتی باید ضوابط مندرج در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و الزامات زیر را برآورده نماید.

    ١- اجرای عایق رطوبتی در موارد زیر لازم است:

    الف – بامهای تخت، شیب دار و قوسی

    ب- ایوانها

    پ- کفها (در تماس با زمین نمناک و کف سرویس ها و آشپزخانه)

    ت- شالوده ها (در تماس با زمین نمناک)

    ج- دیوارهای زیر زمین و دیوارهای در تماس با زمین نمناک

    د) سایر قسمت ها از قبیل کف پنجره های در تماس با محیط اطراف، در پوش و دیوار جان پناه،

    دودکش ها و نماهایی که در معرض بوران قرار می گیرند.

    ۲- اگر عایق کاری با قیر و گونی و یا گونی قیر اندود انجام می شود، باید موارد زیر رعایت شوند:

    الف – ایجاد زیرسازی مناسب برای انجام عایق کاری ضروری است.

    ب- عایق کاری به هنگام بارندگی مجاز نیست.

    پ- عایق کاری بر روی سطوح مرطوب مجاز نیست.

    ت- قیرهای جامد را تا هنگامی که گرم و روانند باید مصرف کرد.

    ج- عایق کاری در هوای سرد (زیر ۴+ درجه سلسیوس) مجاز نیست.

    د- مصرف میخ برای محکم کردن لایه های عایق کاری مجاز نیست.

    ر- لایه های عایق باید از هر طرف حداقل ۱۰۰ میلی متر هم پوشانی داشته و با قیر کاملا به هم چسبانده شوند. در هم پوشانی لایه ها باید لایه های رویی در سمتی قرار گیرند که مطابق شیب بندی انجام شده آب از روی آنها به سمت لایه زیری سرازیر شود.

    س- هنگامی که عایق کاری در بیش از یک لایه انجام می شود، لایه های متوالی عایق باید عمود بر هم قرار گیرند.

    ش- سطوح عایق کاری شده باید پس از تکمیل با لایه محافظی پوشانده شوند.

    ٣- عایق کاری با عایق های رطوبتی آماده، باید مطابق روشهای توصیه شده توسط تولید کنندگان و بر اساس مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان انجام شود.

    ۴- استفاده از کاه گل به عنوان عایق رطوبتی بر روی سقف های آجری قوسی و چوبی مسطح مجاز می باشد.

    ۵- اطراف ساختمان تا فاصله یک متر باید با شیب ۳ درصد برای عدم نفوذ آب برف و باران به دیوار، با بتن سیمانی، بتن آسفالتی یا مصالح مناسب دیگر پوشیده شود.

    ۶- عایق رطوبتی زیر دیوار باید الزامات زیر را رعایت کند.

    الف- لایه عایق رطوبتی باید تا کف های تمام شده بیرونی و درونی ساختمان ادامه یافته و حداقل به اندازه ۱۰۰ میلی متر در کف مهار شود.

    ب- در دیوارهای بیرونی، لازم است تراز اجرای عایق رطوبتی حداقل ۲۰۰ میلی متر بالاتر از تراز کف تمام شده بیرون ساختمان باشد.

    پ – در دیوارهای درونی، مناسب است عایق رطوبتی در تراز کف تمام شده اجرا شود. در صورت اجرای عایق رطوبتی در هر تراز دیگری پایین تر از تراز کف تمام شده، لازم است عایق رطوبتی تا تراز کف تمام شده ادامه یافته و حداقل ۱۰۰ میلی متر در کف مهار شود.

    ۱۲-۵-۳-۸ تاسیسات

    تاسیسات ساختمانهای بنایی باید بر مبنای ضوابط مندرج در مبحث های چهاردهم و شانزدهم مقررات ملی ساختمان طراحی و نصب شوند.

    ۱- کلیه تاسیسات باید در جای خود به اعضای سازه ای و غیر سازهای ساختمان به نحو مناسب مهار شوند.

    ۲- در نصب و اتصال تاسیسات به اعضای سازهای ساختمان نباید هیچ گونه خسارت سازه ای به این اعضا وارد شود.

    ۳- تاسیسات نباید در داخل اعضای سازه ای ساختمان قرار گرفته و یا از درون آنها عبور داده شوند، مگر مواردی که در بند ۸-۳-۵-۱۰ مجاز شده باشند.

    ۶-۳-۸ دیوار محوطه

    در ساخت دیوار محوطه بنایی، الزامات زیر باید رعایت شوند.

    ۱- دیوار محوطه می تواند از انواع بنایی مسلح، بنایی با کلاف و یا بنایی غیر مسلح باشد. ساخت

    دیوار محوطه بنایی غیر مسلح بدون کلاف برای ساختمان های با اهمیت خیلی زیاد و اهمیت زیاد (گروههای خطر پذیری ۱ و ۲ مندرج در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و در معابر پر تردد مجاز نمی باشد.

    ۲- طول پیوسته دیوار محوطه نباید از ۲۰ متر بیشتر باشد. در غیر این صورت، لازم است دیوار توسط درز انقطاع به دو و یا چند قسمت تقسیم شده، به گونه ای که طول هر قسمت از ۲۰ متر بیشتر نباشد.

    ٣- نسبت ارتفاع به عرض دیوار محوطه نباید از ۱۰ بیشتر باشد. ۴- ارتفاع دیوار محوطه بنایی نباید از ۲ متر، برای دیوار بنایی غیر مسلح و ۳ متر، برای دیوار بنایی با کلاف بیشتر باشد. چنان چه ارتفاع دیوار محوطه از ۳ متر بیشتر باشد، لازم است، علاوه بر رعایت الزامات دیگر، دیوار و عناصر مقاومتی آن (میلگرد یا کلاف)، به همراه پی دیوار برای نیروهای جانبی خارج از صفحه محاسبه و طراحی گردند.

    ۵- لازم است در زیر دیوار محوطه، پی بتنی و یا کلاف افقی بتنی زیر دیوار (مطابق بند ۸-۵-۵-۲-۳ و یا بند ۸-۵-۵-۲-۴) تعبیه شود. لازم است پی و یا کلاف زیر دیوار برای مقابله با واژگونی دیوار کنترل شود.

    ۶- در طراحی و اجرای دیوار محوطه از نوع بنایی مسلح، دیوار و پی آن باید برای نیروی افقی خارج از صفحه ناشی از بار زلزله، بار باد و بارهای دیگر محاسبه و طراحی گردد. در طراحی و ساخت دیوار محوطه بنایی مسلح باید ضوابط فصل چهارم این مبحث رعایت شود.

    ۷- در اجرای دیوار محوطه از نوع بنایی با کلاف، باید ضوابط بند ۸-۵-۶-۷ این مبحث نیز رعایت شود.

    Last Updated: 6 ماه ago in مبحث هجدهم – عایق بندی و تنظیم صدا (ویرایش دوم سال ۱۳۹۰), مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:6 PM توسط ستاره سهیل  | 

    8-2-0 مشخصات مصالح و کنترل کیفیت

    مشخصات مصالح و کنترل کیفیت

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)
    • مشخصات مصالح و کنترل کیفیت

    فهرست مطالب

    • ۱-۲-۸ کلیات
    • ۲-۲-۸ مصالح ساختمانی
      • ۱-۲-۲-۸سنگ دانه ها
      • ۲-۲-۲-۸ چسباننده ها
        • ۱-۲-۲-۲-۸ سیمان
        • ۲-۲-۲-۲-۸ آهک
        • ۳-۲-۲-۲-۸ گچ
        • ۴-۲-۲-۲-۸ خاک رس
      • ۳-۲-۲-۸ آب
      • ۴-۲-۲-۸ واحد مصالح بنایی
        • ۱-۴-۲-۲-۸ آجر
        • ۲-۴-۲-۲-۸ بلوک سفالی
        • ۳-۴-۲-۲-۸ بلوک سیمانی
        • ۳-۴-۲-۲-۸ سنگ
      • ۵-۲-۲-۸ فولاد
      • ۶-۲-۲-۸ ملات
        • ۱-۶-۲-۲-۸
        • ۲-۶-۲-۲-۸ موارد کاربرد و ملاحظات ساخت ملات
        • ۳-۶-۲-۲-۸ مقاومت فشاری ملات
      • ۷-۲-۲-۸ دوغاب
      • ۸-۲-۲-۸ افزودنی های ملات و دوغاب
      • ۹-۲-۲-۸ شفته آهکی
      • ۱۰-۲-۲-۸ بتن
      • ۱۱-۲-۲-۸ چوب
    • ۳-۲-۸ ویژگی های مکانیکی مصالح
    • ۴-۲-۸ ارزیابی مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی
      • ۱-۴-۲-۸ روش آزمایش نمونه منشوری
      • ۲-۴-۲-۸ روش تخمین
    • ۵-۲-۸ مدول گسیختگی واحد بنایی
    • ۶-۲-۸ کارآیی مصالح سیمانی

    ۲-۸ مشخصات مصالح و کنترل کیفیت

    ۱-۲-۸ کلیات

    مصالح مصرفی در ساخت ساختمان های مشمول این مبحث باید علاوه بر ویژگی های مندرج در مباحث پنجم، نهم و دهم مقررات ملی ساختمان، دارای مشخصات این فصل نیز باشند. در صورتی که برای مصالحی در این فصل و مباحث پنجم و نهم مقررات ملی ساختمان، ضوابطی تشریح نشده باشد، ویژگی های مصالح باید مطابق با استانداردهای ملی ایران (پیوست ۸-پ-۱) بوده و کیفیت مصالح باید بر مبنای نتایج آزمایش های مناسب تعیین شده و به تأیید مهندس ناظر برسد. در مورد مصالح مصرفی ساختمان های مشمول این مبحث رعایت موارد کلی زیر الزامی است:

    ۱- برای کاهش وزن ساختمان، لازم است تا حد امکان از مصالحی که نسبت مقاومت به وزن آن ها زیاد است برای عضوهای سازه ای و از مصالح سبک برای عضوهای غیر سازهای استفاده شود.

    ۲- کلیه مصالح مصرفی در ساختمان های مشمول این مبحث باید به گونه ای انبار شوند که در زمان

    استفاده تمیز و از نظر فنی برای استفاده مورد نظر، مناسب باشند.

    ۲-۲-۸ مصالح ساختمانی

    ۱-۲-۲-۸سنگ دانه ها

    مصالح سنگی بتن سیمانی و آهکی، باید سخت، تمیز و بادوام بوده و از هر گونه پوسیدگی و لایه های تورم پذیر یا تراکم پذیر (هنگام مجاورت با هوا) و مواد شیمیایی مضر برای بتن و میلگرد و لایه های سست، کلوخههای رسی و ذرات میکا عاری باشد. مشخصات سنگدانه های مصرفی باید با

    موارد عنوان شده در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و استاندارد ملی ایران، شماره ۳۰۲، مطابقت داشته باشد.

    ۲-۲-۲-۸ چسباننده ها

    ۱-۲-۲-۲-۸ سیمان

    با توجه به ملاحظات طراحی و شرایط محیطی، در ساخت ساختمانهای بنایی می توان از سیمان بنایی، سیمان پرتلند نوع یک، دو یا سه، سیمان سربارهای و سیمان پرتلند سربارهای انواع (پس)، (پس -۵) و (س)، سیمان پرتلند پوزولانی، سیمان پرتلند آهکی و سیمان پرتلند سفید استفاده کرد. ویژگی های انواع مختلف سیمان مطابق با استانداردهایی است که در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان اشاره شده است. به دلیل ناسازگاری، اختلاط سیمان با گچ مجاز نمی باشد.

    سیمان بنایی

    سیمانی است که در تهیه انواع ملات و دوغاب مورد استفاده در بنایی غیر مسلح می توان به کار برد (استاندارد ملی ایران، شماره ۱-۳۵۱۶). استفاده از سیمان بنایی در بنایی مسلح و اعضای بتنی و بتن آرمه در ساختمانهای بنایی غیر مسلح، مانند کلافها و پی و همچنین در جایی که میلگرد وجود دارد، مجاز نمی باشد. برای شناسایی سیمان بنایی و پرهیز از مصرف آن در ساخت بتن، این نوع سیمان را رنگی تولید می کنند.

    ۲-۲-۲-۲-۸ آهک

    آهک مصرفی می تواند حسب مورد در ساخت ملات، شفته، بتن آهکی و اندود کاری مورد استفاده قرار گیرد. آهک در انواع زیر برای مصارف ساختمانی استفاده میشود.

    ۱- آهک هیدراته هیدرولیکی (استاندارد ملی ایران، شماره ۴۷۳۸)، عمدتا برای ساخت ملات و شفته آهکی.

    ۲- اهک هیدراته پرداخت (استاندارد ملی ایران، شماره ۴۷۳۷)، عمدتا برای اندود کاری.

    ۳- آهک هیدراته بنایی (استاندارد ملی ایران، شماره ۴۷۳۵)، برای مصارف عمومی بنایی.

    ۴- آهک زنده (استاندارد ملی ایران، شماره ۵۷۱۷). از آهک زنده پیش از شکفته شدن نباید برای مصارف ساختمانی استفاده شود.

    آهک باید به صورت شیر آهک یا دوغاب مصرف شود. ویژگی های آهک باید مطابق با ضوابط مندرج در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و استانداردهای ملی مربوطه باشد.

    ۳-۲-۲-۲-۸ گچ

    گچ عمدتا برای مصارف اندود کاری مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین، از ملات گچ و خاک می توان برای اجرای تاق آجری در سقف های تاق ضربی استفاده کرد. استفاده از گچ در ساخت اعضای سازه ای، چه به تنهایی و یا به صورت مخلوط با سیمان، مجاز نمی باشد، ولی استفاده از ملات گچ برای چسباندن قطعات بنایی غیر سازهای مجاز است. گچ مورد استفاده در کارهای بنایی باید با ضوابط مندرج در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و استانداردهای ملی مربوطه، از جمله استاندارد ملی ایران (شماره ۱-۱۲۰۱۵)، مطابقت داشته باشد.

    ۴-۲-۲-۲-۸ خاک رس

    خاک رس مصرفی باید عاری از مواد آلی، ریشه گیاهان و سایر بقایای نباتی باشد و خاصیت واگرایی نداشته باشد.

    ۳-۲-۲-۸ آب

    آب مصرفی باید بر اساس استاندارد ملی ایران، شماره ۱۴۷۴۸، تمیز و صاف بوده و عاری از مقادیر زیان آور روغنها، اسیدها، قلیایی ها، نمکها، مواد قندی، مواد آلی یا مواد دیگری باشد که ممکن است به کارهای ساختمانی به ویژه بتن، ملات ها، میلگردها و سایر اقلام مدفون در کار آسیب برسانند. آب زلال، بی بو، بی رنگ و بدون طعم را می توان در ساخت بتن و ملات مورد استفاده قرار داد. مصرف آبی که دارای خزه است برای ساختن بتن و ملات مناسب نیست. همچنین آب گل آلود را باید قبل از مصرف از میان حوضچه های ته نشین گذراند و یا با روش های دیگر تصفیه کرد.

    ۴-۲-۲-۸ واحد مصالح بنایی

    واحدهای مصالح بنایی بر حسب شکل ظاهری به سه نوع تقسیم میشود:

    الف- واحدهای مصالح بنایی توپر

    ب- واحدهای مصالح بنایی سوراخدار

    پ- واحدهای مصالح بنایی توخالی (انواع ۱، ۲ و ۳) ضوابط هندسی واحدهای مصالح بنایی در جدول ۸-۲-۱ آمده است.

    در مناطق با خطر نسبی زلزله خیلی زیاد و زیاد به آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله، استاندارد ۲۸۰۰ رجوع شود)، واحدهای مصالح بنایی توخالی که در دیوارهای سازهای مورد استفاده قرار می گیرند باید دارای شرایط زیر باشند: ۱- واحدهای مصالح بنایی توخالی نوع ۲ و ۳، تنها در دیوارهای غیر سازهای مجاز است.

    ۲- در واحدهای مصالح بنایی سوراخدار و توخالی، سوراخها باید عمود بر سطح بزرگ واحد مصالح بنایی و به طور یکنواخت در سطح آن توزیع شوند. در آجرهای رسی اندازه سوراخهای مربعی و قطر سوراخهای دایره ای باید حداکثر به ۲۵ میلی متر محدود شود و ضخامت پوسته بیش از ۱۵ میلی متر و جداره داخلی بین دو سوراخ بیش از ۱۰ میلی متر باشد. در صورت تأمین نشدن شرایط فوق، بکار بردن این واحدهای مصالح بنایی فقط در دیوارهای غیر سازهای مجاز است.

    ۳- جان آجر توخالی باید در کل عرض واحد مصالح بنایی امتداد یابد. واحدهای مصالح بنایی بر حسب ساختار، کاربرد و نوع ماده به انواع: أجر (رسی، ماسه آهکی، بتنی و سبک)، بلوک بتنی و سفالی و سنگ تقسیم می شوند.

    ۱-۴-۲-۲-۸ آجر

    آجر، بر اساس مواد خام استفاده شده در ساخت، به انواع زیر تقسیم می شود:

    الف) آجر رسی، شیلی، شیستی و مارنی: آجری است که از پختن خشت خام رسی یا مخلوط مرطوب فشرده شده شیل، شیست و مارن به دست می آید. از این نوع آجر در ساخت اعضای سازهای و غیرسازهای، از جمله نما، استفاده می شود (استانداردهای ملی ایران، شماره ۷ و ۱۴۵۰۷).

    ب) آجر ماسه آهکی: آجری است که از مخلوط ماسه سیلیسی با سیلیکاتی و آهک ساخته می شود. از این نوع آجر در ساخت اعضای سازه ای و غیرسازهای، از جمله نما، استفاده می شود.|

    پ) آجر بتنی: نوعی بلوک سیمانی توپر است که در اندازه های آجر ساخته شده و در ساخت اعضای سازهای و غیر سازهای و هم چنین کف سازی استفاده می شود (استاندارد ملی ایران، شماره ۱۶۲۱۱).

    ت) آجر سبک: آجری است که از مواد رسی و افزودنی های هوازا ساخته شده و در ساخت اعضای غیرسازه ای و به عنوان پرکننده در اعضای سازهای استفاده می شود. ویژگیهای انواع مختلف أجر باید مطابق با ضوابط و استانداردهایی باشد که در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان آورده شده است. در مواردی که به عنوان و شماره استانداردها در این فصل و یا در مبحث پنجم اشاره نشده باشد، استاندارهای ملی ایران و در غیر این صورت استانداردهای معتبر خارجی ملاک عمل می باشند. علاوه بر این، موارد زیر نیز باید رعایت شوند:

    ۱- أجر باید کاملا پخته، یک پارچه و سخت باشد و هرگاه با یک آجر به آجر دیگر ضربه ای وارد آید، صدای مشخص زنگداری تولید شود.

    ۲- استفاده از تکه آجر، شامل: سه چارک یا سه قد (سه چهارم آجر)، نیمه (نصف آجر)، چارک یک چهارم آجر) و کلوک ( پاره آجر) در جایی که استفاده از آجر کامل یا آجر با اندازه بزرگتر مقدور نباشد، مجاز است

    ۳- آجر از هر نوع باید در زمان اجرا کاملا تمیز و زنجاب باشد.

    ۴- مقاومت فشاری آجر، که در اعضای سازهای مورد استفاده قرار می گیرد، باید منطبق با مشخصات طراحی و حداقل ۵ مگاپاسکال باشد.

    ۵- چگالی حقیقی هر دو نوع آجر توپر و سوراخ دار، بجز آجر سبک، نباید از ۱۷۰۰ و چگالی ظاهری آنها از ۱۳۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب کمتر باشد. چگالی ظاهری آجر سبک نباید از ۱۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب بیشتر باشد. ۶- آجرنما باید عاری از معایب ظاهری مانند ترک خوردگی، شوره زدگی، آلوئک و نظایر آن باشد.

    ۷- درصد جذب آب برای آجرهای در مجاورت آب مانند آجرهای نما نباید بیش از ۵ درصد باشد.

    ۲-۴-۲-۲-۸ بلوک سفالی

    بلوکهای سفالی توخالی شامل بلوک سفالی دیواری و بلوک سفالی سقفی می باشند.

    الف) بلوک دیواری بلوک های سفالی دیواری به دو دسته تقسیم می شوند:

    ١- بلوک سفالی با سوراخهای قائم، مطابق با ویژگیهای مندرج در استاندارد ملی ایران، شماره ۷۱۲۱، به دو صورت باربر و غیر باربر استفاده می شود. برای استفاده از بلوک سفالی به عنوان عنصر باربر در اعضای سازهای لازم است سوراخ های بلوک با بتن، ملات یا دوغاب کاملا پر شوند.

    ۲- بلوک سفالی با سوراخ های افقی، مطابق با ویژگیهای مندرج در استاندارد ملی ایران، شماره ۷۱۲۲، صرفا به صورت غیر باربر در اعضای غیر سازهای مورد استفاده قرار می گیرد.

    ب) بلوک سقفی:

    بلوک سفالی سقفی توخالی، مطابق با ویژگی های مندرج در استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۲۹۰۹، به عنوان پرکننده در سقف تیرچه بلوک استفاده میشود.

    ۳-۴-۲-۲-۸ بلوک سیمانی

    بلوک های سیمانی به دو صورت توخالی (سوراخ دار) و توپر تولید و مورد استفاده قرار می گیرند. بلوک های سیمانی توخالی شامل بلوک سیمانی دیواری و بلوک سیمانی سقفی می باشند.

    الف) بلوکهای توخالی دیواری:

    بلوک های سیمانی توخالی که در ساختمان مصرف می شود باید مطابق با ویژگی های مندرج در استاندارد ملی ایران، شماره ۷۷۸۲ و موارد زیر باشند:

    ١- بلوک های ساخته شده از شن و ماسه طبیعی رودخانه ای یا شکسته، دارای وزن ویژه معمولی و در حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب هستند. بلوک های با وزن ویژه کمتر از ۱۷۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب را سبک به حساب می آورند. در صورتی که وزن ویژه بلوک بین ۱۷۰۰ و ۲۰۰۰ کیلوگرم در متر مکعب باشد آنرا نیمه سبک به شمار می آورند. ۲- برای بلوکهای سیمانی مورد استفاده در دیوار باربر، خلاصه ضوابط ضخامت جان ها و پوسته ها در جدول ۸-۲ -۲ آمده است.

    ۳- مخلوط بتن مصرفی در ساخت بلوک باید از یک پیمانه سیمان پرتلند و ۳/۵ پیمانه شن (به درشتی حداکثر نصف ضخامت نازک ترین دیواره بلوک) و ۲/۵ پیمانه ماسه و ۱۵۰-۱۳۰ لیتر آب برای بتن لرزیده یا ۱۸۰-۱۶۰ لیتر آب برای بتن نلرزیده در هر متر مکعب تشکیل شده باشد، اختلاط می تواند با دست یا ماشین انجام شود.

    ۴- بلوک سیمانی توخالی به دو صورت باربر و غیرباربر استفاده می شود. برای استفاده از بلوک سیمانی به عنوان عنصر باربر در اعضای سازه ای، لازم است سوراخ های بلوک با بتن با ملات کاملا پر شوند.

    (۱) برای بلوک های سیمانی کاملا دوغاب شده ضخامت پوسته و جان نباید کمتر از ۱۶ میلی متر باشد

    (۲) برای بلوکهای سیمانی با فاصله بین جانها کمتر از ۲۵ میلی متر، حداقل ضخامت جان ۲۰ میلی متر می باشد.

    (۳) بلوکهای سیمانی دوغاب شده کامل یا به شکل جزئی، از این ضوابط مستثنی هستند. در این موارد برای محاسبه ضخامت جان معادل باید طول دوغاب شده از طول بلوک کسر شود.

    ب) بلوکهای توخالی سقفی:

    بلوکهای سیمانی مورد استفاده در سقف تیرچه بلوک باید مطابق با ویژگی های مندرج در استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۲۹۰۹ ساخته شوند. ضخامت پوسته و جان بلوک سقفی باید حداقل ۱۵ میلی متر و عرض تکیه گاه بلوک سقفی بر روی تیرچه دست کم ۲۰ میلی متر باشد.

    پ) بلوکهای تو پر سبک:

    استفاده از بلوک های سیمانی توپر سبک، از جمله: بلوک بتن هوادار اتوکلاو شده یا بتن گازی استاندارد ملی ایران، شماره ۸۵۹۳) و بلوک بتنی سبک اسفنجی (استاندارد ملی ایران، شماره ۱۴۵۰۴)، در ساخت اعضای غیر سازهای مجاز است.

    ۳-۴-۲-۲-۸ سنگ

    الف) ویژگی های سنگ مصرفی

    ۱- سنگهایی که در ساخت اعضای باربر مانند دیوارهای باربر، دیوارهای حائل و شالوده ها به کار برده می شوند باید از نظر ظاهر یکنواخت و بدون ترک، رگه های سست و سایر کانی هایی باشند که بر اثر عوامل جوی و هوازدگی خراب شده و به استحکام آنها لطمه می زنند.

    ۲- استفاده از قلوه سنگ مجاز نیست مگر اینکه به صورت شکسته و در ابعاد مورد نظر این فصل مصرف شود.

    ٣- ابعاد قطعه سنگ مصرفی باید حداقل ۱۵۰ میلی متر و حداکثر به اندازه پهنای دیوار باشد. استفاده از سنگهای کوچکتر فقط به عنوان پر کننده مجاز است.

    ۴- استفاده مجدد از سنگهای مصرف شده در صورتی که با شرایط این فصل منطبق باشند مجاز است.

    ۵- سنگهای مصرفی در اقلیم های سرد باید در برابر یخبندان پایدار بوده و ضوابط مندرج در استانداردهای مربوطه، از جمله استاندارد ملی ایران، شماره ۱۴۹۵۹، را تأمین نمایند.

    ب) حداقل ضوابط لازم برای سنگ های مصرفی

    مقاومت فشاری سنگ مورد استفاده در عضو بنایی باربر نباید کمتر از ۱۵ مگاپاسکال باشد. جذب آب سنگهای رگی حداکثر ۵٪ و ضریب افت مقاومت سنگ در آب، در مورد سنگهای باربر و نما دست کم ۷۰% است. جذب آب مجاز برای سنگهای آهکی متراکم ۱۵، سنگهای آهکی متخلخل ۲۵٪ و در مورد توفها ۳۰٪ تعیین شده است.

    تعریف: ضریب افت مقاومت سنگ در آب عبارت است از نسبت مقاومت فشاری نمونه خیس شده در آب به مدت حداقل ۲۴ ساعت به مقاومت فشاری همان سنگ در حالت خشک.

    ۵-۲-۲-۸ فولاد

    الف) میلگرد

    ١- ویژگیهای میلگردهای گرم نورد شده فولادی باید مطابق با استاندارد ملی ایران، شماره ۳۱۳۲ و مبحث پنجم و نهم مقررات ملی ساختمان و میلگردهای فولادی تولید شده به روش کشش سرد باید مطابق با استاندارد ملی ایران، شماره ۱۱۵۵۸ و مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و میلگردهای گالوانیزه باید مطابق با استانداردهای معتبر بین المللی باشند. ۲- میلگردهای فولادی باید تمیز و عاری از پوسته های رنگ، روغن، گرد و خاک و هر نوع آلودگی و دیگر باشند.

    ب) فولادهای ساختمانی

    ١- قطعات فولادی اعم از نیمرخهای نورد شده و ورق باید از نواقصی که به مقاومت یا شکل ظاهری آنها لطمه می زند، عاری باشند. استفاده از قطعات زنگ زده و پوسته پوسته شده مجاز نیست، مگر اینکه به وسیله ماسه پاشی یا برس زنی کاملا تمیز شوند. در این حالت، چنانچه سطح مقطع نیمرخ ها ضعیف شده باشد، سطح واقعی ضعیف شده باید در محاسبات منظور شود.

    ٢- خواص فولادهای ساختمانی باید مطابق مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان و استانداردهای ملی ایران، از جمله استانداردهای شماره ۳۶۹۴، ۱۳۹۶۸ و ۱۴۴۸۴ باشد.

    پ) اتصال دهنده ها

    بستهای دیوار و مهارهایی که با سیم های فولادی ساخته می شوند و دیگر بستها و مهارهای فولادی، باید مطابق با استانداردهای ملی ایران و یا در صورت عدم وجود استاندارد ملی باید مطابق با استاندارهای معتبر بین المللی تهیه و استفاده شوند. بستها و مهارهای ساخته شده از مس، برنج یا دیگر فلزات مقاوم در برابر خوردگی باید دارای مقاومت تسلیم حداقل برابر با ۲۰۰ مگاپاسکال باشند.

    ت) شبکه فولاد جوش شده

    شبکه فولادی جوش شده باید مطابق با استاندارد ملی ایران باشد.

    ۶-۲-۲-۸ ملات

    ملات تازه، ماده ای است خمیری که از اختلاط ماده چسباننده، مانند خمیر سیمان، و ماده پرکننده، مانند سنگدانه ریز، ساخته شده و در صورت نیاز به مشخصات ویژه کاربری، از مواد افزودنی در آن استفاده می شود. از ملات برای چسباندن واحدهای مصالح بنایی به یکدیگر، تامین بستری برای توزیع بار، اندودکاری، نماسازی و بندکشی استفاده می کنند. برای ساخت و استفاده از ملات باید ضوابط این بخش و ضوابط مندرج در مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان اعمال شوند.

    ۱-۶-۲-۲-۸

    انواع ملات ملاتهای مورد استفاده در ساختمان های بنایی موضوع این مبحث به انواع زیر تقسیم می شوند.

    الف) ملات ماسه – سیمان:

    این ملات متشکل از ماسه و سیمان با عیار حداقل ۲۰۰ کیلوگرم سیمان در متر مکعب ملات می باشد. رعایت موارد زیر برای ملات ماسه سیمان ضروری است:

    ۱- برای زودگیر کردن ملات ماسه سیمان نباید به آن گچ افزوده شود.

    ۲- برای شمشه گیری ملات ماسه سیمان نباید از گچ استفاده نمود.

    ب) ملات ماسه – سیمان – آهک (با تارد):

    این ملات متشکل از ماسه، سیمان و آهک با عیار حداقل ۱۰۰ کیلوگرم سیمان و ۱۲۵ کیلوگرم آهک در متر مکعب ملات می باشد.

    پ) ملات گچ و خاک (گل و گچ):

    این ملات متشکل از خاک رس و ماسه) و گچ با نسبت وزنی ۱ به ۱ می باشد.

    ت) ملات بنایی: این ملات مخلوطی است از چسباننده های غیر آلی، سنگدانه، آب و برخی افزودنیها و عمدتا در نازک کاری ساختمان، مانند بند کشی، مورد استفاده قرار می گیرد.

    ۲-۶-۲-۲-۸ موارد کاربرد و ملاحظات ساخت ملات

    ١- ملات ماسه – سیمان در ساخت دیوار (یا جرز و با ستون) آجری، بلوک سیمانی و سنگی استفاده میشود.

    ۲- ملات ماسه سیمان – آهک صرفا در ساخت دیوار (یا جرز و یا ستون) آجری استفاده می شود.

    ۳- برای اجرای جان پناه بام و بالکن و قسمت طرهای دودکش ها باید منحصرا از ملات ماسه سیمان استفاده شود.

    ۴- ملات گچ و خاک، به علت زودگیر بودن، برای اجرای سقف های تاق ضربی استفاده می شود.

    ۵- استفاده از ملات های آهکی و گلی در ساخت عناصر بنایی مجاز نمی باشد. از این ملاتها می توان در اندود کاری، نماسازی و بندکشی استفاده نمود.

    ۶- برای اندازه گیری نسبت مواد تشکیل دهنده ملات باید از ابزار دقیق اندازه گیری وزنی و یا حجمی استفاده شود.

    ۷- برای اختلاط ملات های سیمانی (ماسه سیمان و باتارد)، باید تا حد ممکن از دستگاههای مخلوط کن استفاده شود.

    ۸- ملات هایی که سفت شده اند را نباید با افزودن آب، دوباره در هم آمیخت و استفاده نمود.

    ۳-۶-۲-۲-۸ مقاومت فشاری ملات

    به لحاظ مقاومتی، مطابق استاندارد ملی ایران، شماره ۲-۷۰۶، ملاتها به چهار گروه ملات خیلی قوی (M۲۰)، ملات قوی (M۱۵)، ملات متوسط (M۱۰) و ملات ضعیف (M۱-M۵) و به شرح زیر تقسیم میشوند.

    الف) ملات خیلی قوی: این ملات دارای مقاومت فشاری ۲۸ روزه برابر یا بیش از ۲۰ مگاپاسکال بوده و برای ساخت عناصر بنایی در زیر سطح زمین استفاده میشود.

    ب) ملات قوی: این ملات دارای مقاومت فشاری ۲۸ روزه برابر یا بیش از ۱۵ مگاپاسکال بوده و برای دیوارهایی که به مقاومت خمشی زیاد نیاز دارند و برای جان پناهها و دودکش ها استفاده میشود.

    پ) ملات متوسط: این ملات دارای مقاومت فشاری ۲۸ روزه برابر با بیش از ۱۰ مگاپاسکال بوده و برای ساخت عناصر بنایی معمولی استفاده میشود.

    ت) ملات ضعیف: ملات با مقاومت کم که فقط برای نازک کاری مورد استفاده قرار می گیرد. تبصره: مقاومت فشاری ملات سازهای (خیلی قوی، قوی و متوسط) نباید از مقاومت فشاری واحد های مصالح بنایی مورد استفاده کمتر باشد.

    ۷-۲-۲-۸ دوغاب

    دوغاب، ماده ای است روان، که از اختلاط ماده چسباننده، مانند سیمان و سنگ دانه ریز و آب کافی ساخته می شود. از دوغاب برای پر کردن بین عناصر بنایی و یا تقویت آنها استفاده شده و به دو نوع دوغاب بنایی و دوغاب سیمانی تقسیم میشود.

    الف) دوغاب بنایی

    این نوع دوغاب در ساختمانهای بنایی به عنوان پر کننده بین عناصر بنایی کاربرد دارد. انواع دوغاب، مقاومت فشاری آن، نسبت اختلاط مصالح مورد استفاده در آن و بقیه ویژگی ها باید مطابق استاندارد ملی ایران، شماره ۸۸۷۱، باشد.

    ب) دوغاب سیمانی

    دوغاب سیمانی برای تقویت عناصر بنایی مورد استفاده قرار می گیرد. پس از ساخت هر پنج ردیف أجر (و یا معادل آن بلوک سیمانی و یا سنگ)، عمل دوغاب ریزی سیمانی انجام می شود و این عمل باید تا پایان ساخت کامل عنصر بنایی ادامه یابد. موارد زیر باید در دوغاب ریزی مورد توجه قرار گیرد:

    ١- دوغاب سیمانی باید به نسبت حجمی یک سیمان و یک ماسه ساخته شود.

    ٢- دوغاب سیمانی باید در کمترین زمان ممکن بعد از اختلاط و پیش از آغاز گرفتن سیمان مصرف شود.

    ۳- استفاده از دوغاب سیمانی که در آن گیرش سیمان اتفاق افتاده و سخت شده، مجاز نیست. همچنین، نباید از دوغابی که از شروع اختلاط آن بیش از ۱/۵ ساعت گذشته است، استفاده شود.

    ۴- لازم است از یخ زدن دوغاب سیمانی حداقل تا ۲۴ ساعت پس از اجرا، جلوگیری شود.

    ۸-۲-۲-۸ افزودنی های ملات و دوغاب

    الف) مخلوطهای ضدیخ: مایعات ضد یخ، نمکها یا سایر مواد مشابه نباید در ملات یا دوغاب بکار روند.

    ب) هوادهی: استفاده از مواد هوازا برای ساخت دوغاب و ملات، در مناطق سردسیر که خطر یخ زدگی وجود دارد، مجاز می باشد.

    پ) رنگها: فقط اکسید معدنی خالص، کربن سیاه یا رنگهای پلاستیکی را می توان در ساخت ملات یا دوغاب بکار برد. مقدار کربن سیاه موجود باید به حداکثر ۳ درصد وزن سیمان محدود شود.

    ۹-۲-۲-۸ شفته آهکی

    از شفته آهکی برای تقویت لایه های زیر پی استفاده میشود. در ساخت و استفاده از شفته آهکی موارد زیر باید منظور شود:

    ۱- مقدار آب لازم برای شفته آهکی بستگی به کارآیی و مقاومت مورد نیاز دارد. با حفظ کارآیی مورد نیاز، هر اندازه آب کمتر مصرف شود مقاومت بیشتری حاصل می شود.

    ۲- مقدار آهکی که در ساختن شفته آهکی باید مصرف شود بستگی به مقاومت مورد نیاز و مقدار خاک رس دارد.

    ٣- وجود دانه های سنگی درشت در شفته، مشروط بر اینکه مجموعه دانه بندی مناسبی داشته باشد، بلامانع است.

    ۴- بهترین خاک برای ساختن شفته آهکی، خاک با دانه بندی پیوسته است که ریزدانه آن از ۲۵ درصد و خاک رس آن از ۱۵ درصد خاک کمتر نباشد.

    ۵- کاهش حجم ناشی از خشک شدن شفته آهکی، که به سبب وجود خاک رس و آب زیاد اتفاق می افتد، باید مورد توجه قرار گیرد.

    ۱۰-۲-۲-۸ بتن

    بتن مخلوطی از سیمان، سنگدانه، آب و افزودنیها می باشد که در ساخت پی، کلاف بتنی و هسته های بتنی بنایی مسلح استفاده می شود. کیفیت بتن از نظر مقاومت، پایایی و سایر نیازهای ویژه محیطی باید با ضوابط مندرج در مبحث پنجم و مبحث نهم مقررات ملی ساختمان و ضوابط زیر مطابقت داشته باشد.

    ١- حداقل عیار سیمان ۲۵۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن می باشد.

    ۲- حداقل مقاومت فشاری ۲۸ روزه بتن مورد استفاده در کلافها ۲۰ مگاپاسکال می باشد.

    ٣- حداقل مقاومت فشاری ۲۸ روزه بتن مورد استفاده در پی ۲۰ مگاپاسکال می باشد.

    ۴- حداقل مقاومت فشاری ۲۸ روزه بتن مورد استفاده در بنایی مسلح ۲۰ مگاپاسکال می باشد.

    ۵- برای پی سازی استفاده از بتن خرده سنگی با مصرف حداقل ۷۰ درصد بتن با مقاومت فشاری ۲۸ روزه ۲۰ مگاپاسکال و ۳۰ درصد سنگ لاشه یا خرده سنگ، مجاز است.

    ۱۱-۲-۲-۸ چوب

    در ساختمان های مصالح بنایی از چوب عمدتا در ساخت سقف های شیبدار و اعضای غیر سازهای مانند پلکان، در و پنجره و نما یا کف پوش داخلی استفاده می شود. چوب مورد استفاده باید علاوه بر برآورده کردن الزامات مبحث پنجم مقررات ملی ساختمان، دارای ضوابط زیر باشد:

    ۱- چوب مصرفی باید عاری از معایب خشک شدن، رگه های معدنی، شیره گیاهی و دیگر معایب، مندرج در استاندارد ملی ایران، شماره ۱۲۷۵، باشد.

    ۲- رطوبت الوارهای مصرفی باید با شرایط اقلیمی و مورد مصرف تناسب داشته باشد.

    ٣- خصوصیات فیزیکی و مکانیکی چوب های طبیعی، در انواع مختلف گونه های چوب و در جهات طولی، شعاعی و مماسی تنه درخت با یکدیگر متفاوتند، بنابراین، هنگام مصرف باید به این عوامل توجه کرد.

    ۴- لازم است ارزیابی کار کرد تیرهای چوبی باربر که در عضو ساختمانی تحت خمش قرار می گیرند. تحت الزامات و روش های آزمون استاندارد ملی ایران، شماره ۱- ۲۲۳۸۹ انجام پذیرد.

    ۵- چوب مصرفی باید با استفاده از مواد مناسب در برابر تهاجم موریانه ایمن شده باشد و در برابر پوسیدگی محافظت شود.

    ۳-۲-۸ ویژگی های مکانیکی مصالح

    ویژگیهای مکانیکی مصالح را می توان مقادیر مندرج در جدول ۸-۲-۳ در نظر گرفت. در صورت لزوم، مقادیر واقعی را می توان با استفاده از آزمون بر مبنای استاندارهای ملی ایران و در صورت عدم وجود استاندارد ملی، با استفاده از استاندارهای معتبر به دست آورد. در صورت به دست آوردن ویژگی های مکانیکی توسط آزمون، نتایج حاصل نباید بیش از ۲۵ متفاوت با مقادیر مندرج در جدول ۸-۲-۳ در نظر گرفته شوند.

    ۴-۲-۸ ارزیابی مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی

    مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی (۷)، حداقل مقاومت فشاری در نظر گرفته شده در طراحی برای واحد بنایی (منشور واحدهای مصالح بنایی و ملات) می باشد. ارزیابی مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی بر مبنای یکی از دو روش: آزمایش نمونه منشوری و روش تخمین به شرح زیر است

    ۱-۴-۲-۸ روش آزمایش نمونه منشوری

    آزمایش نمونه منشوری مطابق با استاندارد ملی ایران با استانداردهای معتبر دیگر انجام میشود. مقاومت فشاری واحد بنایی که بر مبنای نمونه های منشوری تعیین می شود، باید مساوی یا بیشتر از مقاومت مشخصه “. باشد. این مقاومت بر مبنای آزمایش نمونه ۲۸ روزه می باشد. آزمایش نمونه منشوری واحد بنایی باید با شرایط زیر انجام شود:

    ۱- یک مجموعه پنج تایی از نمونه های منشوری واحد بنایی قبل از اجرا ساخته و مطابق استاندارد ملی ایران آزمایش شوند. مصالح مورد استفاده در ساخت نمونه ها از همان مصالحی انتخاب شوند که در ساخت ساختمان مورد استفاده قرار خواهد گرفت. نمونه ها باید تحت نظر مهندس ناظر در یک موسسه مجاز ساخته و آزمایش شوند.

    ۲- در صورتی که کل تنش های مجاز در طراحی مورد استفاده قرار گیرند، در حین اجرا برای هر ۴۵۰ مترمربع از مساحت دیوار، یک سری سه تایی از نمونه های منشوری، مطابق ضوابط استاندارد ملی ایران ساخته و آزمایش شوند. حداقل یک سری سه تایی از نمونه های منشوری برای هر ساختمان لازم است.

    ۳- در صورتی که نصف تنش های مجاز در طراحی مورد استفاده قرار گیرد، ساخت و آزمایش نمونه های کارگاهی لازم نیست. اخذ گواهی تامین کننده مصالح مبنی بر تایید مقاومت فشاری مشخصه fm در حین یا قبل از تحویل مصالح به محل اجرا لازم است تا اطمینان حاصل شود که مصالح مورد استفاده در اجرا، همانند مصالحی است که برای ساخت نمونه های منشوری، قبل از اجرا مشخص شده است.

    تبصره: هنگامی که مهندس ناظر در انطباق مقاومت فشاری واحد بنایی اجرا شده، با مقاومت فشاری مشخصه مورد نظر تردید کند، برای کنترل مقاومت لازم است نمونه های منشوری از واحد بنایی اجرا شده استخراج و مطابق مورد ۲ بند ۸-۲-۴-۱ آزمایش شوند.

    ۲-۴-۲-۸ روش تخمین

    در این روش، مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی، با توجه به مقاومت فشاری مشخصه واحد مصالح بنایی و نوع ملات مصرفی (بند ۸-۲-۲-۶-۳)، بر اساس جدول ۸-۲-۴ برای آجر رسی و جدول ۸-۲۵ برای بلوک سیمانی تخمین زده می شود. مقاومت فشاری واحدهای مصالح بنایی سوراخ دار و توخالی، بر مبنای حداقل مساحت خالص محاسبه می شود. اگر واحدهای مصالح بنایی توخالی با دوغاب پر شود، دوغاب باید با ضوابط استاندارد ملی ایران (۸۸۷۱) مطابقت داشته باشد.

    ۵-۲-۸ مدول گسیختگی واحد بنایی

    مدول گسیختگی واحد بنایی با توجه به نوع مصالح بنایی، امتداد تنش و نوع ملات مصرفی (بند ۸-۲۳-۶-۲) بر اساس جدول ۸-۲-۶ تخمین زده می شود.

    ۶-۲-۸ کارآیی مصالح سیمانی

    کارآیی مصالح سیمانی، شامل: بتن، ملات ماسه سیمان و دوغاب سیمان (گروت)، بر مبنای میزان نشست آزمایش اسلامپ، باید در محدوده های زیر قرار داشته باشد.

    بتن: ۵۰ تا ۱۵۰ میلی متر

    ملات: ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلی متر

    دوغاب: ۲۰۰ تا ۲۷۰ میلی متر

    Last Updated: 6 ماه ago in مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:5 PM توسط ستاره سهیل  | 

    8-1-0 کلیات

    کلیات

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)
    • کلیات

    فهرست مطالب

    • ۱-۱-۸
    • ۲-۱-۸
    • ۳-۱-۸ تعریف ها
    • ۴-۱-۸

    ۱-۸ کلیات

    ۱-۱-۸

    هدف هدف از این مبحث، ارائه حداقل ضوابط و مقرراتی است که با رعایت آنها میزان مناسبی از مقاومت، پایداری، بهره برداری، پایایی و یکپارچگی در ساختمانهای با مصالح بنایی، مطابق تعاریف زیر، جهت حصول اهداف مقرر در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، به دست می آید.

    الف – مقاومت: منظور از مقاومت آن است که، ساختمان و اعضای آن در طول عمر مفید ساختمان بارهای وارده را به خوبی تحمل کنند و آسیب قابل ملاحظه نبینند.

    ب- پایداری: منظور از پایداری آن است که حالت تعادل بین بارهای وارده به ساختمان، در جزء و یا کل، تحت تاثیر تغییر شکل های ایجاد شده در آن دچار اختلال نشده و پیکره اصلی ساختمان و اعضای آن حفظ شده و دچار فروریزش نشوند.

    پ- بهره برداری: منظور از بهره برداری آن است که ساختمان عملکرد مورد انتظار خود را در طول عمر مفید ساختمان حفظ کند و افزایش تغییر شکل ها یا ترک خوردگیها و ارتعاشات زیاد، مانعی برای استفاده کنندگان ایجاد نکند.

    ت – پایایی: منظور از پایایی آن است که مصالح تشکیل دهنده شامل واحدهای مصالح بنایی، ملات، فولاد و بتن و ترکیب آنها چنان در نظر گرفته شوند که با شرایط محیط و بهره برداری سازگاری کافی داشته باشند و شرایط موجود محیط موجب فرسودگی و یا انهدام زود هنگام آنها نشود.

    ث – یکپارچگی: منظور از یکپارچگی آن است که اعضای ساختمان و اتصالات بین آنها چنان تنظیم شوند که یک یا چند مسیر مناسب برای عبور بارهای وارده به سمت شالوده فراهم شده و همبستگی کل ساختمان تامین شود.

    ۲-۱-۸

    دامنه کاربرد این مبحث شامل ضوابط طراحی مهندسی و ساخت ساختمانهای بنایی است و برای آن دسته از اعضای سازه ای و غیر سازهای تدوین شده است که در ساخت آنها از مصالح بنایی استفاده می شود. مصالح مصرفی در ساخت ساختمانهای بنایی باید ضوابط مندرج در این مبحث را دارا باشند و باید طوری انتخاب شوند که ضوابط طراحی از نظر ایمنی، عملکرد سازه ای، پایایی و شکل ظاهری سازه با توجه کافی به شرایط محیطی تأمین شود.

    استانداردهای پذیرفته شده در این مبحث، استانداردهای ملی ایران است و باید در همه زمینه ها به آنها رجوع شود. اگر در مورد پاره ای از مسائل اشاره شده در این مبحث، استانداردهای داخلی تهیه نشده باشد، استانداردهای معتبر بین المللی باید ملاک عمل قرار گیرد.

    ضوابط کلی و مقررات مربوط به ساختمانهای بنایی باید در چارچوب مفاد مندرج در این مبحث و سایر مباحث مرتبط مقررات ملی ساختمان باشد.

    این مبحث از مقررات ملی ساختمان شامل ساختمان های زیر می باشد:

    الف – ساختمان بنایی مسلح

    ساختمان بنایی مسلح ساختمانی است که با آجر، سنگ یا بلوک سیمانی یا ترکیبی از آنها ساخته شده و در آن میلگردهای فولادی به همراه مصالح بنایی برای تحمل نیرو به کار می روند. در این ساختمان ها معمولا از واحد بنایی برای تحمل فشار و از میلگردهای فولادی برای تحمل کشش استفاده میشود.

    ب- ساختمان بنایی با کلاف

    ساختمانی است که با آجر، سنگ یا بلوک سیمانی یا ترکیبی از آنها ساخته شده و در آن تمام بارهای قائم و نیروهای جانبی توسط دیوارها تحمل می شوند. کلاف در این ساختمان ها با نقش محصور کنندگی خود باعث افزایش یکپارچگی ساختمان می شود.

    ۳-۱-۸ تعریف ها

    در این مبحث، واژه ها و عبارت های تعریف شده به صورت زیر مورد استفاده قرار می گیرند و در مورد سایر اصطلاحات، مفهوم عام آنها مورد نظر است.

    آجر

    نوعی از مصالح بنایی میباشد که در گونه های رسی، شیلی و شیستی، مارنی، ماسه آهکی، بتنی و در شکل های گوناگون تولید شده و در ساخت واحد بنایی از آن استفاده میشود.

    آجر راسته

    آجری است که در چینش عضو بنایی در امتداد عضو قرار می گیرد.

    آجر کله

    آجری است که در چینش عضو بنایی عمود بر امتداد عضو قرار می گیرد.

    آجر نما

    آجری است که به طور ویژه برای نمای ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.

    ابعاد مشخصه

    به ابعادی از اجزای ساختمان مانند آجر و بند گفته می شود که کلیه محاسبات ابعاد بر مبنای آنها صورت می گیرد.

    ابعاد اسمی واحد مصالح بنایی

    ابعاد اسمی واحد مصالح بنایی برابر است با ابعاد مشخصه، به اضافه نصف ضخامت بند یا بندهایی که در اطراف آن قرار دارد (به تعریف واحد مصالح بنایی مراجعه شود).

    ابعاد واقعی

    ابعاد واقعی عبارت است از ابعاد اندازه گیری شده اجزاء بنایی مانند آجر، جرز، ستون و دیوار.

    ارتفاع مؤثر

    قسمتی از دیوار یا ستون است که برای محاسبه نسبت لاغری در نظر گرفته می شود.

    المان مرزی

    محدوده انتهایی دیواری می باشد که برای مقاومت در برابر نیروهای درون صفحه طراحی شده و توسط میلگردگذاری مسلح می شود. این محدوده می تواند ضخیم تر و یا هم ضخامت با دیوار باشد. جزئیات اجرایی آن به گونه ای است که الزامات ویژه ای را برآورده سازد.

    بار مرده

    بار ساکنی است که توسط یک عضو تحمل شده و بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان محاسبه می شود.

    بار زنده

    سرباری است که توسط یک عضو تحمل شده و بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان محاسبه می شود.

    بار بهره برداری

    باری است که بدون در نظر گرفتن ضرایب فزاینده بار، بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، قابل محاسبه است.

    بار ضریب دار

    باری است که با در نظر گرفتن ضرایب فزاینده بار، بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، محاسبه می شود.

    بست دیوار

    نوعی وسیله مکانیکی است که برای اتصال دو یا چند قطعه یا عضو بنایی به یکدیگر به کار گرفته میشود. این وسیله شامل مهارها، قلاب های دیوار و گیره ها می باشد.

    بنایی غیرمسلح

    قطعه، عضو و یا ساختمان بنایی است که در تحلیل و طراحی آن مقاومت مصالح بنایی در نظر گرفته می شود ولی از مقاومت میلگردها، در صورت وجود، صرف نظر می شود.

    بنایی مسلح

    قطعه، عضو و یا ساختمان بنایی است که در تحلیل و طراحی آن هم مقاومت مصالح بنایی و هم مقاومت میلگردها در نظر گرفته میشود. در بنایی مسلح، میلگردهای فولادی برای تحمل کشش، برش و فشار طراحی می شوند.

    بند بستر (افقی)

    لایه افقی ملات است که واحدهای مصالح بنایی بر روی آن قرار داده میشوند.

    بند کله (قائم)

    بند قائم بین واحدهای مصالح بنایی است که با ملات یا دوغاب پر می شود.

    بند گلویی

    فضایی خالی است که به صورت قائم در طول یک جداره بنایی و قسمت ساخته شده پشت آن قرار دارد و با ملات یا دوغاب پر می شود.

    بتن تسطیح

    بتنی است با مقاومت کم که جهت تسطیح زمین برای اجرای پی از آن استفاده می شود.

    پشت بند

    عضوی است سازهای با ضخامت کافی که در فواصل معینی از امتداد دیوار به منظور تأمین تکیه گاه جانبی یا تحمل بارهای متمرکز قائم، عمود بر امتداد دیوار ساخته میشود.

    پوسته

    به جداره خارجی واحد مصالح بنایی توخالی گفته می شود.

    پوشش دوغاب

    ضخامت دوغابی است که وجه خارجی میلگرد، مهار و یا قلاب های مدفون در آن را در بر می گیرد.

    پوشش بنایی

    ضخامتی از ترکیب واحدهای مصالح بنایی، ملات و یا دوغاب است که وجه خارجی میلگرد، مهار و یا قلاب های مدفون در آن را در بر می گیرد.

    پوشش ملات

    ضخامت ملاتی است که وجه خارجی میلگرد، مهار و یا قلاب های مدفون در آن را در بر می گیرد.

    پیچ مهار

    پیچی است که برای مهار و یا اتصال قطعات بنایی به یکدیگر استفاده شده و در دو نوع سردار و خمیده تولید میشود.

    پیوند ممتد

    نوعی چیدمان واحدهای مصالح بنایی است که فاصله افقی بندهای کله (قائم) در آن، در ردیف های متوالی، حداقل یک چهارم طول واحد مصالح بنایی باشد.

    پی

    قسمتی از پی سازی است که به منظور پخش مناسب تر بار ساختمان بر روی سطح وسیع تری از زمین، بر روی شالوده و در زیر دیوار، با استفاده از بتن مسلح، اجرا می شود.

    تغییر مکان نسبی طبقه

    اختلاف تغییر مکان در بالا و پایین طبقه مورد نظر است که از حاصل ضرب تغییر مکان محاسبه شده از یک تحلیل ارتجاعی در ضریب افزاینده، C، بر اساس فصل چهارم این مبحث، به دست می آید.

    تنگ

    میلگردی است که برای مهار میلگردهای طولی در یک عضو سازهای استفاده میشود.

    تیر اتصال

    المانی است افقی یا مایل از جنس بتن آرمه که در داخل دیوار بنایی اجرا شده، دارای میلگرد طولی بوده و کاملا دوغاب ریزی شده باشد.

    تیر بنایی

    یک عضو بنایی افقی است که بین دو تکیه گاه قرار گرفته و برای نیروهای خمشی و برشی طراحی می شود.

    تیر تیغه

    قسمتی از تیغه است که به صورت افقی بین دو تکیه گاه قرار می گیرد.

    تیر عمیق

    تیر بنایی است که نسبت دهانه به عمق موثر آن در دهانه های پیوسته از ۳ و در دهانه های ساده از ۲ کمتر باشد.

    تیغه (دیوار جداگر)

    عضو غیر سازهای سبک و با ضخامت کم است که برای جدا کردن فضاهای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. |

    جان

    دیواره های داخلی واحد مصالح بنایی توخالی است، به همان نحو که در واحد بنایی قرار می گیرد.

    جداره

    به قسمتی پیوسته از یک عضو بنایی اطلاق می شود که ضخامتی برابر یک واحد بنایی داشته باشد.

    جرز

    عضو قائم مجزایی است که طول (بعد افقی) آن نسبت به عرض (ضخامت بیشتر از ۳ و کمتر و یا برابر باشد و ارتفاع آن نیز از ۵ برابر طولش کمتر باشد.

    چگالی حقیقی

    جرم موجود در واحد حجم واقعی ماده است.

    چگالی ظاهری

    جرم موجود در واحد حجم ظاهری ماده است.

    حفره

    فضایی خالی است که مساحت بزرگترین سطح مقطع آن بیش از ۱۰۰۰ میلی متر مربع باشد.

    خاموت

    میلگردی است که برای مقاومت در برابر برش در اعضای خمشی استفاده می شود.

    خرپشته

    اتاق کوچک ورودی پشت بام از پلکان می باشد.

    درز لرزه ای (انقطاع)

    فاصله بین دو ساختمان مجاور، یا دو قسمت جدا شده یک ساختمان است که برای جلوگیری از برخورد دو ساختمان با دو قسمت جدا شده تحت ارتعاش ناشی از زلزله ایجاد می شود.

    دوغاب

    مخلوطی از مصالح سنگی ریزدانه و سیمان است که آب کافی (در حدی که اجزای تشکیل دهندهی آن از یکدیگر جدا نشوند) به آن اضافه می شود. به دوغاب، ملات روان نیز گفته می شود.

    دیافراگم

    یک سیستم کف یا سقف است که درون صفحه به صورت صلب عمل نموده و برای انتقال نیروهای جانبی به دیوارهای برشی و یا دیگر اعضای سیستم باربر جانبی طراحی می شود.

    دیوار

    عضوی قائم است که طول آن بیشتر از شش برابر عرض (ضخامت) آن باشد.

    دیوار باربر

    دیواری است که بار قائم، به همراه لنگر خمشی ناشی از خروج از مرکزیت آن بار، را تحمل می کند.

    دیوار برشی بنایی

    دیواری است که برای مقاومت در برابر بارهای جانبی که در صفحه دیوار عمل می کنند طراحی شده است.

    دیوار برشی بنایی غیرمسلح

    دیوار برشی بنایی است که مقاومت آن در برابر بارهای جانبی درون صفحه، صرفا توسط مصالح بنایی تامین می شود، هر چند ممکن است دارای حداقل میلگرد و اتصالات باشد.

    دیوار برشی بنایی مسلح

    دیوار برشی بنایی است که مقاومت آن در برابر بارهای جانبی درون صفحه، تواما توسط مصالح بنایی و میلگرد تسلیح تامین می شود.

    دیوار جداگر (تیغه)

    دیواری است غیرباربر که برای جداسازی فضاهای داخل ساختمان از آن استفاده می شود.

    دیوار چند جداره

    دیواری است که از دو و یا چند جداره بنایی مستقل که توسط هسته بتنی، ملات و یا دوغاب و بست به یکدیگر متصل شده باشند، تشکیل شده باشد.

    دیوار سازه ای

    دیواری است که برای مقاومت در برابر بارهای قائم یا جانبی و یا هر دو طراحی شده باشد و از اجزای اصلی پایداری ساختمان در طول عمر آن است.

    دیوار غیرباربر

    دیواری است که به طور عمده هیچ باری غیر از وزن و اینرسی خود را تحمل نمی کند.

    دیوار محوطه

    دیواری است غیر باربر که برای جداسازی یک محوطه خارج از ساختمان از آن استفاده می شود.

    دیوار مسلح

    دیواری است که در آن فولاد، بتن یا ملات و واحد بنایی با هم، بارهای قائم و افقی را تحمل می کنند.

    دیوار میان تهی

    دیواری است دو و یا چند جداره که بین جداره ها فضای خالی باشد.

    دیوار نسبی

    نسبت مجموع سطح مقطع دیوارهای سازه ای در هر طبقه و در هر امتداد، که در برابر بار زلزله در آن امتداد مقاومت می کنند، به کل مساحت آن طبقه می باشد.

    رگ (یا رج)

    مجموعه ای از واحدهای مصالح بنایی است که در یک ردیف اجرا می شوند.

    زنجاب

    خیس کردن واحدهای مصالح بنایی به حالت اشباع با سطح خشک قبل از استفاده در عضو بنایی برای جلوگیری از مکیده شدن آب ملات و در نتیجه جلوگیری از کاهش چسبندگی بین واحد بنایی و ملات میباشد.

    ستون

    عضو سازهای قائمی است که بعد بزرگ مقطع آن از سه برابر بعد کوچک مقطع تجاوز نکند و ارتفاع آن حداقل چهار برابر بعد کوچک مقطع باشد.

    ستون مسلح

    ستونی است که در آن فولاد، بتن و واحد بنایی با هم، بارهای قائم و جانبی را تحمل می کنند.

    سوراخ

    فضایی خالی است که مساحت بزرگترین سطح مقطع آن کمتر از ۱۰۰۰ میلی متر مربع باشد.

    شالوده

    قسمتی از پی سازی است که به منظور پخش مناسب تر بار ساختمان بر روی سطح وسیع تری از زمین، زیر پی و یا کلاف زیر دیوار اجرا می شود.

    شفته آهک

    ماده ای تشکیل شده از دانه های سنگی، خاک، آهک هیدره شونده و آب می باشد که عمدتا در زیرسازی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد.

    ضخامت مؤثر

    ضخامت یک دیوار یا ستون است که برای محاسبه نسبت لاغری آن در نظر گرفته می شود.

    ضریب کاهش مقاومت

    ضریبی است که در مقاومت اسمی ضرب شده و مقاومت طراحی بدست می آید.

    عضو بنایی

    عضو سازهای یا غیرسازه ای ساخته شده از واحد بنایی مانند دیوار، جرز، ستون و یا سقف می باشد.

    غوره گل

    نوعی اندود بام است که از ترکیب خاک رس و گچ ساخته شده و در سقف های چوبی مسطح برای پایدار کردن عناصر پوششی سقف و شیب بندی استفاده می شود.

    کاه گل

    نوعی اندود است که از ترکیب خاک رس و کاه ساخته شده و به عنوان عایق رطوبتی برای سقف و دیوارهای بیرونی استفاده می شود.

    کلاف

    مجموعه ای پیوسته متشکل از اعضای کششی و فشاری افقی و قائم می باشد که اعضای بنایی اصلی ساختمان را محصور کرده و باعث یکپارچگی ساختمان می شود.

    کلاف افقی

    عضوی از کلاف است که در راستای افقی و معمولا در پای دیوارها، در زیر یا در تراز سقفها و در تراز بالا یا پایین بازشوها قرار می گیرد.

    کلاف قائم

    عضوی از کلاف است که در راستای قائم و معمولا در انتها یا میان دیوارها و اطراف بازشوها ساخته می شود.

    کرسی چینی

    قسمتی از پی سازی است که به منظور رسیدن به تراز مورد نظر برای اجرای پی یا کلاف زیر دیوار انجام می شود.

    لاریز

    گونه ای چینش دیوار است که رگهای متوالی به صورت پلهای اجرا شده و به این ترتیب دیوار می تواند در دو و یا چند نوبت چیده شود.

    لایه

    هر مقطع قائم پیوسته یک دیوار است که ضخامتی برابر یک واحد بنایی دارد.

    مدول ارتجاعی

    نسبت تنش قائم به کرنش متناظر با آن در کشش و یا فشار قبل از تنش حد تسلیم مصالح می باشد.

    مدول برشی

    نسبت تنش برشی به کرنش برشی کمتر از تنش حد تسلیم مصالح می باشد.

    مساحت بستر

    مساحت سطحی است که در صفحه ی بند بستر در تماس با ملات باشد.

    مساحت خالص

    مساحت کل، منهای مساحت هسته های فاقد درغاب، شکاف ها، سوراخها، حفره ها و فرورفتگیها و سطوح فاقد تماس با ملات می باشد.

    مساحت کل

    کل مساحت مقطع عرضی واحد مصالح بنایی یا عضو بنایی مورد نظر می باشد.

    مساحت مؤثر

    حداقل مساحت بستر واحدهای توخالی با مساحت کل واحدهای توپر به اضافه مساحتی که دوغاب ریزی شده است، می باشد.

    ملات

    مخلوطی از مصالح سنگی، آب و چسباننده هایی مانند سیمان، آهک و یا گچ می باشد که برای چسباندن واحدهای مصالح بنایی به یکدیگر استفاده می شود.

    مقاومت اسمی

    مقاومت محاسباتی یک عضو می باشد.

    مقاومت طرح (طراحی)

    مقاومت اسمی یک عضو می باشد که در ضریب کاهش مقاومت مناسب ضرب شده است.

    مقاومت لازم

    مقاومت مورد نیاز برای مقاومت در برابر بارها می باشد.

    مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی، fm

    مقاومت فشاری حداقل واحد بنایی است که بر حسب نیروی فشاری بر واحد سطح خالص مقطع محاسبه شده و واحد بنایی مورد استفاده باید آن را به عنوان مبنای محاسبات و طراحی بر طبق نقشه های اجرایی برآورده سازد.

    منشور

    ترکیبی از واحدهای بنایی و درزهای ملات، با یا بدون دوغاب است که به عنوان یک نمونه آزمایشگاهی برای اندازه گیری مشخصات مصالح بنایی به کار می روند.

    مهار

    میله فلزی، سیم یا تسمه ای است که عضو بنایی را به تکیه گاه سازهای آن محکم می کند.

    میلگرد بستر

    خرپایی است متشکل از تعدادی مفتول یا میلگرد عرضی که به صورت نردبانی یا زیگزاگ به دو میلگرد طولی آجدار جوش داده شده و در اندازه های مناسب در بند بستر نصب می شود.

    میلگرد طولی

    میلگردی است که در راستای محور طولی عضو قرار می گیرد.

    میلگرد عرضی

    میلگردی است که در راستای عمود بر محور طولی عضو قرار می گیرد.

    نمای مهار شده

    نمای بنایی است که به پشت خود با استفاده از مهارهایی متصل شده است و در راستای قائم نیز به پی مناسب و یا اعضای مخصوص تکیه دارد.

    نمای بنایی

    یک لایه بنایی است که سطح تمام شده دیوار را تامین می کند و نیروهای درون صفحه و یا برون صفحه را مستقیما به پشت خود انتقال می دهد، اما اثر آن در افزایش مقاومت و سختی دیوار منظور نمی شود.

    واحد بنایی

    بخشی از عضو بنایی است که شامل ترکیبی از واحد مصالح بنایی و ملات است.

    واحد مصالح بنایی

    یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده واحد بنایی شامل: آجر، سنگ یا بلوک سیمانی می باشد.

    واحد مصالح بنایی توپر

    واحد مصالح بنایی کاملا همگنی است که هیچ گونه حفره یا سوراخی در آن وجود نداشته باشد.

    واحد مصالح بنایی توخالی

    واحد مصالح بنایی دارای فضاهای خالی اعم از سوراخ، حفره و فرورفتگی است که مجموع حجم آنها برابر با ۳۵ تا ۷۰ درصد از حجم کل واحد باشد.

    واحد مصالح بنایی سوراخ دار

    واحد مصالح بنایی است که دارای یک یا چند سوراخ با مجموع حجم کمتر از ۳۵ درصد حجم کل واحد باشد.

    هسته بتنی

    لایه بتن مسلح محصور بین دو جداره بنایی میباشد.

    هشت گیر

    نوعی چینش دیوار که برای وصل کردن دو قسمت از یک دیوار و یا دو دیوار متقاطع که در نوبت های مختلف چیده شده باشند، انتهای رگهای متوالی به صورت دندانهای اجرا شوند.

    ۴-۱-۸

    علائم اختصاری

    Ab: مساحت سطح مقطع پیچ مهاری (میلی متر مربع)

    Abr: مساحت مقطع لهیدگی (میلی متر مربع)

    Ag:مساحت کل مقطع یک عضو (میلی متر مربع)

    An:مساحت خالص مقطع یک عضو (میلی متر مربع)

    Anv:مساحت خالص برشی (میلی متر مربع)

    Apt:مساحت کششی تصویر شده یک مخروط دایروی قائم بر سطح مصالح بنایی (میلی متر مربع)

    Apv:مساحت برشی تصویر شده نیمی از یک مخروط دایروی قائم بر سطح مصالح بنایی

    As:سطح مقطع میلگردهای کششی(میلی متر مربع)

    Asc:سطح مقطع میلگردهای قرار داده شده در وصله که در انتهای میلگردهای وصله شده و به صورت عرضی نسبت به آنها قرار گرفته باشند. (میلی متر مربع)

    Ast:سطح مقطع کل میلگردهای طولی که به صورت عرضی محصور شده اند (میلی متر مربع)

    Av:سطح مقطع میلگردهای برشی (میلی متر مربع)

    A۱:سطح مقطع بارگذاری شده (میلی متر مربع)

    A۲:سطح تکیه گاه لهیدگی، معادل حداکثر سطحی از تکیه گاه، هم مرکز و متشابه با سطح مقطع بارگذاری شده (میلی متر مربع)

    a: عمق بلوک تنش فشاری معادل متناظر با مقاومت اسمی (میلی متر)

    Ba : بارکششی مجاز بر پیچ مهار (نیوتن)

    Bab :بار کششی مجاز پیچ مهار زمانی که شکست مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

    Ban : مقاومت کششی اسمی پیچ مهار (نیوتن)

    Bab : مقاومت کششی اسمی پیچ مهار زمانی که شکست مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

    Banp : مقاومت کششی اسمی پیچ مهار زمانی که بیرون کشیده شدن پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

    Bans : مقاومت کششی اسمی پیچ مهار زمانی که تسلیم کششی پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

    Bap :بار کششی مجاز پیچ مهار زمانی که بیرون کشیده شدن پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

    Bas :بار کششی مجاز اسمی پیچ مهار زمانی که تسلیم کششی پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

    Bv:بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار (نیوتن)

    Bvb :بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که شکست بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

    Bvc : بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که خردشدگی مصالح بنایی کنترل کننده است ا (نیوتن)

    Bvn : مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار (نیوتن)

    Bvnb : مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که شکست بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

    Bvnc :مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که خردشدگی مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

    Bvnpry : مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که بیرون آمدن پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

    Bvns : مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که تسلیم پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

    Bvpry : بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که بیرون آمدن پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

    Bvs : بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که تسلیم پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

    b: عرض مقطع (میلی متر)

    ba:کل بار محوری طراحی وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

    baf :بار محوری ضریب دار وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

    bv :کل بار برشی طراحی وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

    bvf: بار برشی ضریب دار وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

    bw:عرض تیر (میلی متر)

    Cd:ضریب تشدید تغییر شکل

    C:فاصله بین تار حداکثر کرنش فشاری و محور خنثی (میلی متر)

    C‘d:ضریب افزایش تغییر مکان

    D:بار مرده (ساکن) و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

    D:عرض ساختمان یا طبقه

    d:عمق موثر با فاصله بین تار حداکثر تنش فشاری تا مرکز سطح میلگردهای کششی میلی متر)

    db:قطر اسمی میلگرد و یا پیچ مهار (میلی متر)

    dv:عمق موثر یک عضو در راستای برش (میلی متر)

    E:بار زلزله و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

    Ebb:مدول ارتجاعی تیرهای محیطی (مگاپاسکال)

    Ebc:مدول ارتجاعی ستون های محیطی (مگاپاسکال)

    Ec:مدول ارتجاعی بتن در فشار (مگاپاسکال)

    Eg:مدول ارتجاعی دوغاب در فشار (مگاپاسکال)

    Em:مدول ارتجاعی واحد بنایی در فشار (مگاپاسکال)

    Es:مدول ارتجاعی فولاد (مگاپاسکال)

    Ev:مدول برشی واحد بنایی (مگاپاسکال)

    e:خروج از مرکزیت بار محوری (میلی متر)

    eb:فاصله بین ابتدای خم پیچ مهار خمیده تا انتهای قلاب پیچ (میلی متر)

    eu:خروج از مرکزیت نیروی Pur (میلی متر)

    F:فشار جانبی سیالات و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

    Fa:تنش مجاز فشاری برای تحمل بار محوری تنها (مگاپاسکال)

    Fb:تنش مجاز فشاری برای تحمل خمش تنها (مگاپاسکال)

    Fs:تنش مجاز کششی یا فشاری در میلگردها (مگاپاسکال)

    Fv:تنش مجاز برشی (مگاپاسکال)

    Fvm:تنش مجاز برشی قابل تحمل توسط واحد بنایی (مگاپاسکال)

    Fvs :تنش مجاز برشی قابل تحمل توسط میلگردهای برشی (مگاپاسکال)

    fa : تنش فشاری محاسباتی در واحد بنایی ناشی از بار محوری تنها (مگاپاسکال)

    fb : تنش فشاری محاسباتی در واحد بنایی ناشی از خمش تنها (مگاپاسکال)

    fl :ضریب کاهش سربار

    f‘g: مقاومت فشاری مشخصه دوغاب (گروت) (مگاپاسکال)

    f‘m: مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی (مگاپاسکال)

    fr : مدول گسیختگی واحد بنایی (مگاپاسکال)

    fs :تنش کششی و فشاری محاسباتی در میلگردها (مگاپاسکال)

    fv : تنش برشی محاسباتی در واحد بنایی (مگاپاسکال)

    fy : مقاومت تسلیم مشخصه فولاد میلگرد و پیچ مهاری (مگاپاسکال)

    Gc : مدول برشی بتن (مگاپاسکال)

    Gg :مدول برشی دوغاب (مگاپاسکال)

    Gm :مدول برشی بنایی (مگاپاسکال)

    H :فشار جانبی خاک و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

    H: ارتفاع موثر ساختمان

    H:ارتفاع موثر ستون، دیوار و یا جرز (میلی متر)

    h: ارتفاع موثر عضو

    hinf : بعد قائم میان قاب (میلی متر)

    hs :ارتفاع طبقه

    hw :ارتفاع کل دیوار یا بخشی از دیوار که مورد نظر است (میلی متر)

    I: ضریب اهمیت ساختمان

    Ibb: گشتاور دوم سطح تیر محیطی برای خمش در صفحه میان قاب (میلی متر به توان چهار)

    Ibc: گشتاور دوم سطح ستون محیطی برای خمش در صفحه میان قاب (میلی متر به توان چهار)

    Icr: گشتاور دوم سطح مقطع ترک خورده یک عضو (میلی متر به توان چهار)

    Ieff: گشتاور دوم سطح مقطع موثر یک عضو (میلی متر به توان چهار)

    Ig: گشتاور دوم سطح مقطع کل یک عضو (میلی متر به توان چهار)

    In: گشتاور دوم سطح مقطع خالص یک عضو (میلی متر به توان چهار)

    J: نسبت فاصله بین مرکز سطح نیروهای فشاری خمشی تا مرکز سطح نیروهای کششی خمشی به عمق d

    K: بعدی که برای محاسبه طول مهاری میلگرد به کار می رود (میلی متر)

    kc: ضریب خزش واحد بنایی به ازای یک مگاپاسکال

    ke: ضریب انبساط غیر قابل بازگشت رطوبتی مصالح بنایی رسی

    kt: ضریب انبساط حرارتی بنایی بر درجه سانتی گراد

    L: بار زنده و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

    L:دهانه خالص بین تکیه گاه ها (میلی متر)

    Lr: بار زنده بام

    lb: طول مدفون موثر پیچهای مهاری سردار و یا خمیده (میلی متر)

    lbe: فاصله لبهای پیچ مهاری ( حداقل طول اندازه گیری شده از لبه أجر کاری تا سطح پیچ مهاری) (میلی متر)

    ld: طول مهاری (گیرایی) یا طول هم پوشانی میلگردهای مستقیم (میلی متر)

    le: طول مدفون معادل تامین شده توسط قلاب های استاندارد که از ابتدای قلاب اندازه گیری شده است (میلی متر)

    leff: طول موثر دهانه برای یک تیر عمیق (میلی متر)

    linf: طول میان قاب در پلان (میلی متر)

    lw: طول کل دیوار یا بخشی از دیوار در راستای نیروی برشی (میلی متر)

    M: لنگر بیشینه در مقطع مورد بررسی (نیوتن – میلی متر)

    Ma: لنگر بیشینه در عضو در اثر بار اعمال شده برای محاسبه تغییر شکل (نیوتن- میلی متر)

    Mc: لنگر ضریب دار که برای در نظر گرفتن تاثیرات انحنا بزرگنمایی شده است (نیوتن میلی متر)

    Mcr : لنگر مقاوم اسمی نظیر ترک خوردگی (نیوتن – میلی متر)

    Mn : ظرفیت خمشی اسمی (نیوتن- میلی متر)

    Mser : لنگر خمشی بهره برداری در نیمه ارتفاع هر عضو با در نظر گرفتن اثرات P-Δ (نیوتن میلی متر)

    Mu : لنگر ضریب دار (نیوتن – میلی متر)

    n : نسبت مدول ارتجاعی فولاد به واحد بنایی

    Nu :نیروی فشاری ضریب دار که عمود بر صفحه شامل برش ضریب دار Vu ناشی از ترکیب بار را مورد بررسی وارد میشود (نیوتن)

    Nv :نیروی فشاری عمود بر صفحه برشی (نیوتن)

    P: نیروی فشاری محوری (نیوتن)

    Pa : نیروی محوری فشاری مجاز در یک عضو مسلح (نیوتن) P:

    Pe : بار کمانش اولر (نیوتن)

    Pn : مقاومت اسمی محوری (نیوتن)

    Pu : بار محوری ضریب دار (نیوتن)

    Puf : بار ضریب دار ناشی از سطح بارگیر مربوط به کف یا سقف (نیوتن) P:

    Puw : وزن دیوار با ضریب مربوط به مقطع مورد نظر (نیوتن)

    Q : گشتاور اول سطح حول محور خنثی برای سطحی بین دور ترین تار و صفحه ای که در آن تنش برشی محاسبه می شود (میلی متر به توان سه)

    QE: تاثیر نیروهای افقی زلزله

    qn inf: ظرفیت خمشی اسمی خارج از صفحه میان قاب بر واحد سطح (پاسکال)

    R : بار باران با نیروها و لنگرهای مرتبط با آن

    R : ضریب رفتار برای طراحی به روش تنش مجاز

    Ru: ضریب رفتار برای طراحی به روش مقاومت نهایی

    r : شعاع ژیراسیون (میلی متر)

    S: بار برف یا نیروها و لنگرهای مرتبط با آن

    Sa: مدول مقطع برای سطح مقطع خالص برای یک عضو (میلی متر به توان سه)

    Sn: مقاومت اسمی مقطع

    Su: نیروی عمل کننده در مقطع

    S: فاصله میلگردها (میلی متر)

    t: ضخامت اسمی عضو (میلی متر)

    tinf: ضخامت مشخصه میان قاب (میلی متر)

    tnet inf: ضخامت خالص میان قاب (میلی متر)

    tsp: ضخامت مشخصه یک عضو (میلی متر)

    v: تنش برشی (مگاپاسکال)

    V: نیروی برشی (نیوتن)

    Vn: مقاومت برشی اسمی (نیوتن)

    Vn inf : مقاومت برشی اسمی افقی درون صفحه میان قاب ( نیوتن)

    Vnm : مقاومت برشی اسمی تامین شده توسط واحد بنایی (نیوتن)

    Vns : مقاومت برشی اسمی تامین شده توسط میلگردهای برشی (نیوتن)

    Vu : نیروی برشی ضریب دار (نیوتن)

    W :بار باد یا نیروها و لنگرهای مرتبط با آن

    Winf : عرض المان فشاری معادل (میلی متر)

    Wstrut : تصویر افقی عرض المان قطری (میلی متر)

    Wu: بار ضریب دار یکنواخت خارج از صفحه (میلی متر)

    z: بازوی لنگر داخلی بین نیروهای فشاری و کششی در یک تیر عمیق (میلی متر)

    aarch: پارامتر عملکرد قوسی افقی برای میان قاب (نیوتن به توان یک چهارم)

    β: برای ۰/۲۵ برای واحد بنایی کاملا دوغاب شده و ۱۵/. برای واحد بنایی که کامل دوغاب نشده است

    βarch : پارامتر عملکرد قوسی قائم برای میان قاب (نیوتن به توان یک چهارم)

    γ: ضریب اندازه میلگرد

    Δa: جابجایی نسبی مجاز طبقه (میلی متر)

    Δeu: جابجایی نسبی طبقه تحت اثر زلزله طرح (میلی متر)

    ΔM : جابجایی نسبی غیرخطی و یا جایجایی نسبی واقعی طبقه (میلی متر)

    δ: ضریب بزرگنمایی لنگر

    δne: جابجایی های محاسبه شده با استفاده از نیروهای زلزله تعریف شده توسط آیین نامه با فرض رفتار ارتجاعی (میلی متر)

    δs: تغییر شکل افقی در وسط ارتفاع تحت ترکیبات بار تنش مجاز (میلی متر)

    δu: تغییر شکل تحت بارهای ضریبدار (میلی متر)

    δx:تغییر مکان کف یا سقف در تراز x

    δxe: تغییر مکان محاسبه شده با استفاده از روابط تئوری ارتجاعی

    εmu: حداکثر کرنش قابل استفاده فرض شده واحد بنایی

    ξ: ضریب محصورشدگی میلگردها در وصله پوششی

    θstrut: زاویه قطر میان قاب نسبت به افق (درجه)

    λstrut: پارامتر مشخصه برای میان قاب

    P: نسبت میلگرد

    ρmax :حداکثر نسبت میلگرد کششی خمشی

    φ : ضریب کاهش مقاومت

    Last Updated: 6 ماه ago in مبحث هشتم – طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی (ویرایش سوم ۱۳۹۸)

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:3 PM توسط ستاره سهیل  | 

    4-9-0  الزامات عمومی عناصر و جزئیات مهم ساختمان

    الزامات عمومی عناصر و جزئیات مهم ساختمان

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )
    • الزامات عمومی عناصر و جزئیات مهم ساختمان

    فهرست مطالب

    • ۱-۹-۴ دیوارها
      • ۱-۱-۹-۴
      • ۲-۱-۹-۴
      • ۳-۱-۹-۴
      • ۴-۱-۹-۴
    • ۲-۹-۴ کف و سقف
      • ۱-۲-۹-۴
      • ۲-۲-۹-۴
    • ۳-۹-۴ نازک کاری و پوشش ها
      • ۱-۳-۹-۴
      • ۲-۳-۹-۴
      • ۳-۳-۹-۴
    • ۴-۹-۴ سقف های کاذب
      • ۱-۴-۹-۴
      • ۲-۴-۹-۴
      • ۳-۴-۹-۴
      • ۴-۴-۹-۴
      • ۵-۴-۹-۴
      • ۶-۴-۹-۴
      • ۷-۴-۹-۴
      • ۸-۴-۹-۴
      • ۹-۴-۹-۴
      • ۱۰-۴-۹-۴
    • ۵-۹-۴ بام‌های مسطح
      • ۱-۵-۹-۴
      • ۲-۵-۹-۴
      • ۳-۵-۹-۴
      • ۴-۵-۹-۴
      • ۵-۵-۹-۴
      • ۶-۵-۹-۴
    • ۶-۹-۴ بام‌های شیبدار
      • ۱-۶-۹-۴
      • ۲-۶-۹-۴
      • ۳-۶-۹-۴
      • ۴-۶-۹-۴
    • ۷-۹-۴ سقف های نورگذر
      • ۱-۷-۹-۴
      • ۲-۷-۹-۴
      • ۳-۷-۹-۴
      • ۴-۷-۹-۴
    • ۸-۹-۴ نصب و اجرای در و پنجره
      • ۱-۸-۹-۴
      • ۲-۸-۹-۴
      • ۳-۸-۹-۴
      • ۵-۸-۹-۴
      • ۶-۸-۹-۴
    • ۹-۹-۴ حفاظها، جان پناه ها و میله های دستگرد
      • ۱-۹-۹-۴ حفاظ و جان پناه
        • ۱-۱-۹-۹-۴
        • ۲-۱-۹-۹-۴
        • ۳-۱-۹-۹-۴
        • ۴-۱-۹-۹-۴
      • ۲-۹-۹-۴
        • ۱-۲-۹-۹-۴
        • ۲-۲-۹-۹-۴
        • ۳-۲-۹-۹-۴
        • ۴-۲-۹-۹-۴
        • ۵-۲-۹-۹-۴
        • ۶-۲-۹-۹-۴
      • ۱-۱۰-۹-۴
      • ۲-۱۰-۹-۴
      • ۳-۱۰-۹-۴
    • ۱۱-۹-۴ شومینه، بخاری دیواری و دودکشها
      • ۱-۱۱-۹-۴
      • ۲-۱۱-۹-۴
      • ۳-۱۱-۹-۴
      • ۴-۱۱-۹-۴
      • ۵-۱۱-۹-۴
      • ۶-۱۱-۹-۴
    • ۱۲-۹-۴ جزئیات عمومی ایمنی و امنیت در برابر سوانح و سایر خطرات
      • ۱-۱۲-۹-۴
      • ۲-۱۲-۹-۴
      • ۳-۱۲-۹-۴
      • ۴-۱۲-۹-۴
      • ۵-۱۲-۹-۴
      • ۶-۱۲-۹-۴
      • ۷-۱۲-۹-۴
      • ۸-۱۲-۹-۴
        • ۱-۸-۱۲-۹-۴
        • ۲-۸-۱۲-۹-۴
        • ۳-۸-۱۲-۹-۴
        • ۴-۸-۱۲-۹-۴
        • ۵-۸-۱۲-۹-۴
        • ۶-۸-۱۲-۹-۴
        • ۷-۸-۱۲-۹-۴
        • ۸-۸-۱۲-۹-۴
        • ۹-۸-۱۲-۹-۴
      • ۹-۱۲-۹-۴
      • ۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۱-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۲-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۳-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۴-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۵-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۶-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۷-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۸-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۹-۱۰-۱۲-۹-۴
        • ۱۰-۱۰-۱۲-۹-۴
    • ۱۳-۹-۴ عایق کاری صوتی و حرارتی و صرفه جویی در مصرف انرژی
      • ۱-۱۳-۹-۴
      • ۲-۱۳-۹-۴
    • ۱۴-۹-۴ تأسیسات در ساختمان
      • ۱-۱۴-۹-۴
      • ۲-۱۴-۹-۴
      • ۳-۱۴-۹-۴
      • ۴-۱۴-۹-۴
    • ۱۵-۹-۴ نگهداری و دفع زباله
      • ۱-۱۴-۹-۴
      • ۲-۱۴-۹-۴
    • ۱۶-۹-۴ سایر تجهیزات ساختمان
      • ۱-۱۶-۹-۴
      • ۲-۱۶-۹-۴
      • ۳-۱۶-۹-۴

    ۹-۴ الزامات عمومی عناصر و جزئیات مهم ساختمان

    ۱-۹-۴ دیوارها

    ۱-۱-۹-۴

    تمام دیوارهای خارجی واحدهای تصرف و همچنین دیوارهای مشترک واحدها با یکدیگر و با فضاهای عمومی ساختمان، جهت مقاومت در برابر حریق، باید در انطباق با مبحث سوم مقررات ملی ساختمان بوده و دارای مقاومت کافی در برابر ضربه باشد. مقادیر صدابندی آنها نیز باید مطابق با مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان باشد. در دیوارهای آجری و بلوک سفالی خارجی و مشترک غیر مسلح، باید ضخامت حداقل سفت کاری در این دیوارها به میزان ۰/۲۰ متر رعایت شود.

    ۲-۱-۹-۴

    جداره های خارجی تمام ساختمانها و جداره های مشترک واحدهای تصرف با فضاهای کنترل نشده، باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، عایق بندی حرارتی شده باشند.

    ۳-۱-۹-۴

    در تمام دیوارهای ساختمان بویژه در دیوارهای نما، جهت مقاومت در برابر زمین لرزه، ضوابط مبحث ششم مقررات ملی ساختمان و آئین نامه طراحی ساختمان در برابر زلزله استاندارد۲۸۰۰) باید رعایت شود.

    ۴-۱-۹-۴

    در تمام دیوارهایی که به علت قرارگیری عایق ها چندلایه می شوند، اتصال بین لایه ها و یکپارچگی دیوار باید تأمین گردد.

    ۲-۹-۴ کف و سقف

    ۱-۲-۹-۴

    تمام سقف های خارجی واحدهای تصرف و همچنین سقف های مشترک واحدها با یکدیگر و با فضاهای عمومی ساختمان، جهت مقاومت در برابر حریق، باید در انطباق با مبحث سوم مقررات ملی ساختمان بوده و دارای مقاومت کافی در برابر ضربه باشد. مقادیر صدابندی آنها نیز باید مطابق با مبحث هجدهم مقررات ملی ساختمان باشد.

    ۲-۲-۹-۴

    تمام سقفها و کف های خارجی ساختمان ها و تصرفها و فضاها باید مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان، عایق بندی حرارتی شده باشند.

    ۳-۹-۴ نازک کاری و پوشش ها

    ۱-۳-۹-۴

    استفاده از پوشش های ضد حریق در سازه های فلزی بناهای بلند (گروه ۸) مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان الزامی است.

    ۲-۳-۹-۴

    استفاده از پوشش های ضد حریق در سازه های فلزی توقفگاه های کلیه ساختمان های گروه ۶ به بالا مطابق مبحث سوم مقررات ملی ساختمان الزامی است.

    ۳-۳-۹-۴

    استفاده از نازک کاری و پوشش های لازم در تمام دیوارها و سطوح قابل دسترس در تصرف های مسکونی اقامتی، آموزشی فرهنگی، درمانی مراقبتی و تجمعی به منظور ایجاد شرایط ایمن تر و بهداشتی الزامی است.

    ۴-۹-۴ سقف های کاذب

    در هر قسمت از تصرف مسکونی که به منظور پوشاندن عناصر تأسیسات یا عبور کانال و یا دلایل دیگر، سقف کاذب احداث می شود، باید علاوه بر رعایت سایر مقررات و نکات فنی الزامی، با مقررات این قسمت نیز منطبق باشد.

    ۱-۴-۹-۴

    نصب سقف کاذب نباید ارتفاع فضا را به کمتر از مقدار مجاز آن کاهش دهد. ارتفاع فضاء تا زیر سطح تمام شده سقف کاذب اندازه گیری می شود.

    ۲-۴-۹-۴

    سقف کاذب باید با استفاده از قطعات مناسب و به صورت مطمئن به ساختار اصلی ساختمان متصل شده باشد تا در شرایط بهره برداری عادی و در شرایط خاص به ویژه آتش سوزی یا زمین لرزه ای که ساختمان برای آن طراحی شده است، با تخریب یا ریزش تمام یا قسمتی از آن، موجب اختلال در عملکرد ساختمان و فضاهای آن نشود و به افراد و سایر اجزاء ساختمان آسیب وارد نیاورد.

    ۳-۴-۹-۴

    برای نصب آویزها، اتصالات و سایر اجزاء نگهدارنده سقف کاذب، باید پیش بینی های لازم، مانند نصب و اجرای پروفیل ها یا میلگردهای انتظار در هنگام اجرای ساختار اصلی ساختمان انجام گرفته باشد و از تخریب و آسیب رساندن به ساختارهای اصلی بدین منظور خودداری شود.

    ۴-۴-۹-۴

    دیوارهای جداکننده فضاها باید تا بالای سقف کاذب و زیر سقف سازهای امتداد داشته باشند و یا فضای بالای سقف کاذب در امتداد قائم دیوارهای جداکننده به وسیله مواد مقاوم و پایدار غیر قابل اشتعال و صدابند مناسب کاملا مسدود و جداسازی شود

    ۵-۴-۹-۴

    از فضای بالای سقف کاذب نباید برای انبار کردن لوازم و تجهیزات استفاده شود مگر آنکه به وسیله ساختار مناسب و با احتساب بار اضافی لوازم یاد شده طراحی و اجرا شود.

    ۶-۴-۹-۴

    تخلیه هوای سرویس های بهداشتی و آشپزخانه به فضای بالای سقف کاذب مجاز نیست.

    ۷-۴-۹-۴

    در سقف هائی که در آنها از مواد قابل سوختن مانند انواع بلوک یا صفحه پلی استایرن استفاده می شود، باید سطح زیر سقف اصلی مطابق ضوابط مربوط، با اندود یا فرآورده های مناسب، در برابر آتش محافظت شود. این پوشش در صورت تعبیه سقف کاذب نیز باید در زیر سقف اصلی لحاظ گردد.

    ۸-۴-۹-۴

    فضای بالای سقف کاذب نباید به فضای بیرون ساختمان یا به فضاهای نیمه باز و یا حیاطهای داخلی گشودگی داشته باشد، مگر آن که این گشودگی به منظور تهویه در مناطق مرطوب و با رعایت تمام شرایط زیر انجام پذیرد الف – با نصب حفاظ و توری مناسب در محل گشودگیها، از ورود جانوران و حشرات به فضای بالای سقف کاذب جلوگیری شود.

    ب- گشودگیها به فضای بیرون با تمهیدات لازم مانند نصب انواع دریچه (دمپر)، از باران، کج باران و سایر نزولات جوی و همچنین باد مزاحم محافظت شوند.

    پ- در حالت فوق، از لحاظ اتلاف حرارت و صرفه جویی در مصرف انرژی، فضای مابین سقف کاذب و سقف سازهای اصلی به عنوان فضای کنترل نشده محسوب می شود و با عایق کاری مناسب مطابق مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان باید از اتلاف حرارت فضای طبقات بالا و پایین سقف کاذب جلوگیری شود.

    ت- نباید در این حالت فضای بالای سقف کاذب به هیچ یک از فضاهای داخلی ساختمان هیچ گونه درز یا گشودگی مانند دریچه، محل نصب لامپهای توکار و حفره های تزئینی داشته باشد و در صورت نیاز به دریچه بازدید یا دسترس، دریچه مذکور باید با تمهیدات مناسب درزبندی شود.

    ۹-۴-۹-۴

    در مجاورت یا بالای سقف کاذب، هیچگونه لوله آب، فاضلاب یا گاز، کانال و یا تأسیسات مشابه، نباید مستقیما با آویزها، شبکه نگهدارنده و سایر قسمت های سقف کاذب اتصال یا تماس داشته باشد.

    ۱۰-۴-۹-۴

    در صورت نیاز به نصب هر گونه شیشه با عناصر شیشه ای در سقف کاذب، باید از شیشه های ایمنی مسلح یا غیرریزنده استفاده شود.

    ۵-۹-۴ بام‌های مسطح

    ۱-۵-۹-۴

    تعبیه جان پناه در بامهای مسطح، در صورت وجود راه پله برای دسترسی ساکنین به بام، مطابق الزامات قسمت ۴-۹-۷ الزامی است.

    ۲-۵-۹-۴

    بامهای مسطح باید دارای شیب بندی مناسب حداقل ۲٪ و کفشوی متصل به لوله کشی آب بام، مستقل از شبکه اصلی فاضلاب ساختمان باشند.

    ۳-۵-۹-۴

    تعداد کفشوی و لوله قائم آب باران در بامهای اصلی ساختمان در انطباق با مبحث ۱۶ مقررات ملی ساختمان نباید از دو عدد کمتر باشد.

    ۴-۵-۹-۴

    آب بام ها باید به صورتی جمع آوری و هدایت شود که موجب آلودگی یا ایجاد مزاحمت در محوطه و اجزاء ساختمان و اراضی مجاور یا معابر عمومی نشود و از سرازیر شدن آب بر روی نمای ساختمان یا ساختمانهای مجاور پیش گیری شود.

    ۵-۵-۹-۴

    تخلیه آب حاصل از نزولات جوی بام ها به زمین های مجاور و معابر عمومی مجاز نیست و تخلیه آن در محوطه ساختمان باید با مجوز شهرداری یا سایر مراجع صدور پروانه انجام گیرد.

    ۶-۵-۹-۴

    اتصال لوله کشی آب بام به شبکه فاضلاب شهری تنها با مجوز ادارات فاضلاب شهری و نهاد قانونی مسئول امکان پذیر است.

    ۶-۹-۴ بام‌های شیبدار

    ۱-۶-۹-۴

    بامهای شیبدار باید به نحوی طراحی و اجرا گردند که از ریزش برف، یخ یا اجزای سقف از ارتفاع جلوگیری شود.

    ۲-۶-۹-۴

    در بامهای شیبدار باید تدابیر لازم به منظور حفظ جان کارگران در هنگام کار در روی بام پیش بینی شود.

    ۳-۶-۹-۴

    چنانچه شیب بام شیبدار به سمت زمین های مجاور یا معابر عمومی باشد باید فاصله افقی لبه بیرونی بام از مرز مالکیت، در ساختمان های گروه ۱ تا ۵، به اندازه حداقل ۰/۲۰ متر در داخل ملک رعایت گردد و در ساختمان های گروه های ۶ و ۷، به ازاء هر طبقه اضافه، ۰/۱۰ متر به این فاصله افزوده می شود. برای ساختمان های گروه ۸، رعایت مقررات و ضوابط خاص آنها الزامیست.

    ۴-۶-۹-۴

    رعایت بندهای ۴-۹-۵-۳ تا ۴-۹-۵-۶ در مورد هدایت و تخلیه آب بامهای شیبدار الزامیست.

    ۷-۹-۴ سقف های نورگذر

    هرجا که نور گیری از طریق سقف صورت گیرد یا سطوح شفاف یا شیشه ای در سقف نصب شود باید با الزامات زیر منطبق باشد

    ۱-۷-۹-۴

    نورگیرهای سقفی که برای تامین نور الزامی فضاها تعبیه می شوند باید به فضای باز یا حیاطهای داخلی متصل باشند و سطح شفاف آنها نباید از سطح الزامی شیشه پنجره برای فضاهای مورد نظر کمتر باشد.

    ۲-۷-۹-۴

    مجموع سطح نورگیرهای سقفی و پنجره های دیواری در فضاهای مورد نظر که بصورت طبیعی نور گیری شود، باید معادل سطوح الزامی مذکور در جدول ۴-۶ باشند.

    ۳-۷-۹-۴

    سقف های نورگذر یا شفاف، مانند سقف گلخانه و پاسیو و همه قسمتهای شیشه ای یا شفاف در سایر سقفها، باید از جنس ایمن و غیر ریزنده باشند.

    ۴-۷-۹-۴

    در طراحی و اجرای سقف های نورگذر یا شفاف وسیع مانند سقف گلخانه و پاسیو باید تدابیری جهت امکان نظافت و تحمل وزن نظافتکار جهت ایمنی در نظر گرفته شود.

    ۸-۹-۴ نصب و اجرای در و پنجره

    ۱-۸-۹-۴

    مشخصات تمام درها و پنجره ها باید با استانداردهای ملی ایران مطابقت داشته باشد.

    ۲-۸-۹-۴

    تعبیه آستانه در برای درهای ورودی ساختمان های عمومی دارای تصرفهای آموزشی فرهنگی، درمانی مراقبتی و تجمعی ممنوع است.

    ۳-۸-۹-۴

    در درهای شیشه ای کشویی و درهای شیشه ای بدون قاب، دیواره و در شیشه ای وان و دوش، قطعات شیشه در اطراف ورودی های اصلی و خروجی بناها، قطعات شیشه ای درهای توقفگاهها و قطعات بزرگتر از ابعاد مجاز در بند ۴-۴-۴-۸ در نماهای شیشه ای و تمام درهایی که شیشه در آنها در ارتفاع پایین تر از ۱/۰۵ متر بکار رفته، استفاده از شیشه های ایمن و غیر ریزنده الزامی است.

    ۴-۸-۹-۴ در صورتی که پنجره در فضایی نصب شود که کف آن فضا در ارتفاع بیش از ۰/۷۰ متر از زمین یا فضای مجاور ارتفاع داشته باشد، باید کف آن پنجره در ارتفاع حداقل ۱/۱۰ متر احداث شده و یا دارای جان پناهی به ارتفاع حداقل ۱/۱۰ متر از کف فضا باشد.

    ۵-۸-۹-۴

    تعبیه پنجره در محل هائی که خارج از حدود مجاز در این مقررات موجب اشراف به حیاط و ساختمان مجاور شود، ممنوع است.

    ۶-۸-۹-۴

    در صورتی که امکان اشراف از معبر عمومی مجاور به داخل فضاهای اقامت در ساختمان وجود داشته باشد، لازمست کف پنجره فضاهای اقامت در بالاتر از ارتفاع دید عابران تعبیه شود.

    ۹-۹-۴ حفاظها، جان پناه ها و میله های دستگرد

    حفاظ، جان پناه ها و میله های دستگرد باید با تمهیدات مناسب، به نحوی تهیه شوند که در زمان استفاده و بهره برداری از مقاومت و ایمنی لازم برخوردار باشند.

    ۱-۹-۹-۴ حفاظ و جان پناه

    هرجا که نصب جان پناه یا حفاظ و دست انداز الزامی اعلام شده باشد، باید در انطباق با مقررات زیر اجرا شود:

    ۱-۱-۹-۹-۴

    ارتفاع دست اندازها یا جان پناه ها از سطح فضا یا بام در دسترس، باید حداقل متر و از لبه پله یا سطح شیب دار حداقل

    ۰/۹۰ متر باشد.

    ۲-۱-۹-۹-۴

    فاصله خالی بین دو نرده عمودی دست انداز و جان پناه نباید بیشتر از ۰/۱۱ متر باشد. در صورت وجود نرده های تزئینی، نباید از هیچ قسمت آن کره ای به قطر بیش از ۰/۱۱ متر عبور کند.

    ۳-۱-۹-۹-۴

    در صورت استفاده از میله های افقی در دست انداز و جان پناه، غیر از فاصله مندرج در بند ۴-۹-۹-۱-۲، طراحی دست انداز باید به گونه ای باشد که از بالا رفتن کودکان و احتمال سقوط آنها با تدابیری چون شیب داخلی یا هلالی برگشته جلوگیری کند.

    ۴-۱-۹-۹-۴

    استفاده از شیشه ایمن و غیر ریزنده در جان پناه ها و دست اندازهای دارای شیشه به هر قطع و اندازه، الزامی است.

    ۲-۹-۹-۴

    میله های دستگرد میله های دستگرد باید در محل های تعیین شده، مطابق الزامات زیر ساخته و نصب شوند، مگر آن که در مقررات اختصاصی تصرفها به گونه ای دیگر تعیین شده باشد:

    ۱-۲-۹-۹-۴

    ارتفاع میله های دستگرد که از لب پله و یا سطح کف تمام شده شیب راه اندازه گیری می شود، باید ۰/۹۰ متر باشد. این ارتفاع در تمام طول میله دستگرد باید به صورت یکنواخت امتداد داشته باشد.

    ۲-۲-۹-۹-۴

    سطحی از میله دستگرد که با دست گرفته می شود باید پیوسته و یکنواخت باشد و به وسیله هیچ قطعه یا عنصری قطع نشود.

    ۳-۲-۹-۹-۴

    انتهای میله دستگرد باید به سمت یک دیوار، حفاظ یا سطح تردد چرخیده یا خم شود یا تا میله های دستگرد خیز مجاور پلکان یا شیب راه امتداد داشته باشد، تا از ایجاد جراحت یا گیر کردن اشیاء یا لباس افراد به میله های دستگرد جلوگیری شود. در جایی که میله دستگرد بین خیزهای مجاور پیوسته نیست، باید حداقل ۰/۳۰ متر به صورت افقی از لبه های ابتدا و انتهای شیب راه و از بالاترین پیشانی پله ادامه داشته باشد. در پله ها، میله دستگرد باید از سمت پایین شیب آن به اندازه عمق یک کف پله بعد از پائین ترین پیشانی پله ادامه یابد.

    ۴-۲-۹-۹-۴

    میله دستگرد با مقطع دایره باید دارای قطر خارجی بین ۳۵ تا ۴۰ میلی متر باشد، در غیر اینصورت مقطع میله باید قابلیت گرفتن میله دستگرد را به اندازه معادل آن فراهم سازد. اگر مقطع میله دستگرد دایره ای نیست، اندازه محیطی آن باید حداقل ۱۰۰ و حداکثر ۱۶۰ میلی متر و حداکثر اندازه قطر آن ۵۷ میلی متر باشد. لبه های میله دستگرد باید با شعاع حداقل ۲/۵ میلیمتر گرد شده باشند.

    ۵-۲-۹-۹-۴

    فاصله آزاد میان یک میله دستگرد و دیوار یا سطح دیگر باید حداقل ۴۰ میلیمتر باشد.

    ۶-۲-۹-۹-۴

    میله دستگرد و دیوار یا هر سطح دیگر مجاور آن باید عاری از هر گونه جسم تیز یا برنده باشند.

    آب بندی و عایق کاری رطوبتی

    ۱-۱۰-۹-۴

    در تمام ساختمانها حفاظت در برابر بارش نزولات جوی و رطوبت خاک الزامی است. بامهای تخت، ایوانها، فضاهای نیمه باز (غیر از بالکن های کم عرض)، کفهای در تماس با زمین های نمناک، کف کلیه فضاهای بهداشتی در طبقات، دیوارهای زیرزمین و سایر دیوارهای در تماس با زمین نمناک، بدنه و کف و دیوار استخرها و منابع آب، باید عایق رطوبتی شوند. بامهای شیب دار و قوسی و گنبدها و نماهایی که در معرض بوران های موسمی قرار می گیرند، باید با روش مناسب در برابر نزولات جوی و کج باران حفاظت شوند.

    ۲-۱۰-۹-۴

    در تمام فضاهای داخلی بنا، هرجا که شیر برداشت آب تعبیه شود، کف فضا باید عایق رطوبتی شده و کفشوی دارای شترگلویی یا سیفون و تمهیدات لازم دیگر برای دفع فاضلاب، مطابق با ضوابط مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان، پیش بینی شود.

    ۳-۱۰-۹-۴

    محافظت سطح کف و عایق کاری دیواره های زیرزمین، جهت جلوگیری از نفوذ آب های سطحی و زیرزمینی و نشت آب لوله کشی، در ساختمان الزامی است.

    ۱۱-۹-۴ شومینه، بخاری دیواری و دودکشها

    ۱-۱۱-۹-۴

    شومینه هایی با مخزن باز که در آنها از انواع سوخت گاز، مایع یا جامد استفاده می شود و هوای مورد نیازشان از داخل فضا تامین می گردد، نمی توانند بعنوان تنها وسیله حرارتی محسوب شوند و نباید گرمایش یک ساختمان یا بخشی از آن تنها به چنین شومینه هایی متکی باشد.

    ۲-۱۱-۹-۴

    نصب و استفاده از شومینه هایی که در آنها از انواع سوخت گاز، مایع یا جامد استفاده میشود و هوای مورد نیازشان از داخل فضا تامین می گردد، ضمن رعایت بندهای مرتبط در مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان، در فضاهای اقامت با مساحت کمتر از ۱۲ متر مربع مجاز نیست.

    ۳-۱۱-۹-۴

    ساخت دودکش و نوع مصالح مصرفی آن باید بترتیبی باشد که به هیچ وجه امکان بروز ترک و شکستگی و نشت گاز از اتصال ها و نظایر آن به فضاهای داخل ساختمان بوجود نیاید.

    ۴-۱۱-۹-۴

    در طراحی، ساخت، نصب و کاربرد هر نوع شومینه و بخاری باید محدودیت ها و الزامات مباحث سوم، چهاردهم و هفدهم مقررات ملی ساختمان رعایت شود.

    ۵-۱۱-۹-۴

    ساخت دودکش با مصالح بنائی تنها در ساختمان های گروه ۱ تا ۳ و دارای تصرف م-۴ مجاز است. در بام این ساختمانها، رعایت فاصله ۳ متر تا نزدیک ترین مصالح و وسایل سوختنی الزامی است.

    ۶-۱۱-۹-۴

    محل جانمائی دودکش ها باید از مرحله اول در نقشه های ساختمان مشخص گردد.

    ۱۲-۹-۴ جزئیات عمومی ایمنی و امنیت در برابر سوانح و سایر خطرات

    ۱-۱۲-۹-۴

    استفاده از تجهیزات حفاظت در برابر آذرخش در ساختمانهای گروه ۶ تا ۸ و ساختمان های دیگری که به علت نوع کاربری و یا موقعیت قرارگیری آنها ضروری باشد، الزامی است، و باید مطابق با استاندارد ملی ایران در مورد آذرخش، به شماره ۱-۶۲۱۳ باشد.

    ۲-۱۲-۹-۴

    ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که در صورت وقوع زلزله موجب صدمه و خسارت به ساختمانهای مجاور نشود و از خسارت به آنها پیشگیری گردد. رعایت مقررات مندرج در مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، به ویژه در مورد تعبیه درز انقطاع مابین ساختمان ها، الزامی است.

    ۳-۱۲-۹-۴

    بازشوها، درها و پنجره ها و مدخل زیرزمین های تمام ساختمان ها باید به گونه ای طراحی و اجرا شوند که امنیت ساکنان و استفاده کنندگان را فراهم نمایند.

    ۴-۱۲-۹-۴

    مدخل و پنجره های بازشو زیرزمین باید با اتخاذ شیوه های مناسب و متداول به گونه ای طراحی و اجرا شود که از ورود جانوران موذی، آب، باران و آبهای سطحی به داخل جلوگیری شود

    ۵-۱۲-۹-۴

    در تمام تصرفها و فضاها تأمین راه های خروج ایمن و نصب علائم هشداردهنده و ایمنی مطابق مباحث سوم و بیستم مقررات ملی ساختمان الزامیست

    ۶-۱۲-۹-۴

    راه های خروج ایمن در ساختمان ها باید طوری تعبیه شوند که علاوه بر هدایت مردم به مکان امن در هنگام آتش سوزی، در صورت وقوع زلزله نیز امکان خروج و یاری رسانی به ساکنان و استفاده کنندگان را فراهم نمایند.

    ۷-۱۲-۹-۴

    در طراحی و اجرای ساختمانها، در انطباق با مبحث سوم مقررات، باید تدابیر لحاظ شده در مبحث سوم، چون ایجاد دیوارهای جدا کننده آتش و محل های مقاوم در برابر حریق، تحت عنوان فضای پناه، در مسیر خروج برای استقرار افراد دارای معلولیت و سالمندان و کم توانانی که امکان حرکت در مسیر خروج ندارند، در نظر گرفته شود.

    ۸-۱۲-۹-۴

    در طراحی ساختمان ها باید راههای امدادرسانی از خارج ساختمان، مطابق الزامات زیر، برای انجام عملیات امداد و نجات در هنگام وقوع سوانحی چون حریق و زلزله پیش بینی شود. این راه ها از طریق جایگاههای الزامی امدادرسانی در فضای باز مجاور ساختمان (در حیاط یا معابر عمومی مجاور) و بازشوی الزامی امدادرسانی در تصرفهای مسکونی) جهت ورود و استقرار افراد و وسایل امدادرسان تأمین می شود.

    ۱-۸-۱۲-۹-۴

    تعبیه راههای امدادرسانی در ساختمان به منزله منتفی شدن مسیرهای خروج الزامی مندرج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان نیست.

    ۲-۸-۱۲-۹-۴

    هر واحد تصرف در گروه های ساختمان ۱ تا ۷ این مبحث باید دارای حداقل یک بازشوی مجزا و مستقل امدادرسانی در نما و مشرف بر جایگاه امدادرسانی باشد که بتوان از طریق آن عملیات نجات را انجام داد. عرض بازشوی امدادرسانی حداقل ۰/۹۰ متر و ارتفاع آن حداقل ۱/۳۰ متر است. بدیهی است که در زیر هر بازشوی امدادرسانی، باید یک جایگاه امداد رسانی در نظر گرفته شود.

    ۳-۸-۱۲-۹-۴

    در ساختمان های گروه ۴ تا ۷ اگر طبقه آخر دارای سقف شیبدار باشد، احداث یک مهتابی یا بالکن حاوی بازشوی امداد رسانی در سقف شیبدار، که حول یکی از محورهای عمودی آن باز شود و دارای حداقل ۰/۹۰ متر عرض و ۱/۳۰ متر ارتفاع باشد، الزامی است.

    ۴-۸-۱۲-۹-۴

    برای هر تصرف در ساختمان های گروه ۴ تا ۷ باید سطحی آزاد در فضای باز ساختمان بعنوان جایگاه امدادرسانی در نظر گرفته شود. از این جایگاه برای استقرار افراد، وسایل و خودروهای امدادرسانی استفاده می شود. این جایگاه باید به دسترسی های سواره اصلی شهر متصل باشد. در ساختمان های گروه ۶ و ۷ دسترسی سواره به جایگاههای امدادرسانی الزامی است.

    ۵-۸-۱۲-۹-۴

    انجام فعالیتهای دائمی در جایگاههای امدادرسانی و تعبیه کاربری هایی که موجب اشغال این سطوح شود، مجاز نیست

    ۶-۸-۱۲-۹-۴

    در ساختمان های گروه ۴ و ۵، جایگاه امدادرسانی باید حداقل به عرض ۳۰۰ متر و طول ۵/۰۰ متر باشد. در ساختمان های گروه ۶ و ۷ به ازای افزایش هر طبقه ۰/۵۰ متر (تا حداکثر ۵۰۰ متر) به این عرض افزوده می شود. طول جایگاه امدادرسانی می تواند با نظر شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان در تمام طول آن ضلع بنا امتداد یابد.

    ۷-۸-۱۲-۹-۴

    در ساختمان های گروه ۴ و ۶ در پلاکهای شمالی، هرگاه جایگاه امداد رسانی در حیاط خلوت باشد، این جایگاه باید بدون مانع و گذر از واحد مسکونی، توسط راهی به حیاط اصلی متصل گردد. این معبر در گروه ۴ حداقل برای عبور افراد و تجهیزات لازم و در گروه ۶ برای عبور خودرو امداد رسان در نظر گرفته می شود.

    ۸-۸-۱۲-۹-۴

    حداقل فاصله ساختمان های گروه ۷ از مرزهای مجاور، در صورت لزوم دسترسی سواره به اطراف ساختمان، باید ۳/۰۰ متر و در ساختمان های گروه ۵، به منظور عبور افراد، ۱/۵۰ متر باشد.

    ۹-۸-۱۲-۹-۴

    در صورت قرار گیری فضای تأسیسات و موتورخانه، در ساختمان های گروه های ۶ و ۷ درزیر مسیر امدادرسانی، در نظر گرفتن امکان عبور وسایل سنگین امداد رسانی در محاسبه بار سقف آن فضاها الزامی است.

    ۹-۱۲-۹-۴

    درها و پنجره های خروج و امدادرسانی، که در مواقع حریق و زلزله استفاده میشوند، باید از مصالح مقاوم و در انطباق با مبحث سوم مقررات ملی ساختمان باشند

    ۱۰-۱۲-۹-۴

    به منظور حراست از جان و مال متصرفین ساختمانها، بویژه در تصرف های مختلف یک ساختمان، موارد زیر جهت تأمین امنیت فضاها الزامی است:

    ۱-۱۰-۱۲-۹-۴

    فاصله افقی بین نزدیک ترین نقاط دو بازشو پنجره مجاور، واقع بر روی یک دیوار مسطح از دو تصرف مجزا، نباید کمتر از یک و نیم متر باشد؛ مگر آنکه در سایر مباحث ضوابط محدود کننده تری تعیین شود.

    ۲-۱۰-۱۲-۹-۴

    فاصله افقی بین نزدیک ترین نقاط دو بازشوی پنجره مجاور از تصرف های مجزا، روی دو دیوار عمود برهم یا دارای زاویه کمتر از ۹۰ درجه، باید حداقل ۲ متر باشد. برای رعایت فاصله افقی نزدیک ترین نقاط دو پنجره مجاور با زاویه ۹۰ درجه یا کمتر از دو ساختمان مجزای مجاور، هربنا باید یک متر فاصله پنجره از مرز پلاکها را رعایت کند.

    ۳-۱۰-۱۲-۹-۴

    فاصله افقی بین نزدیک ترین نقاط بازشو دو پنجره از دو ساختمان با تصرف مجزای روی دو دیوار موازی، که اندازه بزرگترین ضلع آن بیش از ۰/۳ متر باشد، نباید کمتر از ۳ متر باشد، مگر آنکه ضمن رعایت ضوابط محدود کننده دیگر، توسط نرده و حصار محافظت شود.

    ۴-۱۰-۱۲-۹-۴

    بازشوهای پنجره ای که قابل دستیابی از معابر عمومی باشند، باید ایمن طراحی شده یا توسط نرده، حصار یا تدابیر دیگر محافظت شوند.

    ۵-۱۰-۱۲-۹-۴

    نصب حفاظ بر روی نمای ساختمان باید در انطباق با قانون تملک ساختمانها بوده و مانع امدادرسانی از بیرون به ساکنین تصرفها نشود.

    ۶-۱۰-۱۲-۹-۴

    ورودی ساختمانها و واحدهای تصرف باید به نحوی تعبیه گردد که امکان نظارت بر فضای بیرونی تأمین، و از پنهان شدن و مزاحمت افراد و حیوانات موذی جلوگیری شود.

    ۷-۱۰-۱۲-۹-۴

    اتخاذ تدابیری برای امنیت بنا و ورودی (از طریق نصب نمایشگر تصویری و غیره) در ساختمان های گروه ۶ تا ۸ الزامی است.

    ۸-۱۰-۱۲-۹-۴

    نصب زنجیر پشت بند و چشمی روی درهای ورودی تصرف های مسکونی در ساختمان های گروه ۶ تا ۸ الزامی است.

    ۹-۱۰-۱۲-۹-۴

    لولاهای در و پنجره در ساختمان ها و تصرف های عمومی و مسکونی نباید قابل دسترس از بیرون باشد.

    ۱۰-۱۰-۱۲-۹-۴

    در درهای دولنگه ورودی، چفت لنگه ثابت باید توسط قفل اهرمی یا ابزار دیگر در شرایط عادی تثبیت شود، به نحوی که باز کردن آن از بیرون براحتی میسر نباشد.

    ۱۳-۹-۴ عایق کاری صوتی و حرارتی و صرفه جویی در مصرف انرژی

    ۱-۱۳-۹-۴

    در تمام ساختمانهای مشمول این مقررات رعایت عایق کاری و نظارت بر انتشار صوت در فضاهای ساختمان در انطباق با مبحث هجدهم الزامی است.

    ۲-۱۳-۹-۴

    در تمام ساختمانهای مشمول این مقررات رعایت ضوابط مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان و موارد الزامی آن برای عایق کاری حرارتی پوسته خارجی بنا و دیگر عناصر ساختمانی الزامی است.

    ۱۴-۹-۴ تأسیسات در ساختمان

    ۱-۱۴-۹-۴

    در تمام ساختمان های مشمول این مقررات باید تجهیزات برقی و تأسیسات و لوله کشی توزیع آب، برق، گاز و دفع فاضلاب و آبهای سطحی در انطباق با مباحث سیزدهم، چهاردهم، شانزدهم و هفدهم مقررات ملی ساختمان در نظر گرفته شود.

    ۲-۱۴-۹-۴

    در تمام ساختمان های مشمول این مقررات مسیر لوله ها در ساختمان باید به نحوی در نظر گرفته شود که امکان دسترسی به آنها در همه جا فراهم باشد و استقلال واحدهای ساختمانی حتی الامکان حفظ گردد. عبور لوله های تأسیساتی یک واحد از بخش های خصوصی سایر واحدهای ساختمان مجاز نیست.

    ۳-۱۴-۹-۴

    سطوح داخلی کانال ها و شفقت های تأسیساتی باید نازک کاری شده و کاملا مسطح

    باشد.

    ۴-۱۴-۹-۴

    در تمام ساختمانهای مشمول این مقررات باید در انطباق با مبحث شانزده مقررات ملی ساختمان، شفتهای مناسب تأسیساتی برای پیش بینی مسیر ثانویه یا اضطراری تخلیه آب باران و لوله کشی هواکش فاضلاب و نظایر آن پیش بینی شود.

    ۱۵-۹-۴ نگهداری و دفع زباله

    ۱-۱۴-۹-۴

    در تمام ساختمان ها با توجه به نیاز تصرفها باید محل های نگهداری و دفع زباله به صورتی پیش بینی شود که مشکلاتی از نظر بهداشت و سلامتی برای ساکنان و استفاده کنندگان ایجاد نگردد و از لانه سازی حیوانات و حشرات موذی در این محلها جلوگیری شود.

    ۲-۱۴-۹-۴

    در ساختمان های گروه های ۶ تا ۸، ایجاد سامانه دفع زباله از داخل طبقات ساختمان، به نحوی که مزاحمت و خطری از نظر بو، آلودگی صوتی در هنگام جابجایی زباله) و بهداشت برای ساکنان و استفاده کنندگان ایجاد نکند، ضروری است. رعایت ضوابط مربوط به تفکیک زباله، در صورت الزام آنها توسط شهرداری ها و سایر مراجع صدور پروانه ساختمان، ضروری است.

    ۱۶-۹-۴ سایر تجهیزات ساختمان

    ۱-۱۶-۹-۴

    در ساختمان های گروههای ۴ تا ۸، نصب صندوق پستی در محل ورودی ساختمان الزامی است.

    ۲-۱۶-۹-۴

    قراردادن لانه حیوان خانگی در محوطه ساختمان تنها به شرط رضایت ساکنین و در شرایط زیر مجازست: الف- طبق قوانین کشور، نگهداری آنها در محل مورد نظر بلامانع باشد، : ب- برای همسایگان مزاحمتی فراهم نکند، پ- به صورت عناصر یا فضاهایی مجزا از ساختمان و با مصالحی ایجاد شود که بعنوان یک بخش اصلی از ساختمان محسوب نشود. در این محل دسترسی به آب باید به طور دائم فراهم بوده و مسائل بهداشتی رعایت شود. ت- دسترسی به این لانه ها نباید مستلزم عبور از فضاهای اصلی واحدها باشد.

    ۳-۱۶-۹-۴

    در حومه شهرها و محل هایی که نگهداری و پرورش برخی حیوانات در داخل بافت شهری مجاز شمرده شود، محل نگهداری حیوانات باید از فضاهای اقامت ساکنان به گونه ای جدا شود که از نظر نحوه دسترسی و جزئیات تهویه، تاسیسات ساختمان و دفع فاضلاب، منظر عمومی و سایر جنبه های معماری و ساختمانی، در بهداشت و آسایش ساکنان و همسایگان اختلالی پیش نیاید.

    Last Updated: 5 ماه ago in مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:1 PM توسط ستاره سهیل  | 

    4-8-0 مقررات خاص ساختمانهای بلند (گروه ۸)

    مقررات خاص ساختمانهای بلند (گروه ۸)

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )
    • مقررات خاص ساختمانهای بلند (گروه ۸)

    فهرست مطالب

    • ۱-۸-۴
    • ۲-۸-۴
    • ۳-۸-۴
    • ۴-۸-۴
    • ۵-۸-۴
    • ۶-۸-۴
    • ۷-۸-۴

    ۸-۴ مقررات خاص ساختمانهای بلند (گروه ۸)

    ۱-۸-۴

    در ساختمانهای بلند (گروه ۸)، محفظه پله ای که در راه خروج واقع شود، باید بطور مکانیکی تهویه و فشار مثبت داشته باشد.

    ۲-۸-۴

    در ساختمانهای بلند، حداکثر برای شش طبقه آخر می توان از پاسیوهای داخلی برای نورگیری و تهویه فضاهای اقامت، اشتغال و آشپزخانه ها استفاده کرد. در صورت استفاده از حیاط خلوت که یک ضلع آن به فضای آزاد باز است، محدودیتی برای نورگیری همه طبقات وجود ندارد. اگر حیاط خلوت رو به معابر یا فضاهای عمومی شهری باز باشد، رعایت مقررات مربوط به نما و حجم ساختمان، در قسمت ۴-۴-۴ الزامیست.

    ۳-۸-۴

    تمام ساختمانهای بلند باید به تجهیزات کشف، اعلام و اطفای حریق و همچنین امداد و نجات منطبق با ضوابط خاص اعلام شده در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان مجهز باشند.

    ۴-۸-۴

    در تمام ساختمانهای بلند باید اتاقی برای استقرار مدیریت ساختمان پیش بینی شود. در این اتاق باید تمام مدارک ساختمان از جمله نقشه های اجرا شده ساختمان و تاسیسات و همچنین کلیدهای مربوط به قفل درهای اصلی ساختمان، موتورخانه، بام و اتاقک یا جعبه کنتورها به نحو مناسب نگهداری شود.

    ۵-۸-۴

    تمام ساختمانهای بلند باید به سیستم برق اضطراری که سیستم کشف و اعلام حریق و همچنین روشنایی فضاهای عمومی ارتباط و خروج و غیره را تامین می کند، مجهز باشند.

    ۶-۸-۴

    محدودیت عمق گود برداری و احداث طبقات در زیرزمین باید در انطباق با مبحث هفتم مقررات ملی ساختمان باشد.

    ۷-۸-۴

    سایر الزامات تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان ها باید در طراحی و ساخت ساختمانهای بلند نیز رعایت شود.

    Last Updated: 5 ماه ago in مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 5:0 PM توسط ستاره سهیل  | 

    4-7-1 مقررات اختصاصی تصرف‌ها

    مقررات اختصاصی تصرف‌ها

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )
    • مقررات اختصاصی تصرف‌ها

    فهرست مطالب

    • ۱-۷-۴ تصرف‌های مسکونی
      • ۱-۱-۷-۴ ساختمان‌های مسکونی در گروه (م-۲)
        • ۱-۱-۱-۷-۴
        • ۲-۱-۱-۷-۴
        • ۳-۱-۱-۷-۴
        • ۴-۱-۱-۷-۴
        • ۵-۱-۱-۷-۴
        • ۶-۱-۱-۷-۴
        • ۷-۱-۱-۷-۴
        • ۸-۱-۱-۷-۴
        • ۹-۱-۱-۷-۴
        • ۱۰-۱-۱-۷-۴
        • ۱۱-۱-۱-۷-۴
        • ۱۲-۱-۱-۷-۴
        • ۱۳-۱-۱-۷-۴
        • ۱۴-۱-۱-۷-۴
        • ۱۵-۱-۱-۷-۴
        • ۱۶-۱-۱-۷-۴
        • ۱۷-۱-۱-۷-۴
        • ۱۸-۱-۱-۷-۴
        • ۱۹-۱-۱-۷-۴
        • ۲۰-۱-۱-۷-۴
        • ۲۱-۱-۱-۷-۴
        • ۲۲-۱-۱-۷-۴
        • ۲۳-۱-۱-۷-۴
        • ۲۴-۱-۱-۷-۴
        • ۲۵-۱-۱-۷-۴
        • ۲۶-۱-۱-۷-۴
      • ۲-۱-۷-۴ هتل ها، هتل آپارتمان ها، متل ها و مسافرخانه ها، گروه (م-۱)
        • ۱-۲-۱-۷-۴
        • ۲-۲-۱-۷-۴
        • ۳-۲-۱-۷-۴
        • ۴-۲-۱-۷-۴
    • ۲-۷-۴
      • ۱-۲-۷-۴
      • ۲-۲-۷-۴
    • ۳-۷-۴ تصرفهای آموزشی / فرهنگی
      • ۱-۳-۷-۴
      • ۲-۳-۷-۴
      • ۳-۳-۷-۴
      • ۴-۳-۷-۴
    • ۴-۷-۴ تصرف‌های درمانی / مراقبتی
      • ۱-۴-۷-۴
      • ۲-۴-۷-۴
      • ۳-۴-۷-۴
      • ۴-۴-۷-۴
      • ۵-۴-۷-۴
      • ۶-۴-۷-۴
      • ۷-۴-۷-۴
      • ۸-۴-۷-۴
      • ۹-۴-۷-۴
      • ۱۰-۴-۷-۴
      • ۱۱-۴-۷-۴
      • ۱۲-۴-۷-۴
      • ۱۳-۴-۷-۴
      • ۱۴-۴-۷-۴
      • ۱۵-۴-۷-۴
      • ۱۶-۴-۷-۴
      • ۱۷-۴-۷-۴
      • ۱۸-۴-۷-۴
      • ۱۹-۴-۷-۴
        • ۱-۱۹-۴-۷-۴
        • ۲-۱۹-۴-۷-۴
        • ۳-۱۹-۴-۷-۴
        • ۴-۱۹-۴-۷-۴
        • ۵-۱۹-۴-۷-۴
        • ۶-۱۹-۴-۷-۴
        • ۷-۱۹-۴-۷-۴
        • ۸-۱۹-۴-۷-۴
        • ۹-۱۹-۴-۷-۴
      • ۱۰-۴-۷-۴
        • ۱-۲۰-۴-۷-۴
        • ۲-۲۰-۴-۷-۴
        • ۳-۲۰-۴-۷-۴
        • ۴-۲۰-۴-۷-۴
        • ۵-۲۰-۴-۷-۴
        • ۶-۲۰-۴-۷-۴
        • ۷-۲۰-۴-۷-۴
        • ۸-۲۰-۴-۷-۴
        • ۹-۲۰-۴-۷-۴
      • ۲۱-۴-۷-۴
        • ۱-۲۱-۴-۷-۴
        • ۲-۲۱-۴-۷-۴
        • ۳-۲۱-۴-۷-۴
        • ۴-۲۱-۴-۷-۴
        • ۵-۲۱-۴-۷-۴
    • ۵-۷-۴ تصرفهای تجمعی
      • ۱-۵-۷-۴
      • ۲-۵-۷-۴
      • ۳-۵-۷-۴
      • ۴-۵-۷-۴
      • ۵-۵-۷-۴
      • ۶-۵-۷-۴
    • ۶-۷-۴ تصرفهای صنعتی
      • ۱-۶-۷-۴

    ۷-۴ مقررات اختصاصی تصرف‌ها

    ۱-۷-۴ تصرف‌های مسکونی

    ۱-۱-۷-۴ ساختمان‌های مسکونی در گروه (م-۲)

    ۱-۱-۱-۷-۴

    پس از در اصلی تصرفهای مسکونی واقع در ساختمان های آپارتمانی، باید فضای ورودی مناسب داخلی با رعایت شرایط زیر و سایر ضوابط بیان شده در قسمت راههای دسترس و خروج تامین شود. در داخل واحدهای مسکونی تکی یا ویلایی نیز پیش بینی فضای ورودی با همین شرایط توصیه میشود

    آ- عمق آزاد و بدون مانع فضای ورودی حداقل۱/۴۰ متر و مساحت لازم آن حداقل ۲ مترمربع است.

    ب- دسترسی به اتاق ها و سایر فضاها در واحد مسکونی به جز انبار داخلی واحد، باید پس از عبور از قسمت ورودی یادشده صورت گیرد. می توان دسترسی به فضای بهداشتی را در دیوار مجاور در ورودی اصلی در نظر گرفت. دسترسی فضاهای اصلی تصرف مسکونی به یکدیگر نباید مستلزم عبور از این فضای ورودی باشد.

    پ- در محل فضای ورودی لازم است قسمتی برای کفش کن و آویختن لباس به نحوی در نظر گرفته شود که اندازه های فضا را به کمتر از حداقل اعلام شده کاهش ندهد.

    ت- همجواری ورودی و فضاهای دیگر در داخل تصرفهای مسکونی باید به نحوی صورت گیرد که دید بیگانه از در ورودی به فضاهای داخلی تصرف محدود گردیده و اشراف آنان به این فضاها به حداقل تقلیل یابد. ث- در قسمت ورودی تصرف مسکونی به ویژه در اقلیم های سرد و گرم و مرطوب، بهتر است دو در متوالی پیش بینی شود که در این حالت «در» دوم از لحاظ اندازه ها باید با در اصلی دسترس و خروج منطبق باشد ولی از لحاظ ساختار، مقررات مربوط به درهای اتاقها ملاک عمل خواهد بود.

    حداقل فاصله دو در متوالی چنانچه هردو، در یک جهت بگردند ۲ متر و در صورتی که به سمت یکدیگر بگردند ۲/۸۰ متر است. در صورتی که قابل دسترس بودن تصرف مسکونی برای افراد معلول الزامی نباشد، این اندازه ها را می توان به ترتیب تا ۱/۶۰ و ۲/۲۰ متر کاهش داد.

    ۲-۱-۱-۷-۴

    در قرارگیری و جانمایی سایر فضاهای اصلی تصرف مسکونی، رعایت شرایط زیر الزامیست:

    آ- دسترسی به اتاق های مستقل اقامت در تصرف مسکونی نباید مستقیما از یک اتاق دیگر یا نشیمن عمومی و یا سالن باشد، مگر در موارد زیر:

    آ-۱- در صورت وجود یک پیش ورودی یا فضای تقسیم مناسب که داخل فضای نشیمن عمومی و یا سالن نباشد.

    آ-۲- در تصرف مسکونی دارای مساحت کمتر از ۷۵ متر مربع با یک اتاق اقامت

    آ-۳- در تصرف مسکونی دارای مساحت ۷۵ مترمربع و بیشتر و یا دارای بیش از یک فضای اقامت در صورتی که مطابق مقررات قسمت ۴-۵-۲-۵ باشد و به عنوان اتاق الحاق شده در نظر گرفته شود که در این حالت یک فضای مستقل محسوب نمی شود.

    در هر حالت نباید در صورت باز بودن در فضای اقامت، دید مستقیم از فضای نشیمن عمومی یا سالن به قسمت خواب اتاق اقامت وجود داشته باشد.

    ب- دسترسی به تنها فضای بهداشتی تصرف مسکونی نباید مستقیما از یکی از فضاهای اقامت باشد. در ساختمان های دارای یک فضای اقامت یا دارای مساحت کمتر از ۷۵ مترمربع با حداکثر دو اتاق، می توان دسترسی به تنها حمام تصرف مسکونی را از یکی از اتاق ها قرار داد. پ- در صورتی که از فضای نشیمن عمومی یا سالن، دید به داخل فضای بهداشتی وجود داشته باشد، استفاده از فضای بهداشتی توام مجاز نیست و باید فضایی به عنوان پیش ورودی در آن تعبیه شود که با در از سایر قسمت های آن جدا شود. نصب کاسه روشویی در فضای پیش ورودی مجاز است، مشروط بر آن که در حرکت و دسترسی به سایر قسمت های فضای بهداشتی اختلال ایجاد ننماید.

    ت – کاربرد آشپزخانه دیواری در تصرفهای مسکونی دارای مساحت ۷۵ مترمربع و بیشتر، به صورتی که مستقیما به فضای نشیمن عمومی یا سالن باز باشند، مجاز نیست.

    ث- طراحی و قرارگیری آشپزخانه های باز یا دیواری در تصرفهای مسکونی دارای مساحت ۷۵ مترمربع و بیشتر نباید به نحوی باشد که دید مستقیم از فضای نشیمن عمومی یا سالن به قسمت های اصلی پخت و پز و کار آشپزخانه وجود داشته باشد.

    ۳-۱-۱-۷-۴

    در ساختمان های گروه ۱ تا ۳ با تصرف مسکونی، حداقل عرض مفید پله مستقیم ۰/۹۰ متر و حداقل عرض پله ای که دارای گردش یا پاگرد باشد، ۱/۱۰ متر است.

    ۴-۱-۱-۷-۴

    در ساختمانهای مسکونی گروه ۴ تا ۷، حداقل عرض مفید پله مستقیم ۱/۱۰ متر و حداقل عرض قفسه پلکانی که دارای پاگرد باشد، ۲/۴۰ متر است.

    ۵-۱-۱-۷-۴

    در ساختمانهای مسکونی گروه ۸، اندازه های راه پله و قفسه آن بر اساس جمعیت متصرف و الزامات راه‌های خروج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان تعیین می شود.

    ۶-۱-۱-۷-۴

    حداقل پهنای الزامی راهروهای مستقیم و پله های داخلی تصرفهای مسکونی ۰/۹۰ متر است.

    ۷-۱-۱-۷-۴

    در پله های داخلی تصرف‌های مسکونی که قابل دسترس بودن آنها برای افراد معلول مطابق ضوابط مربوط الزامی نباشد یا سطوح دارای اختلاف سطح ۰/۷۰ متر و کمتر، نیازی به نصب میله دستگرد نیست، در سایر موارد لازم است که حداقل در یک طرف آنها میله دستگرد نصب شود. در این حالت، میله دستگرد تنها باید از بالاترین ارتفاع پله به پایین ترین ارتفاع پله امتداد داشته باشد و نیازی به برگشتن انتهای میله دستگرد یا امتداد بیشتر از طول پله یا شیب راه ندارد.

    ۸-۱-۱-۷-۴

    حداقل یکی از فضاهای اقامت در هر تصرف مسکونی با زیربنای ۷۵ مترمربع و بیشتر، باید دارای مساحت حداقل ۱۲/۰۰ مترمربع با پهنای حداقل ۲/۷۰ متر باشد. در واحدهای مسکونی با زیربنای کمتر از ۷۵ متر مربع، مساحت این اتاق نباید از ۹ متر مربع و هیچ یک از اندازه های افقی آن از ۲/۵۰ متر کمتر باشد.

    اندازه سایر فضاها و اتاق های اقامتی در تصرفهای مسکونی، بر اساس نحوه استفاده آنها مشخص شده و حداقل عرض

    ۲/۴۰ متر است.

    ۹-۱-۱-۷-۴

    در تصرفهای مسکونی، ارتفاع هر فضای اقامت با زیر بنای ۱۲۰۰ متر مربع و بیشتر، باید در بیشتر از ۵۰ در صد سطح آن و ارتفاع نشیمن یا سالن در بیشتر از ۷۵ در صد سطح آن حداقل ۲/۶۰ متر باشد. در باقی سطح این فضاها و در تمام سطح سایر فضاهای اقامت، باید ارتفاع حداقل ۲/۴۰ متر تامین شود.

    ۱۰-۱-۱-۷-۴

    در تصرفهای مسکونی که فضای آشپزخانه مستقل یا باز آنها تنها برای پخت و پز استفاده می شود، باید حداقل ۵/۵۰ مترمربع مساحت داشته باشد. حداقل سطح زیربنای آزاد آن، خارج از سطح پیش بینی شده برای قفسه بندی، باید

    ۲/۷۵ مترمربع باشد.

    ۱۱-۱-۱-۷-۴

    در تصرف‌های مسکونی که فضای آشپزخانه مستقل یا باز آنها برای پخت و پز و صرف غذا استفاده می شود، باید دارای زیربنای حداقل ۷/۵۰ مترمربع باشد.

    ۱۲-۱-۱-۷-۴

    در تصرفهای مسکونی، فضای آشپزخانه مستقل یا باز باید حداقل ۱/۸۰ متر عرض داشته باشد. این اندازه برای آشپزخانه هایی که برای پخت و پز و صرف غذا استفاده می شوند باید حداقل ۲/۱۵ متر باشد.

    ۱۳-۱-۱-۷-۴

    در سرتاسر طول آشپزخانه دیواری تصرف‌های مسکونی باید فضای کاری آزاد و عاری از اشیاء و لوازم ثابت به عرض حداقل

    ۱/۱۰ متر از لبه کابینت ها در نظر گرفته شود. حداقل طول آشپزخانه دیواری در تصرفهای مسکونی ۳/۰۰ متر است.

    ۱۴-۱-۱-۷-۴

    تمام آشپز خانه های مستقل در واحدهای مسکونی باید دارای نور و تهویه طبیعی مستقل باشند. در واحدهای مسکونی دارای زیربنای ۷۵ متر مربع یا بیشتر و یا در تمام مواردی که فاصله دورترین نقطه آشپزخانه باز از پنجره فضای مجاور در داخل تصرف بیشتر از ۷ متر است، تعبیه نور طبیعی مستقل برای این نوع آشپزخانه نیز الزامی است.

    ۱۵-۱-۱-۷-۴

    در آشپزخانه هایی که به فضاهای اقامت خدمت رسانی می کنند، حداقل سطح بازشو تهویه باید یک شانزدهم سطح کف آشپزخانه باشد.

    ۱۶-۱-۱-۷-۴

    سیستم تخلیه هوای آشپزخانه در تصرفهای مسکونی ساختمان های گروههای ۶، ۷ و ۸ باید با کنترل مرکزی یا کلید برق روشنایی آشپزخانه و یا کلید مستقل شروع به کار کند و در آشپزخانه های فاقد تهویه طبیعی، به سیستم برق اضطراری متصل باشد.

    ۱۷-۱-۱-۷-۴

    به منظور استفاده کم توانان جسمی و حرکتی در هر تصرف مسکونی با زیربنای ۷۵ مترمربع و بیشتر، باید فضای کافی و تأسیسات آب و فاضلاب لازم برای نصب حداقل یک کاسه مستراح فرنگی پیش بینی شود.

    ۱۸-۱-۱-۷-۴

    هر فضای بهداشتی مستقل در تصرفهای مسکونی که قابل دسترس بودن آنها برای افراد معلول الزامی نباشد، باید دارای حداقل ۱/۰۰ متر عرض و ۱/۲۰ متر طول باشد.

    در صورتی که محدوده ای به عنوان پیش ورودی در داخل فضای دوش مستقل پیش بینی شود یکی از ابعاد این فضای بهداشتی باید حداقل ۱/۵۰ متر باشد. در فضاهای بهداشتی توام بدون وجود “در” میان آنها، مقدار ۰/۱۵ متر از حداقل طول هر فضای بهداشتی مستقل کاسته می شود.

    ۱۹-۱-۱-۷-۴

    ارتفاع حداقل فضاهای بهداشتی در تصرفهای اقامتی در ۸۰ درصد از سطح الزامی باید حداقل ۲/۲۰ متر باشد و اگر سقف شیبدار بود، ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از ۲/۰۵ متر کمتر باشد.

    ۲۰-۱-۱-۷-۴

    در ساختمانهای مسکونی، در صورتی که سطوح ساخته نشده زمین (فضای باز) برای مصارف ضروری دیگری چون شیب راه و توقفگاه و راه ها و جایگاه امدادرسانی طبق بند ۸-۱۲-۹-۴ منظور نشده باشد، باید به صورت فضای باز عمومی متشکل از کاربردهایی همچون فضای سبز، آبنما و محل بازی کودکان استفاده شود.

    ۲۱-۱-۱-۷-۴

    در ساختمانهای مسکونی گروههای ۶، ۷ و ۸، یا حیاط آنها، باید حداقل یک محل برای بازی کودکان و استقرار وسایل بازی در مشاعات منطبق با الزامات قسمت ۴-۵-۱۳-۳ درنظر گرفته شود.

    ۲۲-۱-۱-۷-۴

    در تمام آپارتمانها و واحدهای تصرف مسکونی، در صورت عدم مجاورت و دسترسی مستقیم واحد به فضای باز، تعبیه حداقل یک فضای نیمه باز اختصاصی منطبق با مقررات قسمت ۷-۵-۴ الزامی است.

    ۲۳-۱-۱-۷-۴

    در ساختمانهای مسکونی گروه ۳، احداث حیاطهای محصور به صورت گودال باغچه، برای تأمین نور و تهویه فضاهای سکونت مشروط بر انطباق با مقررات تعیین شده در قسمت ۴-۸-۵-۴ مجاز است.

    ۲۴-۱-۱-۷-۴

    در زمین های بزرگتر از ۲۰۰ مترمربع اگر فضاهای اقامت اصلی از دو تصرف مسکونی مستقل، از یک حیاط داخلی نور و هوا بگیرند، فاصله دیوارهای پنجره های مقابل آنها از هم نباید کمتر از ۶ متر باشد.

    ۲۵-۱-۱-۷-۴

    در مواردی که فضاهای آشپزخانه و اقامت از دو تصرف مسکونی مستقل و یا آشپزخانه های آنها از یک حیاط داخلی نور و هوا می گیرند، فاصله دیوارهای پنجره های مقابل آنها از هم نباید کمتر از ۴ متر باشد.

    ۲۶-۱-۱-۷-۴

    سایر الزامات عمومی تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان ها باید در طراحی و ساخت ساختمانهای مسکونی نیز رعایت شود.

    ۲-۱-۷-۴ هتل ها، هتل آپارتمان ها، متل ها و مسافرخانه ها، گروه (م-۱)

    در ساختمان هتل ها، هتل آپارتمانها، متل ها و مسافرخانه ها، علاوه بر رعایت ضوابط و الزامات تعیین شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، باید مقررات زیر نیز رعایت شود:

    ۱-۲-۱-۷-۴

    پس از در ورودی اتاق ها، سوئیتها یا آپارتمانها، باید فضای ورودی مناسب داخلی با رعایت شرایط زیر و سایر ضوابط بیان شده در قسمت راههای دسترس و خروج تامین شود أ- عمق آزاد و بدون مانع فضای ورودی حداقل ۱/۴۰ متر و مساحت لازم آن حداقل ۲ مترمربع

    ب- در صورت وجود اتاق های مستقل در داخل سوئیت یا آپارتمان موردنظر، دسترسی به آنها باید پس از عبور از قسمت ورودی یادشده صورت گیرد، می توان دسترسی به فضای بهداشتی را در دیوار مجاور در ورودی اصلی با فاصله حداقل ۰/۸۰ متر از آن در نظر گرفت. دسترسی فضاهای یاد شده به یکدیگر نباید مستلزم عبور از این فضای ورودی باشد.

    پ- در محل فضای ورودی لازم است قسمتی برای کفش کن و آویختن لباس یا نصب کمد دیواری به نحوی در نظر گرفته شود که اندازه های فضا را به کمتر از حداقل اعلام شده کاهش ندهد.

    ۲-۲-۱-۷-۴

    دسترسی به اتاق های مستقل اقامت نباید مستقیما از یک اتاق دیگر باشد، مگر آن که مطابق مقررات قسمت ۴-۵-۲-۵ باشد و به عنوان اتاق الحاق شده در نظر گرفته شود که در این حالت یک اتاق مستقل محسوب نمی گردد.

    ۳-۲-۱-۷-۴

    در صورت وجود دو یا چند اتاق مستقل در سوئیت یا آپارتمان، بدون فضای بهداشتی اختصاصی برای هریک، دسترسی به تنها فضای بهداشتی آن سوئیت یا آپارتمان نباید فقط از یک اتاق باشد. در حالتی که حداکثر دو اتاق اقامت مستقل در سوئیت یا آپارتمان وجود داشته باشد و هر اتاق دارای فضای بهداشتی مستقل نباشد، می توان تنها دسترسی به حمام را از یک اتاق اقامت قرار داد. در هر حالت نباید دید مستقیم از هیچ اتاق یا فضای اصلی به داخل فضاهای بهداشتی بر قرار شود.

    ۴-۲-۱-۷-۴

    حداقل طول آبدارخانه دیواری سوئیتها و آپارتمان ها بدون تجهیزات پخت، ۱/۸۰ متر و در آشپزخانه دیواری دارای تجهیزات پخت، ۲/۵۰ متر است.

    ۲-۷-۴

    تصرفهای حرفه ای / اداری

    ۱-۲-۷-۴

    در طراحی ساختمان های اداری رعایت ضوابط و سرانه های تعیین شده در نشریه شماره ۱۷۸ سازمان برنامه و بودجه الزامیست.

    ۲-۲-۷-۴

    در ساختمان های حرفه ای اداری گروه ۳، احداث حیاطهای محصور به صورت گودال باغچه، برای تأمین نور و تهویه فضاهای اشتغال مشروط بر انطباق با مقررات تعیین شده در قسمت ۴-۸-۵-۴ مجاز است.

    ۳-۷-۴ تصرفهای آموزشی / فرهنگی

    ۱-۳-۷-۴

    در تصرفهای آموزشی، ارتفاع فضای کلاس ها و سایر فضاهای آموزشی بر حسب شرایط اقلیمی و تعداد افراد استفاده کننده به گونه ای تعیین می شود که فضای سرانه حداقل ۳/۶ مترمکعب برای هر نفر فراهم باشد. در هر صورت در فضاهای آموزشی که برای تعداد بیش از ۲۰ نفر پیش بینی می شود، ارتفاع فضا نباید از ۳/۰۰ متر کمتر باشد. در صورتی که فضایی برای سخنرانی و نمایش طراحی و اجرا شود، رعایت ضوابط معماری و ارتفاعات لازم جهت نورپردازی و تامین شرایط مناسب آکوستیکی و غیره الزامی است.

    ۲-۳-۷-۴

    در تصرفهای گروه (آ) شامل دوره های تحصیلی تا انتهای دبیرستان، حداقل پهنای آزاد و بدون مانع راهروهایی با ظرفیت الزامی ۱۰۰ نفر یا بیشتر که در مسیر دسترس و یا خروج اصلی کلاس ها و سایر فضاهای آموزشی قرار دارند و تنها در یک طرف آنها کلاس وجود دارد، ۲/۴۰ متر و در صورت وجود کلاس در هر دو طرف آنها، حداقل ۳/۳۰ متر است. چنانچه این راهروها در مسیر دسترس و خروج اصلی فضاهای آموزشی قرار نداشته باشند، حداقل پهنای لازم آنها ۱/۸۰ متر است. حداقل ارتفاع آزاد و بدون مانع راهروها در هر حالت نباید از ۲/۶۰ متر کمتر باشد.

    ۳-۳-۷-۴

    در تعیین تعداد و نوع فضاها و همچنین سرانه فضای مورد نیاز در تصرفهای آموزشی، رعایت ضوابط تعیین شده توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس الزامیست

    ۴-۳-۷-۴

    سایر الزامات تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان ها باید در طراحی و ساخت ساختمان های آموزشی نیز رعایت شود.

    ۴-۷-۴ تصرف‌های درمانی / مراقبتی

    ۱-۴-۷-۴

    فضاهای داخلی در تصرف های درمانی باید طوری طراحی و ساخته شوند که امکان آسیب و سقوط بیماران وجود نداشته باشد. لبه بالکن ها و تراس ها باید طوری طراحی شود که امکان سقوط یا بالا رفتن از آنها نباشد.

    ۲-۴-۷-۴

    در اتاق های بستری ارتفاع لبه پایین پنجره از کف تمام شده نباید از ۱/۱۰ متر کمتر باشد. پنجره باید با فاصله حداقل ۰/۸ متر از لبه کناری تخت بیمار قرار گیرد.

    ۳-۴-۷-۴

    حداقل فاصله از لبه کناری تخت تا اولین مانع ۰/۷۰ متر و عرض خالص و بدون مانع برای حرکت تخت دراتاق بستری ۱/۴۰ متر می باشد.

    ۴-۴-۷-۴

    حداقل عرض خالص و بدون مانع راهروهای اصلی بخش های بستری عمومی ۲/۴۰ متر است.

    ۵-۴-۷-۴

    حداقل عرض الزامی در برای درهای یک لنگه اتاق بستری ۱/۲۰ متر و حداقل عرضهای درهای دو لنگه ۰/۹۰ و ۰/۴۰ متر و ارتفاع خالص باید ۲/۱۰ متر در نظر گرفته شود.

    ۶-۴-۷-۴

    حداقل عرض قابل قبول فضای مختص یک تخت بستری عادی در اتاق های چند تخت خوابی (فاصله محور تا محور تخت های بستری) ۲/۵۰ متر است.

    ۷-۴-۷-۴

    مصالح و مواد استفاده شده در نازک کاری ها باید با دوام و به راحتی قابل نظافت باشند.

    ۸-۴-۷-۴

    طراحی گوشه ها، ورودیها، اتصال دیوار به کف، جداکننده ها و دیگر عناصر باید طوری طراحی شوند که نظافت آنها آسان باشد.

    ۹-۴-۷-۴

    در انتخاب رنگ و محل استفاده از رنگهای مختلف و نورپردازی فضاها علاوه بر رعایت استانداردهای معتبر، باید شرایط آسایش و ارتقای روحیه بیماران مد نظر قرار گیرد.

    ۱۰-۴-۷-۴

    رنگ و فرم دستگیره ها نیز باید به راحتی قابل دیدن و شناسایی باشند و با رنگ اطراف دارای تضاد باشد.

    ۱۱-۴-۷-۴

    استفاده از تهویه طبیعی در فضاهای درمانی مجاز توصیه می شود، ولی در مواردی که ممکن است تأثیر منفی بر کنترل عفونت بگذارد، نباید استفاده شود.

    ۱۲-۴-۷-۴

    در طراحی و اجرای تصرفهای درمانی – مراقبتی ملاحظات مربوط به معلولین، سالخوردگان و ناتوانان جسمی- حرکتی و ذهنی باید در نظر گرفته شود.

    ۱۳-۴-۷-۴

    دسترسی افراد کم توان جسمی و امکان خروج آنها در هنگام خطر از ساختمانها الزامی می باشد.

    ۱۴-۴-۷-۴

    در تصرفهای درمانی، مخصوصا در بیمارستان ها، تیمارستان ها و مراکز درمانی باید حداقل ۱۰٪ از اتاق های بستری و سرویس های بهداشتی دارای شرایط خاص برای استفاده افراد معلول و کم توان جسمی باشند. همین طور تمامی فضاهای حمل بیمار، دسترسی ها و راه های خروجی باید امکان سرویس دهی به نیازهای حرکتی افراد معلول و افراد کم توان را داشته باشند.

    ۱۵-۴-۷-۴

    در کلیه تصرفهای درمانی مشخصات سطوح شیب دار نیز باید در انطباق با ضوابط شهرسازی و معماری مناسب سازی فضاها برای معلولین و ناتوانان جسمی حرکتی باشد.

    ۱۶-۴-۷-۴

    در فضاهای درمانی دسترسی به فضاهای خارجی باید راحت، ساده، بدون خطر و در معرض دید باشد.

    ۱۷-۴-۷-۴

    در فضاهای درمانی مقررات مبحث بیستم و علایم و تابلوهای ایمنی باید کاملا رعایت شود. علامت گذاری مسیرها انجام و نقشه های تخلیه اضطراری و راه های واکنش اضطراری، علایم نوری ایمنی نصب شود و تسهیل راهیابی از طریق ایجاد تنوع در نماهای داخلی و کاربرد آن با فضاهای متفاوت تقویت شود.

    ۱۸-۴-۷-۴

    ترتیب قرار گرفتن فضاهای خصوصی و عمومی با دقت صورت پذیرد تا بیمار احساس تعلق و مشخص شدن قلمرو فضا را داشته باشد.

    ۱۹-۴-۷-۴

    به منظور رعایت الزامات بهداشتی توجه به موارد زیر ضروری است:

    ۱-۱۹-۴-۷-۴

    در اصلی بیمارستان باید از طریق یکی از خیابان های اصلی یا فرعی قابل دسترسی برای تردد وسایل نقلیه از جمله آمبولانس، ماشین های آتش نشانی باشد. همچنین باید از محل تراکم مواد مزاحم و آلوده کننده و محل نگهداری موقت زباله دور باشد.

    ۲-۱۹-۴-۷-۴

    محل نگهداری موقت زباله باید دارای اتاق با فضای متناسب با حجم زباله های تولید شده باشد. این اتاق باید با کف سالم و قابل شستشو و نشت ناپذیر و محکم و دارای شیب مناسب به طرف کفشوی باشد.

    ۳-۱۹-۴-۷-۴

    اتاق محل نگهداری موقت زباله باید دارای شیر آب سرد و گرم، غیرقابل نفوذ برای حشرات و حیوانات باشد. همچنین این اتاق باید از بخش هایی مانند آشپزخانه دور بوده و دارای تهویه باشد.

    ۴-۱۹-۴-۷-۴

    وسیله جمع آوری پسماندها باید به راحتی به محل ذخیره دسترسی داشته باشد.

    ۵-۱۹-۴-۷-۴

    در تصرف های درمانی، کف کلیه قسمت ها باید سالم، بادوام، و قابل شستشو و غیرقابل نفوذ آب و بدون ترک خوردگی، به رنگ روشن و جنسی مقاوم و بدون خلل و فرج باشد.

    ۶-۱۹-۴-۷-۴

    دیوارها تا ارتفاع حداقل ۱/۸۰ متر از کف باید از جنس مقاوم، بدون خلل و فرج، به رنگ روشن و قابل شستشو و ضدعفونی باشد.

    ۷-۱۹-۴-۷-۴

    سرویس های بهداشتی دارای کاسه توالت سالم و بدون ترک خوردگی به رنگ روشن، فلاش تانک، تعویض هوا (تهویه مناسب و فضای مناسب برای همراه بیمار باشد.

    ۸-۱۹-۴-۷-۴

    کلیه پنجره های بازشو اتاق باید مجهز به حفاظ و توری سیمی ضد زنگ باشند.

    ۹-۱۹-۴-۷-۴

    بیمارستان باید دارای بخش نگهداری اجساد با فضای کافی جهت استقرار یخچال – های مخصوص نگهداری اجساد باشد؛ و این محل باید دارای تهویه مناسب، کفشوی و سیستم فاضلاب مناسب بوده؛ و تجهیزات لازم جهت شستشوی آن وجود داشته باشد. همچنین محل آن دور از دسترس و دید بیماران و مراجعین و دور از محل نگهداری مواد غذایی و آشپزخانه باشد.

    ۱۰-۴-۷-۴

    در بخش جراحی کلیه تصرفهای درمانی – مراقبتی، رعایت موارد زیر ضروری است

    ۱-۲۰-۴-۷-۴

    حداقل پهنای راهروها در بخش جراحی باید ۱/۸۰ متر باشد.

    ۲-۲۰-۴-۷-۴

    کف در کلیه قسمت های اتاق عمل باید سالم، بدون درز و شکاف و جنس آن از کف پوش مناسب و به گونه ای باشد که ذرات از آن جدا و در فضا پخش نشود؛ و نیز غیر قابل نفوذ آب و قابل شستشو بوده؛ و محل اتصال کف به دیوار بدون درز باشد.

    ۳-۲۰-۴-۷-۴

    دیوارها باید با مصالحی مانند کاشی و یا پانل های مخصوص اتاق عمل و نظایر آن تا سقف پوشیده و رنگ کاملا روشن، سالم، بدون درز و شکاف و ترک خوردگی و مقاوم به مواد ضدعفونی کننده و پاک کننده داشته باشند.

    ۴-۲۰-۴-۷-۴

    سقف باید سالم، بدون درز و شکاف و ترک خوردگی و به رنگ روشن و قابل شستشو باشد.

    ۵-۲۰-۴-۷-۴

    روی در ورودی به بخش اتاق عمل باید با درج خط قرمزی به پهنای ۰/۲۰ متر از سایر بخش ها جداسازی و تشخیص داده شود.

    ۶-۲۰-۴-۷-۴

    کلید و پریزهای برق باید مطابق استانداردهای معتبر باشد.

    ۷-۲۰-۴-۷-۴

    توالت و دستشویی با شرایط بهداشتی به تعداد کافی در مجموعه اتاق های عمل قبل از اتاق رختکن و خط قرمز در نظر گرفته شود.

    ۸-۲۰-۴-۷-۴

    باید هوا به طور مرتب با روش مناسب تهویه و رطوبت نسبی آن بین ۵۰ -۶۰ درصد و دمای خشک بین ۲۰- ۲۴ درجه سانتی گراد باشد.

    ۹-۲۰-۴-۷-۴

    هوای تهویه اتاق عمل نباید از اتاق دیگری تامین شود و یا هوای برگشت آن وارد فضای دیگری شود.

    ۲۱-۴-۷-۴

    الزامات زیر در بخش های تصویر برداری پزشکی باید رعایت گردند

    ۱-۲۱-۴-۷-۴

    جهت دسترسی سهل تر مراجعه کنندگان و با توجه به روابط عملکردی با سایر بخشها (در صورت قرار گیری در بیمارستان یا درمانگاه) بهتر است این بخش در طبقه همکف و در نزدیکی بخش اورژانس و یا در طبقات زیرین قرار گیرد.

    ۲-۲۱-۴-۷-۴

    از آنجائی که برخی دستگاههای موجود در این بخش دارای تشعشعات مضر ویا امواج الکترو مغناطیسی می باشند، جهت افزایش ایمنی افراد توصیه می شود موقعیت این بخش همجوار با فضاهای با رفت و آمد کم و یا مجاور خاک باشد. در غیر این صورت دیوارها، کف و سقف های فضاهائی که دستگاه آنها دارای تشعشعات مضر است، باید توسط مواد مواد کاهنده اثر تشعشعات و با ضخامت لازم، متناسب با مشخصات دستگاه مورد استفاده و بر اساس استاندارد های سازمان انرژی اتمی محافظت شود.

    ۳-۲۱-۴-۷-۴

    برای پرهیز از اثر سوء امواج الکترومغناطیسی خارجی یا تجهیزات برقی و غیره که می توانند تاثیر منفی در عملکرد دستگاه ها داشته باشند باید اتاق های تصویربرداری دارای دستگاه – های حساس به امواج مغناطیسی در محل مناسب قرار گیرند تا اثر سوء امواج الکترومغناطیس و تجهیزات برقی و غیره، به حداقل برسد.

    ۴-۲۱-۴-۷-۴

    بخش های بستری و انواع بخشهای مراقبت ویژه باید دارای ارتباط افقی و عمودی مناسب با این بخش باشند و این مسیرهای ارتباطی نباید دارای تفاوت دما با بخش های داخلی باشند.

    ۵-۲۱-۴-۷-۴

    استفاده از علایم هشدار دهنده و تابلو های حفاظتی در قسمت های مورد نیاز و چراغ هشدار تابش اشعه و غیره در سردر ورودی اتاق های تصویر برداری جهت کاهش خطرات، الزامی است.

    ۵-۷-۴ تصرفهای تجمعی

    ۱-۵-۷-۴

    در تصرفهای تجمعی که فضاهایی که برای تعداد بیش از ۲۰ نفر پیش بینی می شود، ارتفاع فضا نباید از ۳۰۰ متر کمتر باشد. در صورتی که این تصرفها برای سخنرانی و نمایش طراحی و اجرا گردند، رعایت ضوابط معماری و تمهیدات لازم جهت نورپردازی و آکوستیک فضا و غیره الزامی است.

    ۲-۵-۷-۴

    در پلکان های راهروهای فضای تجمع برای دسترسی به ردیف صندلی ها که تنها در یک طرف آنها جای نشستن وجود دارد، لازم است که حداقل در یک طرف آنها میله دستگرد نصب شود.

    ۳-۵-۷-۴

    در تصرفهای تجمعی، مانند سینماها و سالنهای اجتماعات، پلکان های راهرویی که به میله دستگرد در وسط مجهزند، نیازی به میله دستگرد اضافی ندارند.

    ۴-۵-۷-۴

    سایر الزامات تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان ها باید در طراحی و ساخت ساختمان های تجمعی نیز رعایت شود.

    ۵-۵-۷-۴

    در طراحی و ساخت مساجد باید به رعایت صحیح جهت قبله در استقرار محراب نماز توجه شود.

    ۶-۵-۷-۴

    در طراحی و ساخت مساجد به منظور رعایت بهداشت، باید به تعبیه فضاها یا محل۔ هائی برای کفش کن و وضوخانه توجه شود.

    ۶-۷-۴ تصرفهای صنعتی

    ۱-۶-۷-۴

    در تصرفهای صنعتی و کارگاهی رعایت ضوابط و استانداردهای شورای عالی حفاظت کار و سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران الزامی است.

    Last Updated: 5 ماه ago in مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 4:59 PM توسط ستاره سهیل  | 

    4-6-0 الزامات عمومی نورگیری و تهویه فضاها

    الزامات عمومی نورگیری و تهویه فضاها

    • Wiki
    • مقررات ملی ساختمان
    • مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )
    • الزامات عمومی نورگیری و تهویه فضاها

    فهرست مطالب

    • ۱-۶-۴
    • ۲-۶-۴
      • ۱-۲-۶-۴
      • ۲-۲-۶-۴
      • ۳-۲-۶-۴
      • ۴-۲-۶-۴
    • ۳-۶-۴
      • ۱-۳-۶-۴
      • ۲-۳-۶-۴

    ۶-۴ الزامات عمومی نورگیری و تهویه فضاها

    ۱-۶-۴

    هر فضایی که الزاما به نور طبیعی نیاز دارد، باید حداقل دارای یک یا چند در و پنجره شیشه ای با سطوح نورگذر مشابه باشد که در انطباق با مقررات این مبحث و سایر ضوابط شهرسازی به طور مستقیم رو به معبر عمومی یا فضای باز قرار گیرد.

    ۲-۶-۴

    تمام فضاهایی که مورد استفاده اشخاص قرار می گیرند، باید مطابق با مقررات این مبحث و مندرجات مباحث چهاردهم و نوزدهم مقررات ملی ساختمان به طور طبیعی یا مکانیکی تعویض هوا داشته باشند.

    ۱-۲-۶-۴

    استفاده از تعویض هوای مکانیکی به جای تعویض هوای طبیعی تنها در فضاهایی مجاز است که تعویض هوای آنها لازم بوده، اما ملزم به تعویض هوای طبیعی نشده اند.

    ۲-۲-۶-۴

    در صورت استفاده از تعویض هوای مکانیکی، این سیستم باید از روش های متعارف مهندسی بهره ببرد. جایی که استفاده از تعویض هوای مکانیکی الزامی شده یا به عنوان جایگزین تعویض هوای طبیعی مطرح شده، باید مقدار هوای لازم و الزامات هواکشها، کانالها، فیلترها، و دیگر جزئیات در انطباق با مندرجات مبحث چهاردهم مقررات ملی ساختمان باشد.

    ۳-۲-۶-۴

    در سیستم های گرمایش یا سرمایش، هوای برگشت یک واحد تصرف نباید از طریق چرخه برگشت هوای واحد تصرف دیگر تأمین شود. مگر آن که در مقررات اختصاصی تصرفها به گونه ای دیگر تعیین شده باشد.

    ۴-۲-۶-۴

    فضاهایی که برای آنها مقررات خاصی وضع نشده است، ولی امکان ایجاد گرد و غباره دود، گاز، بخار و دیگر شرایط زیان آور و مخاطره آمیز در آنها وجود دارد، به منظور حفظ سلامت بهره برداران و ممانعت از ایجاد حریق و خطر انفجار باید به طور مجزا مطابق با مقررات مباحث سوم و چهاردهم مقررات ملی ساختمان ایران تهویه و تعویض هوا شوند.

    ۳-۶-۴

    حداقل سطوح نورگذر و بازشوهای الزامی برای فضاهای مختلف طبق جدول ۴-۶ و سایر مندرجات این بند محاسبه می شود. به منظور استفاده بهتر از جدول، حداقل اندازه های الزامی فضاها نیز در آن گنجانده شده است.

    ۱-۳-۶-۴

    در صورت استفاده از انواع شیشه های مات و آجر شیشه ای و پلاستیک با ضریب نورگذر کمتر از شیشه شفاف، باید سطحی که نور معادل آن را تأمین کند، جایگزین شود.

    ۲-۳-۶-۴

    در تعیین سطوح نورگذر و بازشوهای الزامی فضاها، تعیین میزان دقیق این سطوح با توجه به نوع تصرف و فضای مورد نظر، ویژگی های مکانی، جغرافیایی و اقلیمی و همچنین الزامات ایمنی آنها، به روش های مندرج در مباحث سوم، چهاردهم، هجدهم و نوزدهم مقررات ملی ساختمان الزامی است.

    Last Updated: 5 ماه ago in مبحث چهارم – الزامات عمومی ساختمان ( ویرایش سوم سال ۱۳۹۶ )

    + نوشته شده در یکشنبه ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ ساعت 4:58 PM توسط ستاره سهیل  | 
    مطالب جدیدتر مطالب قدیمی‌تر